Franciszek Linok, urodzony jako Franciszek Linkiewicz (ur. 1947, Rostowka) – jego rodzice zostali w 1936 roku zesłani z Ukrainy do Kazachstanu. Franciszek Linok w 1954 roku rozpoczął edukację w szkole podstawowej w Rostowce, od piątej klasy uczył się w gminnej szkole w Krasnej Polanie. Studiował w Pawłodarze i Celinogradzie (obecnie Nur-Sułtan) uzyskując dyplom inżyniera mechanika. Z zamiłowania radioamator. Po repatriacji do Polski zamieszkał wraz z żoną w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Rodak w Środzie Wielkopolskiej.
[00:00:07] Boh. urodził się we wsi Rostowka, w wieku 18. lat poszedł do pracy w Krasnodolsku.
[00:00:55] Ojciec urodził się w 1907 r. na Wołyniu, rodzice żony boh. pochodzili z Podola. Dziadek ze strony ojca miał sklep, po jego śmierci rodzina zajmowała się rolnictwem. Dziadek ze strony matki walczył w armii rosyjskiej podczas I wojny. Prace polowe na wsi.
[00:05:33] Boh. urodził się w 11. lat po zesłaniu rodziców do Kazachstanu. Duża śmiertelność wśród zesłańców – dwie starsze siostry Pola i Bronia zmarły po deportacji. Rodzice byli analfabetami, ponieważ nie chcieli uczyć się w rosyjskiej szkole. Analfabetyzm wśród zesłańców.
[00:08:05] Pierwsze wspomnienia z dzieciństwa. Z mieszkańców wsi zabranych na front i do armii pracy wróciły tylko dwie osoby, po wojnie we wsi byli starcy, dzieci i nastolatki. [+]
[00:10:12] Szkoła mieściła się w ziemiance – sytuacja po deszczu. Boh. rozpoczął naukę w 1954 r. – trudności ze zdobyciem materiałów na ubrania, które szyła krawcowa, Niemka. Boh. idąc do szkoły nie znał rosyjskiego – pierwszy dzień w szkole i incydent ze starszym kolegą. Kadra pedagogiczna i poziom nauki w szkole. Lepsi uczniowie mogli się dalej kształcić, słabsi po ukończeniu czterech klas szli do pracy w kołchozie. Boh. jako jeden z pierwszych uczniów dalej się kształcił.
[00:15:50] Uczniowie trzeciej klasy byli wysyłani do pielenia kołchozowej pszenicy – odzież i warunki pracy. [+]
[00:18:18] Komendant był okrutnym człowiekiem, który wysyłał ludzi do łagrów. Bronisław Dworecki, piętnastolatek, który ukradł 5 kg pszenicy został skazany na pięć lat łagru – tylko jemu udało się przeżyć i wrócić do domu. [+]
[00:20:10] Dzieci nie miały wakacji, uczniowie 5 klasy pracowali przy sianokosach i remontach w bazie. W latach powojennych umierało wiele dzieci i we wsi było niewielu chłopców. Boh. po latach dowiedział się, że w 1943 r. urodził się jego brat, który niedługo potem zmarł.
[00:22:50] Od piątej klasy dzieci uczyły się w szkole gminnej w Krasnej Polanie, szkoła mieściła się w dużej ziemiance. Zbieranie opału dla szkoły i wyjazdy na sadzenie lasu w okolicy Karagaszu – prowiant z domu, noclegi – sen kolegi Gieny Kuchniaka.
[00:27:45] Uczniowie z Rostowki chodzili pieszo do szkoły w Krasnej Polanie – odległość między wsiami. W szkole uczono się na dwie zmiany, dyżurni musieli pojawić się po zakończeniu nauki bez względu na odległość od miejsca zamieszkania [+]. Zimą dzieci mieszkały w internacie, wśród uczniów nie było Niemców ani Ukraińców, tylko Polacy i niewielu Rosjan. Czeczeni wyjechali w 1956 r., wysoka umieralność wśród zesłańców.
