Franciszek Linok, urodzony jako Franciszek Linkiewicz (ur. 1947, Rostowka) – jego rodzice zostali w 1936 roku zesłani z Ukrainy do Kazachstanu. Franciszek Linok w 1954 roku rozpoczął edukację w szkole podstawowej w Rostowce, od piątej klasy uczył się w gminnej szkole w Krasnej Polanie. Studiował w Pawłodarze i Celinogradzie (obecnie Nur-Sułtan) uzyskując dyplom inżyniera mechanika. Z zamiłowania radioamator. Po repatriacji do Polski zamieszkał wraz z żoną w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Rodak w Środzie Wielkopolskiej.
[00:00:07] Boh. urodził się we wsi Rostowka, w wieku 18. lat poszedł do pracy w Krasnodolsku.
[00:00:55] Ojciec urodził się w 1907 r. na Wołyniu, rodzice żony boh. pochodzili z Podola. Dziadek ze strony ojca miał sklep, po jego śmierci rodzina zajmowała się rolnictwem. Dziadek ze strony matki walczył w armii rosyjskiej podczas I wojny. Prace polowe na wsi.
[00:05:33] Boh. urodził się w 11. lat po zesłaniu rodziców do Kazachstanu. Duża śmiertelność wśród zesłańców – dwie starsze siostry Pola i Bronia zmarły po deportacji. Rodzice byli analfabetami, ponieważ nie chcieli uczyć się w rosyjskiej szkole. Analfabetyzm wśród zesłańców.
[00:08:05] Pierwsze wspomnienia z dzieciństwa. Z mieszkańców wsi zabranych na front i do armii pracy wróciły tylko dwie osoby, po wojnie we wsi byli starcy, dzieci i nastolatki. [+]
[00:10:12] Szkoła mieściła się w ziemiance – sytuacja po deszczu. Boh. rozpoczął naukę w 1954 r. – trudności ze zdobyciem materiałów na ubrania, które szyła krawcowa, Niemka. Boh. idąc do szkoły nie znał rosyjskiego – pierwszy dzień w szkole i incydent ze starszym kolegą. Kadra pedagogiczna i poziom nauki w szkole. Lepsi uczniowie mogli się dalej kształcić, słabsi po ukończeniu czterech klas szli do pracy w kołchozie. Boh. jako jeden z pierwszych uczniów dalej się kształcił.
[00:15:50] Uczniowie trzeciej klasy byli wysyłani do pielenia kołchozowej pszenicy – odzież i warunki pracy. [+]
[00:18:18] Komendant był okrutnym człowiekiem, który wysyłał ludzi do łagrów. Bronisław Dworecki, piętnastolatek, który ukradł 5 kg pszenicy został skazany na pięć lat łagru – tylko jemu udało się przeżyć i wrócić do domu. [+]
[00:20:10] Dzieci nie miały wakacji, uczniowie 5 klasy pracowali przy sianokosach i remontach w bazie. W latach powojennych umierało wiele dzieci i we wsi było niewielu chłopców. Boh. po latach dowiedział się, że w 1943 r. urodził się jego brat, który niedługo potem zmarł.
[00:22:50] Od piątej klasy dzieci uczyły się w szkole gminnej w Krasnej Polanie, szkoła mieściła się w dużej ziemiance. Zbieranie opału dla szkoły i wyjazdy na sadzenie lasu w okolicy Karagaszu – prowiant z domu, noclegi – sen kolegi Gieny Kuchniaka.
[00:27:45] Uczniowie z Rostowki chodzili pieszo do szkoły w Krasnej Polanie – odległość między wsiami. W szkole uczono się na dwie zmiany, dyżurni musieli pojawić się po zakończeniu nauki bez względu na odległość od miejsca zamieszkania [+]. Zimą dzieci mieszkały w internacie, wśród uczniów nie było Niemców ani Ukraińców, tylko Polacy i niewielu Rosjan. Czeczeni wyjechali w 1956 r., wysoka umieralność wśród zesłańców.
