Żabińska-Zawadzki Teresa

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0001

14 lutego 2018, Warszawa

01:14:00

Teresa Żabińska-Zawadzki (ur. 1944), córka Jana i Antoniny Żabińskich, Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Opowiada o swoich rodzicach i ich bohaterskiej działalności w czasie okupacji niemieckiej, kiedy to uratowali od Zagłady blisko 300 osób pochodzenia żydowskiego. Na terenie zarządzanego przez nich Ogrodu Zoologicznego ukrywały się także osoby chore psychicznie czy harcerze Szarych Szeregów po akcjach.

[00:00:35] – WILLA POD ZWARIOWANA GWIAZDĄ, opis miejsca, gdzie przeprowadzony jest wywiad. Od czasów przedwojennych było to mieszkanie służbowe dyrektora ogrodu zoologicznego. W tej chwili jest tu muzeum
[00:01:19] – RODZICE, ojciec był zoologiem, filozofem, pedagogiem. Został dyrektorem zoo w wyniku konkursu
[00:02:37] – WILLA, dom związany z ogrodem zoologicznym. Był to dom dyrektorski
[00:03:35] – HISTORIA OJCA, opis działalności związanej z prowadzeniem ZOO. Co dwa lata miały miejsce międzynarodowe zjazdy dyrektorów Zoo. Ojciec jeździł po Europie na spotkania
[00:07:26] – ZOO jako placówka dydaktyczna, naukowa, hodowlana. Ogród warszawski był najnowocześniejszy w Europie przed druga wojna światową
[00:09:35] – 1939 rok, ojciec jest zmobilizowany z początkiem września znika. Matka zostaje z bratem pani Teresy, gosposią i piastunką. Rozpoczynają się bombardowania. Groźne drapieżniki z zoo należało wystrzelać. Było to wykonane przez wojsko polskie. Mama z bratem przenoszą się do rodziny ojca
[00:11:55] – POWRÓT OJCA po klęsce wrześniowej. Rodzina wraca do willi. Po bombardowaniu zostało bardzo mało zwierząt. W ogrodzie zjawia się dyrektor berlińskiego Zoo (znajomy rodziców). Składa przyjacielską ofertę - skoro zwierzęta nie mają warunków, wypożycza je do Niemiec
[00:16:00] – TUCZARNIA ŚWIŃ. Ojciec z myślą o swoich pracownikach wpada na pomysł utworzenia tuczarni świń. Niemcy się na to godzą. Na terenie ogrodu powstaje tuczarnia świń. Później tuczarnia podupada. Ale wcześniej miała swoje zadanie
[00:17:50] – GETTO. Świnie żywiły się odpadkami, obierkami. Na tej zasadzie ojciec otrzymał przepustkę do getta, pod pozorem, że przyjeżdża po odpadki. Opis działań w getcie. Rodzice mieli bardzo dużo znajomych pochodzenia żydowskiego, chcieli dowiedzieć się co się z nimi stało. Wspomnienie Magdy Gros
[00:21:37] - PRZECHOWYWANIE LUDZI W DOMU. W domu rodzinnym przechowywali się nie tylko Żydzi, ale również osoby chore psychicznie, młodzi chłopcy z Szarych Szeregów. W domu zaczęto przyjmować ludzi, którzy w danym momencie potrzebowali pomocy
[00:23:15] - WYPROWADZANIE LUDZI Z GETTA. Ojciec zaczyna mieć możliwość wyprowadzania ludzi z getta. Część ludzi mieszkała w schronieniu (wybudowanym na wypadek bombardowania)
[00:24:49] - PRZECHOWYWANIE ŻYYDÓW. Klatki i ich zaplecze jest wykorzystywane, aby przechować przez krótki okres czasu ludzi. Część mieszkała w domu