[00:31:44] Nauka rosyjskiego – w szkole zwalczano mówienie dialektami. Trudne warunki w internacie, który mieścił się w ziemiance. Internat dostawał węgiel gorszej jakości – przypadki sikania do łóżka z zimna. [+]
[00:35:32] Skutki sowieckiej propagandy – wiara w system, choć w rodzinie boh., który był najmłodszym dzieckiem i dorastał jako jedynak, zmarło sześcioro dzieci. Zainteresowanie radiem – boh., uczeń VI klasy, chciał się zapisać do kółka prowadzonego przez młodego nauczyciela fizyki Władysława Bieleckiego – powód odmowy. W następnym roku nauczyciela zabrano do wojska i kółko rozwiązano. [+]
[00:39:42] Boh. chciał był inżynierem radiotechnikiem i planował uczyć się w instytucie w Nowosybirsku – wyjazd na egzamin. Wrażenia po przyjeździe do dużego miasta. Władze uczelni wiedziały, że jest Polakiem – oceny na egzaminie, faworyzowanie Rosjan. Boh. nie został przyjęty – praca przy rozładowywaniu wagonów, by zebrać pieniądze na bilet do domu. [+]
[00:45:20] Boh. przez dwa lata przygotowywał się do ponownego egzaminu. Złożenie dokumentów do uczelni inżynierskich w kraju – powody odmowy przyjęcia na studia radiotechniczne [+]. Studia w Pawłodarze i Celinogradzie [obecnie Nur-Sułtan], dyplom inżyniera mechanika.
[00:48:32] Gdy boh. był w 9 klasie, do szkoły w Krasnej Polanie przyszli uczniowie z sąsiedniej Czernihowki, którzy opowiedzieli o nauczycielu radioamatorze. Boh. dostał od niego dwie książki – artykuły w „Pionierskiej Prawdzie”. W szkolnym gabinecie fizyki był zestawy pomocy do nauki radiotechniki, ale przysyłani nauczyciele nie znali się na tym i zestawów nie wyjmowano z szafki – kradzieże części. Boh. zbudował aparat i pierwszą rozmowę przeprowadził z Wołodią Kunke mieszkającym w Krasnodolsku. Działania radioamatorów były nielegalne – ostrzeżenie ze strony władz – konstruowanie aparatów, które łatwo można było rozebrać. [+]
[00:54:48] Na legalne nadawanie trzeba było uzyskać pozwolenie, ale nie wiadomo było, jak to zrobić. Podczas studiów Celinogradzie boh. dowiedział się, że na uczelni działa kółko radiotechniczne, jego szef wyjaśnił mu, jaka jest droga do uzyskania pozwolenia na działalność – sprawdzanie kandydatów na radioamatorów przez odpowiednie służby. [+]
[01:00:06] W 1980 r. boh. uzyskał pozwolenie – nawiązanie kontaktu z radioamatorami w Polsce. Jakość sprzętu i trudności techniczne. Śledzenie przez władze działalności radioamatorów w eterze. Różnica czasu podczas nawiązywania łączności z Polską – wstawanie o 3 nad ranem. W czasie stanu wojennego w Polsce pozabierano aparaty radioamatorom i ciągu pięciu lat boh. ani razu nie nawiązał kontaktu z Polakami. Stosunek boh. do języka polskiego, wytrwałe próby nawiązania łączności z krajem. [+]
[01:09:30] Nawiązywanie łączności w eterze, system kodów używanych do lokalizowania radioamatorów. Możliwość kupowania lepszej aparatury z Japonii.
[01:15:50] Boh. i Bronisław Marczewski założyli klub radioamatorów w budynku starej poczty. Początkowo przychodziło wiele osób, potem zostało trzech chłopaków. Warunki po przyjeździe do Polski – trudności z zamontowaniem odpowiedniej anteny, ocalenie drzewa dzięki antenie. W Kazachstanie boh. miał 30. metrowy maszt – trudności zamocowania konstrukcji w krainie silnych wiatrów.
[01:20:40] Boh. mieszkając w Kazachstanie kupił aparat w Polsce – wysłanie go do Krasnodolska. Budowa aparatów dla radioamatorów.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.