[00:31:44] Nauka rosyjskiego – w szkole zwalczano mówienie dialektami. Trudne warunki w internacie, który mieścił się w ziemiance. Internat dostawał węgiel gorszej jakości – przypadki sikania do łóżka z zimna. [+]
[00:35:32] Skutki sowieckiej propagandy – wiara w system, choć w rodzinie boh., który był najmłodszym dzieckiem i dorastał jako jedynak, zmarło sześcioro dzieci. Zainteresowanie radiem – boh., uczeń VI klasy, chciał się zapisać do kółka prowadzonego przez młodego nauczyciela fizyki Władysława Bieleckiego – powód odmowy. W następnym roku nauczyciela zabrano do wojska i kółko rozwiązano. [+]
[00:39:42] Boh. chciał był inżynierem radiotechnikiem i planował uczyć się w instytucie w Nowosybirsku – wyjazd na egzamin. Wrażenia po przyjeździe do dużego miasta. Władze uczelni wiedziały, że jest Polakiem – oceny na egzaminie, faworyzowanie Rosjan. Boh. nie został przyjęty – praca przy rozładowywaniu wagonów, by zebrać pieniądze na bilet do domu. [+]
[00:45:20] Boh. przez dwa lata przygotowywał się do ponownego egzaminu. Złożenie dokumentów do uczelni inżynierskich w kraju – powody odmowy przyjęcia na studia radiotechniczne [+]. Studia w Pawłodarze i Celinogradzie [obecnie Nur-Sułtan], dyplom inżyniera mechanika.
[00:48:32] Gdy boh. był w 9 klasie, do szkoły w Krasnej Polanie przyszli uczniowie z sąsiedniej Czernihowki, którzy opowiedzieli o nauczycielu radioamatorze. Boh. dostał od niego dwie książki – artykuły w „Pionierskiej Prawdzie”. W szkolnym gabinecie fizyki był zestawy pomocy do nauki radiotechniki, ale przysyłani nauczyciele nie znali się na tym i zestawów nie wyjmowano z szafki – kradzieże części. Boh. zbudował aparat i pierwszą rozmowę przeprowadził z Wołodią Kunke mieszkającym w Krasnodolsku. Działania radioamatorów były nielegalne – ostrzeżenie ze strony władz – konstruowanie aparatów, które łatwo można było rozebrać. [+]
[00:54:48] Na legalne nadawanie trzeba było uzyskać pozwolenie, ale nie wiadomo było, jak to zrobić. Podczas studiów Celinogradzie boh. dowiedział się, że na uczelni działa kółko radiotechniczne, jego szef wyjaśnił mu, jaka jest droga do uzyskania pozwolenia na działalność – sprawdzanie kandydatów na radioamatorów przez odpowiednie służby. [+]
[01:00:06] W 1980 r. boh. uzyskał pozwolenie – nawiązanie kontaktu z radioamatorami w Polsce. Jakość sprzętu i trudności techniczne. Śledzenie przez władze działalności radioamatorów w eterze. Różnica czasu podczas nawiązywania łączności z Polską – wstawanie o 3 nad ranem. W czasie stanu wojennego w Polsce pozabierano aparaty radioamatorom i ciągu pięciu lat boh. ani razu nie nawiązał kontaktu z Polakami. Stosunek boh. do języka polskiego, wytrwałe próby nawiązania łączności z krajem. [+]
[01:09:30] Nawiązywanie łączności w eterze, system kodów używanych do lokalizowania radioamatorów. Możliwość kupowania lepszej aparatury z Japonii.
[01:15:50] Boh. i Bronisław Marczewski założyli klub radioamatorów w budynku starej poczty. Początkowo przychodziło wiele osób, potem zostało trzech chłopaków. Warunki po przyjeździe do Polski – trudności z zamontowaniem odpowiedniej anteny, ocalenie drzewa dzięki antenie. W Kazachstanie boh. miał 30. metrowy maszt – trudności zamocowania konstrukcji w krainie silnych wiatrów.
[01:20:40] Boh. mieszkając w Kazachstanie kupił aparat w Polsce – wysłanie go do Krasnodolska. Budowa aparatów dla radioamatorów.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.