Helena Chomenko (ur. 1954, Biała Cerkiew) w 1972 roku, po ukończeniu szkoły średniej w Białej Cerkwi, wyjechała na studia medyczne do Kijowa. Po ich ukończeniu pracowała jako lekarka w Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz wykładała w Kolegium Medycznym. W roku 2005 ukończyła prawo na Uniwersytecie Pedagogicznym w Kijowie oraz kurs doszkalający w Drohobyczu. Jest nauczycielką i dyrektorką Polskiej Szkoły Niedzielnej w Białej Cerkwi. Działa społecznie – od października 1997 roku jest prezeską Stowarzyszenia Kultury Polskiej im. Zygmunta Krasińskiego w Białej Cerkwi, jest także wiceprezeską Związku Polaków Ukrainy.
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1954 r. w Białej Cerkwi.
[00:00:30] Matka boh. urodziła się w Rybnicy w Mołdawii, w 1932 r. przyjechała z babcią do Białej Cerkwi. W latach 20. babcia była studentką „rabfaku” (robotniczy fakultet), skreślono ją z listy, ponieważ jej ojciec był Polakiem. Babcia ukończyła kurs kroju i szycia i zamieszkała we wsi Haraba, gdzie uczyła szyć. Tam wyszła za mąż i urodziła córkę, gdy dziecko zachorowało, dziadek nie chciał przywieźć lekarza. Babcia zostawiła męża i wyjechała z dzieckiem oraz swoimi rodzicami do Białej Cerkwi, gdzie mieszkał już jej brat, inżynier.
[00:05:28] Babcia była osobą wierzącą, rodzina jeździła do kościoła w Żytomierzu. W 1972 r. boh. wyjechała na studia do Kijowa, a babcia przeprowadziła się do Żytomierza. Konflikt z rodziną wuja inżyniera. Babcia nie chciała ujawniać, że jest Polką i zmieniła nazwisko ze Skowrońska na Skawronska. Domowe obowiązki boh. Obchodzenie świąt religijnych. W latach 30. w Białej Cerkwi był polski chór kościelny, którego członków rozstrzelano.
[00:11:53] Babcia doczekała wolnej Ukrainy – praktyki religijne. Matka też była osobą religijną – jej opinia na temat mszy w języku ukraińskim. Relacje w rodzinie – prośba do matki, by pomogła wnuczce załatwić dokumenty potrzebne na studia w Polsce.
[00:14:18] Pradziadek Aleksander Skowroński pochodził z okolic Winnicy, pracował jako kucharz w Odessie. Gdy poznał pana Gruszewskiego, właściciela majątku w okolicach Rybnicy, ten zaproponował mu posadę kucharza w rybnickim majątku. Dziadek poznał pokojówkę, Walerię Regulską, i poślubił ją. Potem zamieszkano we wsi Mokra i tam urodziła się babcia, Jadwiga Skowrońska. Kościół był w Raszkowie i tam jeżdżono w święta. W Białej Cerkwi był polski cmentarz, ale w latach 50. przekształcono go w park ekshumując zwłoki. W 2017 r. podczas prac ziemnych w parku natrafiono na groby.
[00:20:13] W czasie okupacji babcia pracowała jako kucharka na dworcu i jednocześnie współpracowała z podziemiem. Po wojnie nie mówiła o tym. W domu babcia przygotowywała polskie potrawy, miała swoje polskie powiedzonka. Nauczyła boh. modlić się po polsku [+]. Matka była działaczką społeczną – rola kościoła w życiu rodziny.
[00:25:54] Boh. wzięła ślub kościelny w 1977 r., mąż był Ukraińcem i ksiądz przepytał go z katechizmu. Rola kościoła w życiu Polonii na Ukrainie. Po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę kościół w Białej Cerkwi nie został oddany wiernym, podobno ktoś go wykupił. Pisma w sprawie kościoła przekazano prezydentom Ukrainy i Polski. Stanowisko prezydenta Dudy.
[00:35:38] Boh. jest członkiem Rady Społecznej d.s. mniejszości narodowych, działającej przy Ministerstwie Kultury. Decyzja w sprawie możliwości odprawiania mszy w budynku muzyki organowej. Rada zajmuje się m.in. Romami na Ukrainie. Współpraca władz Białej Cerkwi z miastami partnerskimi w Polsce: Ostrowcem Świętokrzyskim i Tarnowem – traktowanie Polonii z Białej Cerkwi przez ukraińskie władze.
[00:43:52] Boh. mieszkała przy ulicy Berdyczowskiej, gdzie także mieszkali Żydzi. Współpraca z innymi mniejszościami narodowymi: Niemcami i Żydami, działalność żydowskiej szkoły. Pomnik dzieci żydowskich rozstrzelanych w czasie wojny. W 2001 r. 140 osób w Białej Cerkwi deklarowało się jako Polacy, obecnie wiele osób uczy się języka polskiego. Warunki życia na Ukrainie. Przez wiele lat Biała Cerkiew była miastem zamkniętym, stacjonowały tu jednostki wojskowe. Zmiany ludnościowe w mieście – napływ Rosjan.
[00:52:12] Boh. nie zna przypadków pomagania Żydom w czasie okupacji. Rozważania na temat zbrodni ukraińskich na Wołyniu, opinia na temat historii polsko-ukraińskiej.
[00:57:20] Boh. przyznaje się do swojej polskości, choć jako prezes polskiego stowarzyszenia straciła pracę lekarza i wykładowcy w Kolegium Medycznym – okoliczności zwolnienia w 2010 r. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..