Rogozińska Halina

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1674

31 maja 2022, Głogów Małopolski

1:25

Halina Rogozińska z d. Osiniak (ur. 1956, Kolbuszowa), artystka malarka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL. Jej ojciec Zdzisław Osiniak (ur. 1926) był żołnierzem Armii Krajowej (ps. „Osika”) w oddziale Józefa Batorego, szefa łączności zewnętrznej IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Już po wejściu Armii Czerwonej trafił na dwa lata do łagru, po powrocie przez dwa lata studiował architekturę na AGH w Krakowie. Osiadł na stałe w rodzinnej Kolbuszowej, był jednym z budowniczych kina. Dziadek Wacław Osiniak jeszcze przed wojną miał samochód i był kierowcą. Jeden z dalszych przodków, Tomasz Osiniak, walczył w bitwie narodów pod Lipskiem w 1813 r. i był świadkiem śmierci księcia Józefa Poniatowskiego. W 1971 r. Halina Rogozińska ukończyła szkołę podstawową, potem uczyła się w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Sędziszowie Małopolskim. W 1976 r. ukończyła klasę o specjalności metaloplastyka i zdała maturę. Na studia nie poszła ze względu na ciężko chorego dziadka, którym się opiekowała. Rozpoczęła pracę w firmie POLSREBRO w Rzeszowie, wyjechała na delegację do Czechosłowacji. W kwietniu 1978 wyszła za mąż za Ryszarda Rogozińskiego, w tym samym roku urodziła córkę Urszulę, a po roku syna Marcina. Do 1984 r. zajmowała się domem i dziećmi, od 1980 r. wspierając męża w jego działalności opozycyjnej (był drukarzem wydawnictw podziemnych). W latach 1984-1991 pracowała w Rzeszowskim Przedsiębiorstwie Ceramiki Budowlanej w sekretariacie, z przerwą na urlopy macierzyńskie (w 1986 r. urodziła się córka Lucyna, a w 1988 r. syn Maciej). W 1992 r. rozpoczęła pracę w Oficynie Wydawniczej El-Press (obecnie Polska Press), zajmowała się m.in. gazetą codzienną „Nowiny”. Początkowo pracowała w sekretariacie, potem przeszła do działu badań i analiz, była odpowiedzialna za inwentaryzację i archiwum. W 2015 r. się zwolniła i przeszła na zasiłek przedemerytalny, obecnie na emeryturze. W 2005 r. wróciła do pasji z młodości, czyli malowania. Niedługo potem zamieszkała na osiedlu Niwa w Głogowie Małopolskim (wcześniej mieszkała w centrum Rzeszowa, ich mieszkanie często stanowiło schronienie podczas demonstracji opozycyjnych, kiedy ich uczestnicy uciekali przed ZOMO). Z grupą znajomych założyła Podkarpacki Klub Entuzjastów Malarstwa. Regularnie uczestniczy w plenerach malarskich, swoje prace wystawia w wielu miejscach na terenie Polski. Ma czwórkę dzieci oraz sześcioro wnuków.
more...
less

