Igor Kozan (ur. 1954, Samarkanda) – jego ojciec Aleksander Kozan był żołnierzem 1 Armii WP, po zakończeniu wojny wrócił do rodziny mieszkającej w Uzbekistanie. Igor Kozan chodząc do szkoły w Samarkandzie uprawiał gimnastykę sportową. Po ukończeniu X klasy wstąpił do Szkoły Lotniczo-Technicznej w Kirsanowie, w 1975 roku rozpoczął studia zaoczne w Kijowie, ukończył je uzyskując dyplom inżyniera lotnictwa. Przez 45 lat pracował w Porcie Lotniczym w Samarkandzie, m.in. jako szef działu technicznego. Żona, z pochodzenia Uzbeczka, także pracowała na lotnisku. Trójka dzieci od lat mieszka w Polsce. W lutym 2020 roku Igor Kozan przyjechał z żoną do Polski.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1954 r. w Samarkandzie. Przedstawienie rodziców: Lilii i Aleksandra Kozanów.
[00:00:35] Rodzice przyjechali do Uzbekistanu, ponieważ mieszkali tam krewni ojca. Partia skierowała ojca, który był mechanikiem, do pracy na wsi. W czasie wojny ojciec służył w zwiadzie piechoty zmotoryzowanej Armii Berlinga. Babcia Kozanowa była lekarką w polskim wojsku. Po wojnie wróciła z synem do Uzbekistanu, ponieważ tam mieszkała rodzina.
[00:02:20] Boh. chodził do szkoły w Samarkandzie, uprawiał gimnastykę sportową. Po ukończeniu X klasy wstąpił do Szkoły Lotniczo-Technicznej w Kirsanowie, potem studiował zaocznie w Instytucie w Kijowie, uzyskując dyplom inżyniera lotnictwa. Przez 45 lat pracował jako inżynier na lotnisku w Samarkandzie – praca na emeryturze. W lutym 2020 r. boh. przyjechał do Polski. Żona, z pochodzenia Uzbeczka, także pracowała na lotnisku. Odnoszenie do ludzi różnych narodowości w Uzbekistanie.
[00:05:15] Rodzice poznali się w Uzbekistanie. Ojciec i babcia bardzo dobrze mówili po polsku, brat babci mieszkał w Gdańsku – korespondencja z członkami rodziny w Polsce. Opowieści ojca o Polsce, powrót po wojnie do Uzbekistanu ze względu na rodzinę. Pradziadek mieszkał w Samarkandzie od 1905 r., w tym czasie w mieście mieszkali przedstawiciele polskiej inteligencji. Pradziadek brał udział w budowie kościoła w Samarkandzie w 1915 r. W czasie rewolucji kościół zamknięto i otwarto dopiero w 1998 r. W czasie renowacji kościoła odnaleziono dokumenty, z których boh. dowiedział się o udziale pradziadka w budowie [+]. Obecnie w kościele jest polski ksiądz. W książce „Polskie echa” są wymienieni polscy mieszkańcy Samarkandy. Obecnie miasto przoduje w turystyce.
[00:09:30] W latach 90. w Samarkandzie mieszkało ok. 50 Polaków – wyjazdy, głównie do Rosji, a nie do Polski, ponieważ niewiele osób miało wpisaną w dowodzie narodowość polską. Babcia była zapisana w dowodzie jako Polka. W 1915 r. ukończyła razem z dziadkiem Instytut Medyczny w Moskwie, w czasie II wojny i po wojnie pracowała jako lekarka. Dziadkowie pochodzili z Irkucka.
[00:11:11] Koledzy w szkole nie interesowali się pochodzeniem boh., w mieście mieszkali ludzie różnych narodowości, w tym Uzbecy, Niemcy, Ormianie, Tadżykowie, Polacy. Boh. miał przyjaciół Uzbeków i Tadżyków.
[00:12:12] W 1948 r. powstało lotnisko w Samarkandzie, pierwsze samoloty wykorzystywano w rolnictwie. Samoloty pasażerskie zaczęły latać w latach 60. – możliwość lotu do Taszkentu i Moskwy, kierunki lotów obecnie. Międzynarodowe lotnisko znajduje się w Taszkencie. Bogactwa naturalne Uzbekistanu.
[00:15:32] Centralizacja zarządzania w czasach ZSRR. Zmiany na lotnisku po rozpadzie Związku Radzieckiego – wymiana samolotów na Boeingi. Rozwój lotnictwa. Boh. był szefem działu technicznego na lotnisku – zakres obowiązków: oddawanie samolotów do remontu i ich odbiór.
[00:19:13] Syn i dwie córki mieszkają od lat w Polsce. Znajomość z pierwszym polskim konsulem w Uzbekistanie, który znał także ojca boh. – w domu odbywały się spotkania uzbeckiej Polonii. Wizyta wnuczki gen. Andersa w Uzbekistanie. Boh. miał w Samarkandzie dom i dobrą emeryturę, ale zdecydował się na wyjazd do Polski, by być bliżej dzieci i wnuków. W Samarkandzie boh. pomagał konsulowi, oprowadzał gości z Polski po mieście. Pomoc przed wyjazdem do Polski.
[00:25:00] Dokumenty repatriacyjne złożone w Ambasadzie RP trafiają do Warszawy i tam są rozpatrywane. Sytuacja boh. przed wyjazdem – repatriacja dzieci, śmierć rodziców. Pomoc Polakom świadczona przez konsulat. Liczba Polaków w Uzbekistanie, w czasach boh. do kościoła w Samarkandzie chodziło pięć osób.
[00:27:42] Wyjazdy na polskie cmentarze w Kitabie i Szachrisabz, gdzie chowano żołnierzy formującej się Armii Andersa oraz osoby cywilne.
[00:29:28] Polska placówka dyplomatyczna obejmująca Uzbekistan i Tadżykistan jest w Taszkencie. Boh. słyszał o ludziach, który sprzedali wszystko przed wyjazdem do Polski i ostatecznie nie zdecydowali się na wyjazd.
[00:30:52] Sytuacja przed wyjazdem – sprzedaż domu i rzeczy. Przyjęcia pożegnalne dla kolegów z pracy oraz kierownictwa portu lotniczego. Limit bagażu podczas wyjazdu. Boh. doleciał do Mińska i stamtąd do Krakowa, gdzie czekały dzieci. Przyjazd do ośrodka w Środzie Wielkopolskiej. Wrażenie po przyjeździe do Polski. Nauka języka polskiego.
[00:36:09] Rozważania na temat kultury Polaków, charakter babci. Rodzina przysyłała z Polski kartki świąteczne i opłatki. Babcia korespondowała z rodziną po polsku, ale w domu rozmawiano po rosyjsku. Nauka uzbeckiego i tadżyckiego w szkole, różnice między językami.
[00:40:42] Odczucia po przyjeździe do Polski. Dzieci oczekiwały na przyjazd rodziców.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.