Linok Maria

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1069

3 grudnia 2019, Środa Wielkopolska

1:16

Maria Linok (ur. 1946, Rostowka) – jej rodzice zostali w 1936 r. zesłani z Ukrainy do Kazachstanu, po ich śmierci w latach 50. wychowywał ją starszy brat. Maria Linok chodziła do czteroklasowej szkoły w Rostowce, potem do szkoły gminnej w Krasnej Polanie. Ukończyła szkołę pedagogiczną w Szczuczyńsku, ale wyszła za mąż i nie pracowała jako nauczycielka. Była laborantką w młynie, potem do emerytury pracowała w handlu. Po repatriacji do Polski zamieszkała w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Rodak w Środzie Wielkopolskiej.

[00:00:07] Boh. urodziła się w 1946 r. we wsi Rostowka.
[00:00:17] Rodziców przesiedlono z Ukrainy w 1936 r., poznali się i pobrali w Kazachstanie. W domu nie mówiono o deportacji.
[00:01:25] W 1950 r. zmarł ojciec i matka została z trójką dzieci, najstarszy brat, komunista, był już w tym czasie żonaty. Bieda i głód w domu. Prace matki, która zmarła w 1957 r. Po jej śmierci boh. zamieszkała w domu brata i opiekowała się jego dziećmi. Po ukończeniu szkoły podstawowej wyjechała ze wsi do szkoły w Szczuczyńsku.
[00:04:44] Matka i brat Edek pracowali i boh. chodziła do szkoły z bratem Staśkiem. Dzięki temu opanowała materiał pierwszej klasy i rozpoczęła naukę od razu w drugiej klasie. Po ukończeniu czteroklasowej szkoły w Rostowce poszła do gminnej szkoły w Krasnej Polanie i zimą mieszkała w internacie. Do szkoły chodzili Polacy i Niemcy, pierwszego Kazacha boh. zobaczyła po przyjeździe do Szczuczyńska. W Rostowce był jeden Ingusz, Katiejew, który nie miał nosa. Relacje między zesłańcami.
[00:08:13] Starsi bracia Edek i Stasiek urodzili się w ziemiance, boh. przyszła na świat, gdy rodzina mieszkała w baraku. Matka była w armii pracy i boh. zostawała sama w domu. Zapłatą za pracę była żywność: pszenica i kasza. Szacunek dla jedynej posiadanej krowy. Warunki w internacie – boh. dostawała od brata 10 rubli na miesiąc. Jajka wymieniano w sklepie na cukier i inne towary.
[00:12:16] Babcia rozmawiała z wnukami po polsku – wspomnienia rodzinnych stron i obyczaje przy stole. Brat z rodziną i babcia wyjechali na Ukrainę. Stosunek miejscowej ludności do zesłańców – porównanie z odnoszeniem się do potomków zesłańców we współczesnym Kazachstanie.
[00:15:54] Boh. jako uczennica czwartej klasy pracowała w kołchozie – rodzaje wykonywanych prac. Brat poszedł na wojnę w 1943 r., wrócił w 1949 r. i został brygadzistą w kołchozie, potem był naczelnikiem wsi. Brat miał pięcioro dzieci, opiekował się boh. i babcią. Warunki bytowe. Stopień wojskowy brata, boh. bawiła się jego orderami.
[00:20:44] Pochody w czasie świąt państwowych. Boh. była pionierką i komsomołką. W Szczuczyńsku proponowano jej wstąpienie do partii, ale odmawiała.
[00:22:54] Zabawy dzieciaków, aktywność sportowa. Relacje między sąsiadami. Wspomnienie wesela we wsi – przebieg imprezy, weselny skandal.
[00:27:52] Babcia początkowo mieszkała z synem, potem zamieszkała z rodziną boh. Do wsi przywożono księdza, który sprawował potajemną posługę kapłańską – zbiorowe chrzty dzieci. Brat po powrocie z wojny był kobieciarzem i lubił alkohol, co nie podobało się babci
[00:30:05] Jedzenie w święta. Boh. chciała wyjechać ze wsi, przeczytała w gazecie, że technikum budowlane w Kokczetawie przyjmuje uczniów bez egzaminów i wysłała podanie. Reakcja rodziny na odpowiedź ze szkoły. Zdanie egzaminu do szkoły pedagogicznej w Szczuczyńsku w 1963 r. Wyjazd na praktyki w kyzyłtuski rejon. Boh. wyszła za mąż i nie pracowała jako nauczycielka. Po urodzeniu syna była laborantką w młynie, potem pracowała w handlu – zaopatrzenie sklepów.
[00:36:30] Boh. jako deputowana nie posiadała żadnej władzy, ale starała się pomagać ludziom – powody rezygnacji po pięciu latach [+]. W tym czasie pracowała w Promtorgu, który zrzeszał 12. sklepów.
[00:38:50] Towary z zagranicy – dzianiny i obuwie z Polski. Rozdzielanie do sklepów rzeczy z importu.
[00:40:26] Sytuacja po rozpadzie Związku Radzieckiego – puste półki w sklepach. Po śmierci męża boh. została z trójką dzieci. Za prace nie wypłacano pensji – beczka mazutu dla kotłowni zamiast czynszu za mieszkanie. [+]
[00:43:25] Boh. w dowodzie miała wpisaną narodowość polską. Syn Dima pojechał do Tajynszy i zdobył dokumenty dotyczące rodziny. W 2015 r. dzieci zdecydowały o wyjeździe do Polski, dokumenty złożono w grudniu 2016 – wyjazd w 2018 r. Kłopoty ze sprzedażą mieszkania. Nastroje przed wyjazdem i po przyjeździe do Polski. [+]
[00:50:30] W Środzie Wielkopolskiej zamieszkał szkolny kolega Franciszek Linok. Odnowienie dawnych znajomości z repatriantami z Krasnodolska.
[00:52:13] Program w szkole pedagogicznej w Szczuczyńsku. Boh., dobra uczennica, dostawała 20 rubli stypendium, latem jeździła do brata i pomagała w gospodarstwie.
[00:53:18] W rodzinie był komunista, którego aresztowano w 1937 r. i ślad po nim zaginął. Wspomnienie pogrzebu przyrodniego brata. Boh. mieszkając w Szczuczyńsku poszukiwała rodzeństwa matki – odnalezienie ciotki na Ukrainie, z którą boh. się nie spotkała.
[00:57:40] Wspomnienie matki, która szyła ubrania dla dzieci. Udział w wyborach.
[00:59:30] Konstrukcja domu, rozkład pomieszczeń. Cegły wyrabiano z gliny i słomy. [+]
[01:02:28] Dzieci zbierały w stepie nawóz, zimą palono kiziakami. Boh. pasła gęsi i bydło. Zabawy taneczne w klubie – kara za późne przyjście do domu.
[01:08:18] Po śmierci matki wyjechano w Rostowki. Boh. chorowała na żołądek i dostawała dwa razy w tygodniu biały chleb. Życie po przeprowadzce do Szczuczyńska, stan ulic. Kształcenie Kazachów. Boh. miała w bloku sąsiadów Kazachów – wzajemne relacje, naprawa dachu za składkowe fundusze. Współczesna sytuacja Słowian w Kazachstanie.
more...
less

Panto Dymitr

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film