[00:00:07] Ur. w listopadzie 1956 r. w Kolbuszowej, rodzina inteligencka. Ojciec Zdzisław Osiniak, dyrektor okręgowy zarządu kin w woj. rzeszowskim. Babcia Stefania wyjechała zarobkowo do USA, po powrocie zainwestowała w kino w Kolbuszowej, które zbudował dziadek. Założyciele spółki autobusowej, kursy na trasie Sandomierz-Rzeszów. Służba wojskowa dziadka w 17 pp, ojciec był łącznikiem w AK.
[00:02:13] Mąż zatrudniony w pracowni konserwacji zabytków, w czasie „S” mąż wyjechał na kontrakt do Tallina. Obawy po wprowadzeniu stanu wojennego. Przeprowadzka do Rzeszowa (administrowanie kamienicą przy ul. Kościuszki 13). Otwarty dom, dobry punkt obserwacyjny, działalność męża w opozycji, współpraca z Januszem Loegerem, Józefem Konkelem, Zbigniewem Sieczkosiem, Michałem Strękiem. Akcje ZOMO podczas mszy za ojczyznę.
[00:04:52] Rozbudowa struktur „S” w latach 1982/3, dwoje dzieci w wieku 5-6 lat. Pierwsza rewizja w mieszkaniu w 1984 r. Nawiązanie kontaktów z żonami działaczy (Elżbieta Stręk, Ewa Konkel), utworzenie grupy wsparcia kobiet.
[00:06:45] Początek działalności drukarskiej męża (gazety, ulotki), anegdoty. Pomoc boh. jako absolwentki liceum plastycznego w Sędziszowie przy przygotowaniu transparentu na pielgrzymkę środowisk pracy do Częstochowy i dalszych.
[00:08:45] Druga rewizja w domu w rocznicę ślubu 26 kwietnia 1985 r.: silne przeżycie całej rodziny, milicjant siedzący na kanapie pełnej ulotek. [+]
[00:11:30] Drukowanie ulotek w łazience, skrytka pod parkietem w salonie. Motywacja do działania w konspiracji, dla dzieci „każdy był wujkiem lub ciocią”. [+]
[00:14:40] Urodziny dwójki kolejnych dzieci w 1986 i 1988 roku. Szkolenie drukarzy przez męża, solidarne współdziałanie: pod nieobecność męża kolportowanie ulotek przez boh. Ukrywanie prawdy o drukowaniu w domu przed dziećmi, nieprzespane noce.
[00:18:00] Ślub w 1978 r., ukończenie liceum plastycznego w 1976 r., specjalizacja: metaloplastyka. Konieczność opieki chorym dziadkiem. Rozpoczęcie pracy biurowej w Rzeszowskim Przedsiębiorstwie Ceramiki Budowlanej. [+]
[00:22:30] Delegacja za granicę do Jablonca w Czechosłowacji z firmą Polsrebro – anegdoty z pracy w fabryce. Ślub, urodzenie córki Uli i syna Marcina. Powrót do pracy po urlopie wychowawczym w 1984 r. Kolejna córka Lucyna (ur. 1986), syn Maciej (1988).
[00:27:22] Restrukturyzacja przedsiębiorstwa w 1990 r., przejście boh. na bezrobocie, zasiłek, powrót do pracy w 1992 r. w wydawnictwie R-Press (potem Orkla Press, Polska Press), odejście po 23 latach. Komputeryzacja pracy w 1995 r. Dalsze losy firmy porozrzucanej po całej Polsce.
[00:31:15] Przejście na zasiłek przedemerytalny ok. 2015 r. Babcia sześciorga wnucząt.
[00:33:35] Przekonanie o konieczności zaangażowania w działalność opozycyjną. Losy ojca Zdzisława przed wojną, zmiana metryki urodzenia przez dziadka Wacława Osiniaka. Praca ojca w czasie wojny jako kierowcy austriackiego inżyniera na trasie Lwów-Kraków-Wiedeń – konspiracyjne wożenie broni do rusznikarza w Krakowie. Zdemaskowanie ojca przez inżyniera, ucieczka do kryjówki partyzantów w lesie.
[00:37:13] Aresztowanie ojca podczas akcji „Burza”, tortury, wywózka do łagru Borowicze Jegorskie. Wywiezieni również inni członkowie rodziny. Pseudonim ojca „Osika”, łącznik w oddziale AK. Ojciec ukrywał prawdę o swoich losach przed boh.
[00:39:40] Studia architektoniczne ojca na AGH przez dwa lata, prof. Zinn. Po przerwaniu studiów praca w Rzeszowie w zarządzie kin.
[00:41:33] Edukacja boh., od 1971 r. nauka w 5-letnim liceum sztuk plastycznych. Ojciec wrócił po kilkunastu miesiącach, opowieść babci o powitaniu powracających z łagrów. Skąpe wspomnienia ojca: wybite w przesłuchaniu zęby, odbite nogi – niemożność samodzielnego stania – brał udział w apelach obozowych przymocowany przez współtowarzyszy do krzyża. Po powrocie konsekwentnie odmawiał wstąpienia do partii.
[00:46:43] Obawy ojca wobec zaangażowania boh. i męża w działalność opozycyjną.
[00:48:05] Rekonstrukcja drzewa genealogicznego przez boh., stryjowie Jerzy i Marcin. Odkrywanie śladów przodków na cmentarzach i w internecie. Prapradziadek Walenty, budowlaniec. Legenda rodzinna o przodku Tomaszu, który miał być przy umierającym księciu Józefie [Poniatowskim]. Liczni budowlańcy w rodzinie.
[00:53:00] Sprowadzenie przez [Marię] Lubomirską budowniczych do Głogowa [Małopolskiego], w tym członków rodziny boh., budowa pałacu, murowana rozbudowa miasta. Zamieszkanie Walentego Osiniaka w murowanej kamienicy, prowadził sklep kolonialny. Stryj Jerzy (ur. 1939) mieszka w Kolbuszowej, w domu wybudowanym przez Walentego. Stryj Marcin ur. 1924.
[00:55:56] Mama Anna Mytych, babcie boh.: Chałka i Stefania Wątróbska. Zainteresowanie boh. sztuką plastyczną, kółko plastyczne w domu kultury. Przeprowadzka rodziny na os. Mieszka w Rzeszowie, „w szczere pola”, w dzieciństwie zabawa gliną, nauka układania kwiatów. Szkoła podstawowa „tysiąclatka” przy ul. Staszica. Ocena niedostateczna z plastyki, zmiana szkoły. Zamiłowanie do malarstwa.
[01:03:00] Przeprowadzka do Głogowa w 2008 r. Założenie (razem koleżankami Leną, Aleksandrą Mrozowską, Zuzanną Drozdowską) Podkarpackiego Klubu Entuzjastów Malarstwa, plenery plastyczne. Współpraca z Joanną Trzcińską, prof. łódzkiej ASP i Januszem Knorowskim, wystawy obrazów w odrestaurowanym spichlerzu w Tyczynie. Tematyka obrazów: kwiaty i pejzaże z natury. Dom pracy twórczej w Ustce, Zaborku.
[01:10:00] Rozmowa z prof. Strumiłłą o obrazach boh. Plener w Kazimierzu, nocne malowanie, kolejne plany plenerów malarskich. Profetyczny krajobraz wojenny.
[01:16:44] Działalność klubu entuzjastów malarstwa, współpraca mężów. Fascynacja malarstwem impresjonistycznym (Cézanne, Van Gogh), podróże ze zwiedzaniem muzeów.
[01:21:29] Wspomnienie wizyty w Rosji, poszukiwanie sztalug na Newskim Prospekcie w St. Petersburgu, rysunki satyryczne w toalecie. Malarstwo jako sposób życia.
more...
less

Bolesławski Bartosz

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film