[00:26:55] - UKRYWAJĄCE SIĘ OSOBY NIE WIEDZIAŁY O SOBIE NAWZAJEM. Dla każdej z osób była przeznaczona inna część domu
[00:28:50] – MATKA. Działanie ojca był zewnętrzne, a matki wewnętrzne. Po upadku tuczarni stworzyła małe gospodarstwo, zajmowała się wyżywieniem ludzi. Była odpowiedzialna za to co może się stać i jak dyplomatycznie można z tego wybrnąć
[00:30:58] – WACHA (posterunek niemiecki) na terenie ogrodu. Był tam skład broni niemieckiej
[00:32:00] - SYGNAŁ DLA UKRYWAJĄCYCH SIĘ W RAZIE NIEBEZPIECZEŃSTWA, należało wymyśleć znak sygnał dla wszystkich mieszkańców. Dźwięk fortepianu stał się tym sygnałem. Matka chciała żeby to był dom otwarty, zawsze pootwierane okna, drzwi, tym samym nic nie było podejrzane w willi
[00:40:44] - LICZBA UKRYWAJACYCH SIĘ, przez teren ogrodu łącznie z willą przewinęło się ok. 100 osób
[00:42:52] - OPIS ŻYDÓWKI KRAWCOWEJ. Przychodziła na tzw. dzienne pobyty. Miała aryjską urodę, lecz sposób mówienia zdradzał jej pochodzenie. W domu uchodziła za Estonkę
[00:44:23] - POWSTANIE WARSZAWSKIE. Ojciec poszedł do powstania. W domu została matka, brat, pani Teresa (niemowlę), dwie przyjaciółki matki oraz matka ojca
[00:45:05] - FERMA LISIA. Na terenie ogrodu znajdowała się ferma lisia- własność niemiecka. Zajmował się nią „lisiarz” mieszkający w ogrodzie, nie ukrywał się, był normalnym pracownikiem. Dał papiery dwóm osobą z domu upoważaniające ich do pracy
[00:46:40] – WYBUCH POWSTANIA. Niemcy rewidowali wille po stronie praskiej, szukali ukrywających się ludzi
[00:48:17] - PIJANY OFICER NIEMIECKI kazał matce grać na fortepianie. Później sam usiadł i zaczął grać
[00:49:39] – WŁASOWCY. Na terenie Pragi zaczynają działać bandy własowców. Przyszli na rabunek, rozbiegli się po całym mieszkaniu, zabierając wszystko co kosztowne. Jeden z nich chciał zerwać naszyjnik matce, ta go złapała za ramię i powiedziała coś po rosyjsku. Po tych słowach kazał wszystko szabrownikom odłożyć
[00:51:12] – MATKA urodziła się w Petersburgu w polskiej rodzinie. W 1923 powróciła do Polski
[00:52:37] - „LUDZIE I ZWIERZĘTA”, matka pani Teresy napisała książkę „Ludzie i zwierzęta”, świetnie matka rozumiała zwierzęta
[00:54:18] – PIERWSZE LATA POWOJENNE, kontakt z wszystkimi, którzy przeżyli
[00:59:10] - MEDAL SPRAWIEDLIWYCH, rodzina otrzymuje medal sprawiedliwych. Ojciec pojechał do Izraela odebrać. Posadził tam drzewko
[01:02:04] - STRACH TOWARZYSZĄCY UKRYWANIU ŻYDÓW. Rodzice bardzo się bali i byli świadomi kary ukrywania Żydów. Zarówno matka jak i ojciec mieli przy sobie fiolkę z cyjankiem. Okazało się również, że ojciec współtworzył ładunki wybuchowe, to był drugi aspekt działania ojca
[01:05:17] - HISTORIA PANI TERESY, urodzona tuż przed Powstaniem Warszawskim, dopiero później doszło do niej, czym zajmowali się rodzice
[01:13:13] - PRZEDSTAWIENIE POSTACI.
więcej...
mniej

Saramonowicz Wojciech

Czerniak Grzegorz

Film