Maria Lewkowicz (ur. 1938, Krasnodolsk) – jej rodziców deportowano w latach 30. z Ukrainy do Kazachstanu. Maria Lewkowicz w latach 1946-1954 chodziła do szkoły w Krasnodolsku, potem pracowała w kołchozie. Po repatriacji do Polski zamieszkała wraz z mężem w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Rodak w Środzie Wielkopolskiej.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1938 r. Prezentacja rodziców: Elżbiety i Józefa
[00:00:20] Matka pracowała jako służąca, po śmierci męża wychowywała syna, wyszła drugi raz za mąż za wdowca, który miał dwoje dzieci. Ojciec przed wywózką woził towary dla Żydów, a matka zajmowała się domem. Podczas deportacji zamożniejsi ludzie wykupywali się. Warunki po przyjeździe do Kazachstanu – budowa ziemianek, sytuacja podczas deszczu. Sąsiadami w ziemiance byli Matkowscy.
[00:04:04] Śnieżne zimy w Kazachstanie – życie w domu zasypanym śniegiem. Sytuacja podczas wiosennych roztopów. [+]
[00:06:45] Rodzina ojca przysyłała paczki z Ukrainy. Niektórzy zesłańcy podejmowali próby ucieczki na Ukrainę i często łapano ich na stacji Pietuchy koło Pietropawłowska. [+]
[00:08:30] Dziecięce zabawy, gra w piłkę – nagrody dla dobrych uczniów. We wsi było czterech komendantów, początkowo Gruziewicz, po nim Iskakow, Utiechow (okoliczności jego śmierci) i Wołczenko, którego żona była nauczycielką. Do 1956 r. trzeba było się meldować w komendanturze, wydawano też pozwolenia na wyjazd do innych miejscowości – wyprawy do sąsiedniej Malinowki po wodę z jeziora. Donosiciele wśród zesłańców.
[00:13:28] Boh. poszła do szkoły w 1946 r., ale musiała przerwać naukę z powodu choroby i pobytu w szpitalu w Krasnej Polanie. Kolegami z klasy byli Żydzi, Czeczeni, Rosjanie i Niemcy – relacje między dziećmi.
[00:15:35] Brat zbudował wiatrak i nocami mielił kukurydzę. Sytuacja we wsi w czasie II wojny światowej, zmiany od 1956 r.
[00:17:02] Zajęcia organizowane w szkole, której dyrektorem był Franz Kraszewski. Wspomnienie huśtawki stojącej koło szkoły. Seanse filmowe w klubie, działalność czytelni, w której pracowała Wiera Dębicka, potem Halina Jakubowska.
[00:20:10] Podczas pochodów pierwszomajowych noszono kwiaty i portret Lenina. Gromadzenie opału na zimę – ogrzewanie szkoły. Oświetlenie wsi – elektryfikacja. Wspomnienie pierwszego radia i piosenki Utiosowa, działalność radiowęzła.
[00:25:40] Boh. ukończył siedmioklasową szkołę i poszła do pracy. Uczniowie pracowali przy pieleniu i innych pracach polowych.
[00:26:24] Polacy przywiezieni w czasie w czasie II wojny mieli ze sobą dużo rzeczy. Religia na zesłaniu – modlitwy, kolędowanie. Występy artystyczne w klubie. Zaprzyjaźniona z matką Polka zostawiła matce wiele rzeczy, gdy po wojnie wyjeżdżała. Ocalenie przez księdza drewnianych figurek z kościoła.
[00:33:05] Po ukończeniu szkoły boh. pracowała w kołchozie – rodzaje pracy latem i zimą. Pozyskanie dobrej gliny i wyrób cegieł do budowy domu. Pomoc sąsiadów.
[00:37:08] Zabawy w klubie i na świeżym powietrzu. Na harmonii grał teść boh. – inni muzycy we wsi.
[00:38:40] Prace w polu, żniwa i wykopki. Wiosną zbierano ziarna z pola i mielono je na żarnach. Rodzina miała krowy i kury. Położenie sklepu we wsi.
[00:41:37] Obyczaje weselne, podarunki dla nowożeńców. Zwyczaje pogrzebowe – Polacy odmawiali różaniec za zmarłych. Zakup dużej lampy naftowej przez mieszkańców wsi.
[00:44:04] Wieczorami do wsi przywożono księdza Kuczyńskiego – groźba aresztowania po donosie miejscowego awanturnika. [+]
[00:47:30] Posługa kapłańska wśród zesłańców.
[00:49:10] Prace w kołchozie. Zaopatrzenie w różne materiały. Dobra sytuacja kołchoźników podczas rządów Breżniewa, pierwszy samochód kupił kombajnista Hugo Finn. Domy były z cegły suszonej na słońcu i drewniane, działał duży warsztat i kotłownia, położono asfalt na ulicach. Pierwsze telewizory pojawiły się w latach 60. W biurze był telefon – dyżury mieszkańców.
[00:56:45] W kołchozowym sadzie rosły jabłka, uprawiano pomidory i kapustę. Pracownicy kołchozu. Nową szkołę zbudowała brygada Ormian w początkach lat 60. Rozrywki we wsi – tańce i kino, miejscowi muzykanci. Wspomnienie 1 Maja w 1954 r.
[01:02:47] Komunikacja autobusowa w regionie – cena biletu do Kokczetawu. Wyjazdy Niemców w latach 90. – reakcje Polaków.
[01:06:30] Uroczystości po śmierci Stalina. Rozliczenia z kołchoźnikami, pierwsze zarobione pieniądze. Sposoby dorabiania. Wyjazdy kołchoźników do pracy na ugorach w rejonie kizyłtuskim – niszczenie maszyn w kamienistej ziemi.
[01:11:12] Wielu mężczyzn ze wsi, w tym ojca, wcielono do armii pracy. Kradzież mąki z młyna, śmierć z głodu. W kuchni obozu pracowała znajoma z Makaszewki, która pomagała ojcu.
[01:14:35] Przesiedlenie Czeczenów i Niemców w Saratowa, których umieszczano w domach kołchoźników. Zbieranie latem nawozu do wyrobu kiziaków. Życie w kołchozie, świniarnia i magazyn.
[01:20:20] Dyrektorka szkoły i kadra pedagogiczna. Uczniowie, którzy przez tydzień nie dostali dwójki, mogli w soboty uczyć się gry na instrumentach albo grać w piłkę. Postawienie pomnika żołnierza we wsi. Pracownicy punktu medycznego.
[01:25:16] Po 1956 r. niektórzy wrócili na Ukrainę, ojciec pojechał tam z wizytą. Porównanie poziomu życia, gdy u władzy był Chruszczow i potem Breżniew. Możliwość nauki zaocznie. Uprawy na polach eksperymentalnych.
[01:32:17] Wyjazdy Polaków z Kazachstanu do Polski.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Foksal 17, 00-372 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Foksal 17 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..