Katarzyna Radomska z d. Pietrzczyk (ur. 1921, Bilcza) w momencie wybuchu II wojny św. miała 18 lat. Okupację niemiecką przeżyła w rodzinnej wsi, gdzie pomagała partyzantom. Po wojnie założyła rodzinę, wraz z mężem zbudowali dom i prowadzili gospodarstwo. Podczas kolektywizacji stracili ziemię, odebraną rodzinie na rzecz mającego powstać Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Mąż pani Katarzyny okupił utratę ziemi zawałem serca, w wyniku którego zmarł, ona sama zmuszona została pójść do pracy. PGR w Bilczy nigdy nie powstał, obecnie teren podzielony jest na niewielkie działki budowlane.
[00:00:10] Ur. 31 sierpnia 1921 r. w Bilczy, rodzice Michał, Marianna, dziesięcioro dzieci: Franciszek, Marianna, Franciszka, Józefa, boh., Aniela, Antonina, Julianna, Teresa, Piotr. Gospodarstwo rolne rodziców, edukacja w szkole w Bilczy, ojciec dobry gospodarz.
[00:02:50] Wybuch wojny, susza od 15 sierpnia do 15 października [1939]. Wejście Niemców do wsi 2 września, ostrzał wsi z samolotów. Ucieczka Ślązaków przez Bilczę, zawrócenie uciekinierów przez Niemców. Omyłkowe powitanie kwiatami Niemców, wziętych za Amerykanów. [+]
[00:06:00] Trudne życie w Bilczy w czasie okupacji, ubogie ziemie. Młodzi mężczyźni w partyzantce. Wyśrubowane kontyngenty: mięso, mleko, zboże. Zaangażowanie ojca w pomoc partyzantom. Gospodarstwo odgrodzone od sąsiadów, łatwe wejście dla partyzantów. Dokarmianie partyzantów, przechowywanie broni i amunicji w piwnicy, nocowanie partyzantów w stodole. Utrzymywanie kontaktów z partyzantami w tajemnicy przed dziećmi.
[00:10:10] Brat [Franciszek] w partyzantce. Stryjeczny brat Jan Pietrzczyk, oficer, uciekinier z transportu w głąb ZSRR: wyczerpująca wędrówka do Polski, zima spędzona u gospodarza [++]. Przechowywanie kuzyna przez ojca boh. przez rok. Dalsze losy kuzyna po wojnie.
[00:17:30] Partyzant AK Józef Woźniak ukrywał się w domu boh. Utrzymywanie zasad konspiracji. Praca Woźniaka z wujem w Warszawie.
[00:20:18] Bardzo trudne warunki lokalowe w domu, zamieszkanie 6 Niemców wracających w frontu wschodniego w domu boh. 1 listopada 1944 r. Okrążenie i wymordowanie Niemców przez Rosjan w Kowali.
[00:23:53] „Za Niemców było nam niedobrze, za ruskich jeszcze gorzej”. Zachowanie Rosjan we wsi: zabranie całego majątku z domu, wyjadanie miodu i wosku, dewastacja uli, kradzież ziemniaków z kopca i owcy. Uratowane czterech kur przez mamę.
[00:26:04] Ukrywanie się boh. i młodszej siostry przed Rosjanami, spanie w polu zimą w stodole. [+]
[00:27:25] Ukrywanie się przed niemiecka łapanką podczas prac polowych, strach. Czerwone jabłka dla Niemca [++]. Opis ucieczki dzieci przed łapanką, kryjówka w kamieniołomie. [++]
[00:32:55] 16 sierpnia odpust w Brzezinach. Ucieczka boh. przed łapanką w Bilczy do lasu, kryjówka w zaroślach. [+]
[00:35:05] Nocleg w kryjówce wśród gałęzi w 20-stopniowym mrozie. Los złapanych przez Niemców sąsiadek. Łapanka podczas nabożeństwa majowego w Dyminach, zamordowanie 14 chłopców przez Niemców.
[00:37:35] Pomaganie partyzantom: noszenie wody i chleba, naprawianie odzieży. Ukrywanie partyzantów przed dziećmi. Mielenie ziarna na żarnach w tajemnicy przed okupantem. Pod koniec wojny wyjawienie boh. informacji o partyzantach. Napad na Niemców wiozących masło do Dąbrowy, zemsta Niemców na mieszkańcach wsi – zabranie dobytku.
[00:41:33] „Uczciwość” Niemców w odróżnieniu od ruskich. Sytuacja po wojnie: bieda, głód, brak ziarna na obsiew. Brak ubrań i butów, drewniaki do chodzenia, przerabianie ubrań. Wyłapywanie akowców przez UB. Cała rodzina boh. przeżyła wojnę.
[00:44:40] Powolne odbudowywanie majątku. Poznanie męża, ślub po miesiącu znajomości. Okradzenie domu boh. w dniu wesela przez zazdrosnego odrzuconego konkurenta. Ślub we łzach w pożyczonej sukni, namiastka wesela. [++]
[00:48:55] Pierwsze palto uszyte na miarę. Mąż Władysław Radomski z Bieleckich Młynów zatrudniony w mleczarni w Kielcach. Zgodne małżeństwo, uczciwość w związku.
[00:52:18] Zabranie gruntów pod PGR, zaoranie pola bez zgody męża. Reakcja męża. Wyprawa z siostrą do Kielc po mięso na święta. Nagła śmierć męża. [++]
[00:59:10] Życie po śmierci męża: niewykończony dom, brak pieniędzy i możliwości zatrudnienia, kosztowny pogrzeb. Groszowa renta 285 zł. [+]
[01:01:45] Tworzenie „kołchozu” na przymusowo wywłaszczonych gruntach, tragiczny finał protestu sąsiadki. Groszowa rekompensata za utratę 5 ha ziemi.
[01:05:17] Urodzenie pierwszego syna w 1956 r. (zmarły), drugiego Józefa w 1960 r. Ciężki stan męża po wylewie, trudności z organizowaniem życia domowego. „Rozchodzenie się” pieniędzy z rekompensaty za ziemię.
[01:08:03] Liczne choroby boh., dożycie 100 lat. Najgorsze przeżycia wojenne –siedzenie w kryjówce w piwnicy podczas walk frontowych, przekonanie o nieuchronnej śmierci. Niewielka zmiana losu po wojnie, bieda.
[01:12:05] Oddawanie mleka w ramach kontyngentu. W wyniku konfliktu z sołtysem donos na ojca, karne zabranie ojca do kopania okopów w Łopusznie. Głowa do interesów brata (muzykowanie, bicie świń, szewstwo), wykupienie ojca przez brata. Opowieść ojca o warunkach pracy w Łopusznie.
[01:16:00] Duży obowiązkowy kontyngent z czasu Polski Ludowej, brak funduszy na poprawę życia. Oszukiwanie chłopów przy odstawianiu ziemniaków. Upadek „kołchozów” po 10 latach, niszczenie polskiej wsi. Dalsze losy zarekwirowanej ziemi: działki pod budownictwo mieszkaniowe.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.