Ryszard Drozd (ur. 1928, Wilno) we wrześniu 1939 r. miał podjąć edukację w wileńskim gimnazjum im. Stanisława Augusta, ale te plany pokrzyżował wybuch wojny. Po wyzwoleniu w 1944 r. został uczniem w zakładzie szewskim Nikla. W latach 1949-1953 służył w 19. Brygadzie Wojsk Inżynieryjnych w Leningradzie, podczas rozminowywania został ranny. W 1956 roku ożenił się, mieszka w Wilnie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1928 r. w Wilnie.
[00:00:48] W 1939 r. ojciec zginął, podczas okupacji matka wyprowadziła się ze Zwierzyńca. W 1938 r. matka zaczęła pracować w fabryce w fabryce czekolady Żyda Zabłudowskiego przy ul. Końskiej w Wilnie – poprawa warunków bytowych rodziny. Pradziadek, powstaniec styczniowy, był leśniczym. Po upadku powstania uciekł z Litwy do Rygi. Praca dziadka przy budowie dróg na Wileńszczyźnie – boh. podczas służby wojskowej budował drogę Leningrad-Tallin.
[00:05:58] Boh. chodził do szkoły na Zwierzyńcu, w dzielnicy mieszkała wileńska inteligencja. Zniszczenie zwierzynieckiego lasu w czasie wojny.
[00:08:30] 1 września 1939 r. boh. miał rozpocząć naukę w gimnazjum im. Zygmunta Augusta. Po przyjściu z babcią do szkoły dowiedział się, że wybuchła wojna. W szkole zapisywano ochotników do wojska. Spotkanie po latach z Czesławem Miłoszem, uczniem szkoły, który znał Wincentego Juniewicza, wuja boh. i szkolnego woźnego. Ojciec służący w 13. Pułku Ułanów zginął podczas kampanii wrześniowej. Bombardowania miasta w początkach września. Bomba wpadła przez komin do jednego z domów przy ul. Moniuszki i boh. widział ranną kobietę. [+]
[00:15:25] W 1944 r. wycofujący się Niemcy wyrzucili rodzinę z domu. Wspomnienie sąsiadki pani Adeli, która w czasie I wojny był sanitariuszką.
[00:17:17] Losy babci podczas I wojny – rabunki dokonywane przez niemieckich żołnierzy. Paraliż babci na wiadomość o wybuchu II wojny, jej śmierć w 1949 r. Wileńskie cmentarze.
[00:20:30] Sowieci po wkroczeniu rozmontowali fabrykę radioodbiorników i wywieźli ją do Mińska. Kolega ojca zawiadomił matkę o jego śmierci. Ostatni list ojciec wysłał 20 sierpnia 1939 r.
[00:23:50] Po wyzwoleniu w 1944 r. boh. chciał pracować w zakładach mechanicznych, ale go nie przyjęto, został więc uczniem w zakładzie szewskim sąsiada Nikla. Stan zdrowia boh.
[00:27:40] Działania akowców w sąsiedztwie domu boh. podczas wyzwalania Wilna. Partyzanci zniszczyli czołg i boh. przywiózł do domu jego właz. Wypędzenia mieszkańców przez Niemców przed zbliżającym się frontem – ciężkie walki w okolicy Bujwidziszek, ucieczka ze wsi. Skutki ulewy podczas ukrywania się w wykopanym dole. [+]
[00:32:50] Przy ul. Krakowskiej mieszkali Polacy. Babcia nazywała się Drozdowska, ale matkę zapisano w kościele jako Strazdas, czyli pod litewskim brzmieniem nazwiska Drozd – skutki po latach. Rodzice nie mieli ślubu i boh. nie zna nazwiska ojca. Historia rodziny dziadka.
[00:37:10] Boh. służył w wojsku w Leningradzie w latach 1949-53. Kolega Józef Wróblewski służył na Sachalinie przez 6 lat. Ćwiczenia podczas służby w wojsku, uzbrojenie czerwonoarmistów. Rozkaz rozminowywania – zmiana pułków piechoty na jednostki saperskie. Służba w 19. Brygadzie Wojsk Inżynieryjnych. Wizyta w klasztorze na wyspie, gdzie przetrzymywano polskich jeńców [Ostaszków]. Okoliczności zranienia boh. – pobyt w szpitalu w Demiansku i w szpitalu dla oficerów w Leningradzie, gra w bilard. [+]
[00:46:25] Boh. pracował w elektrowni jako ślusarz, od jeńców Niemców nauczył się niemieckiego. W 1948 r. Niemcy zostali zwolnieni. Muzeum w elektrowni.
[00:49:50] Przyszła żona była sąsiadką z ul. Krakowskiej. Boh. ożenił się w 1956 r. – muzyka na weselu.
[00:52:25] Bombardowania Wilna w 1939 r. Pomoc rannym po niemieckim nalocie. Niemiecka obrona przeciwlotnicza zestrzeliła trzy sowieckie samoloty – boh. przyniósł części od jednego z nich.
[00:57:03] Matka przed wojną pracowała w fabryce czekolady, której właścicielem był Żyd Zabłudowski. Podczas okupacji nosiła jedzenie do getta. Żydzi kopali torf w Mejszagole, w grupie był znajomy matki z pracy, który nie chciał uciekać do partyzantki i zginął. Kontakty z Żydami przed wojną. Zajścia antyżydowskie w 1938 r. po zabiciu polskiego chłopca przez Żyda.
[01:02:55] Szewc Nikiel był Polakiem. Trudności z wyjazdami do Polski w czasach ZSRR. Powody pozostania rodziny w Wilnie. Stan zdrowia boh.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..