Aleksander Kaszuba (1929, Sienno) podczas okupacji niemieckiej pomagał miejscowym oddziałom Armii Krajowej: roznosił meldunki, przynosił jedzenie itp. Po wojnie wstąpił do organizacji młodzieżowej WiN. Nigdy nie został zdekonspirowany ani aresztowany. Ojciec pana Aleksandra, Jan Kaszuba, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Jego syn z kolei, Dariusz, jest komendantem ostrowieckich „Strzelców”, co roku uczestniczy w Marszu Szlakiem Pierwszej Kompani Kadrowej.
[00:00:06] Bohater urodził się w 1929 r. i mieszkał w domu z rodzicami i dziadkami od strony matki: Janem Flakiem i Zuzanną z d. Kasów. Ojciec boh., Jan Kaszuba, zajmował się gospodarstwem. W okresie I wojny św. walczył w 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, z którym w 1920 r. dotarł pod Lwów. Historia lwowskiego dzwonu.
[00:01:45] Dziadek pracował jako gajowy w leśniczówce „Pod Kaplicą” k. Ostrowca. Po ukończonej służbie w lasach hrabiego zamieszkał w domu w Starej Wsi k. Sienna, który stał się domem rodzinnym boh. Rodzice mieli jeszcze starszą córkę Anastazją i młodszego syna Barnabę. Przedwojenne życie rodziny na wsi.
[00:03:05] Wojna wybuchła, gdy boh. miał 10 lat, przerwana edukacja w szkole podstawowej w Siennie. Tajne komplety w okresie okupacji. W 1947 r. boh. zdał „małą maturę”, a następnie dostał się do Państwowych Szkół Przemysłowych w Radomiu, gdzie dyrektorem był B. Egiejman.
[00:05:00] 1 stycznia 1948 został wraz z kolegami aresztowany i wywieziony do Starachowic. Po 3 miesiącach na UB przeniesiono ich do więzienia karno-śledczego w Kielcach, gdzie w maju 1948 odbyła się rozprawa. Czternastu oskarżonych, tylko boh. i dwóch kolegów zostali zwolnieni bez wyroku.
[00:06:20] Powodem aresztowań była działalność oddziału WiN, który pod dowództwem „Iskry”, a następnie „Drągala” działał w lesie i „likwidował komunistów” m.in. napadając na posterunki milicji. Boh. wciągnął do organizacji starszy kolega, członek AK i WiN - Marian Pastuszka ps. „Czarny”. Boh. mieszkał przy drodze z Ostrowca i miał ostrzegać, kiedy do Sienna zbliżało się UB. Dowódcą grupowym boh. był Tadeusz Mosiołek [ps. „Huragan”, „Wicher”], którego boh. ostrzegł i kolega uniknął aresztowania. Inni koledzy boh. z WiN: Kaczorowski, Michałowski, „Iskra”.
[00:10:30] Wpływ na decyzję boh. o przystąpieniu do organizacji miały też niepochlebne historie o bolszewikach opowiadane przez ojca oraz wspomnienia dziadka, który był 7 lat w wojsku carskim w Odessie. Ojciec uważał, że to „przestępcy i nieprzyzwoici ludzie”. [+]
[00:11:30] W okresie II w. św. Niemcy stacjonowali w szkole. Boh. wraz z kolegami obserwował ćwiczenia niemieckiego wojska. Wyszukiwali też pozostawioną w niemieckich okopach amunicję i przekazywali ją starszym kolegom z AK. Do organizacji należeli m.in. kuzyni, brat cioteczny boh., sąsiad Władysław Zychowicz. W AK był też mąż siostry stryjecznej boh., [Tadeusz] Maj ps. „Łokietek”, który mieszkał w Rzeczniowie. Starszą siostrę boh. odwiedzał znajomy, który należał do AL.
[00:14:25] [Po wojnie] Boh. uczył się w szkole budowlanej na wydziale drogowym. Zatrzymanie przez funkcjonariuszy MO. Na posterunku siedziała reszta kolegów i nazajutrz wszystkich wywieziono do Starachowic, tam byli przesłuchiwani. Metody represji i przemoc wobec zatrzymanych podczas przesłuchań. Warunki w karcerze. [+]
[00:18:00] W areszcie w Starachowicach boh. spędził 3 miesiące. Potem przewieziono go wraz z kolegami do Kielc, gdzie ok. 2,5 mies. czekali na rozprawę - odbyła się w maju. Boh. miał pół roku zaległości w szkole i wrócił na zajęcia po wakacjach, ponownie do 1 klasy. Po 3 latach nauki w szkole średniej w Radomiu uzyskał tytuł technika.
[00:19:40] Po ukończeniu szkoły boh. dostał nakaz pracy przy budowie mostu kolejowego w Niepołomicach. Po 2 mies. dostał powołanie na komisję wojskową w Radomiu i zwerbowano go do lotniczej szkoły podoficerskiej w Zamościu o specjalizacji „foto zwiad”. Po pół roku zajęć przebazowano go do Modlina, a następnie Elbląga, gdzie stacjonował 5 Szturmowy Pułk Lotniczy. Boh. wraz z laborantami i grafologami odczytywali zdjęcia lotnicze.
[00:21:35] Boh. służył w wojsku 3 lata. Koledzy, którzy dostali wyroki podczas procesu (m.in. Kaczorowski), zostali skierowani do służby w kopalni. Po kilku latach w wojsku, boh. rozpoczął poszukiwania pracy. Kolega ze szkoły w Radomiu prowadził w Ostrowcu filię przedsiębiorstwa budowlanego z Kielc. Dzięki niemu w 1955 r. boh. dostał pracę jako technik, a potem kierownik budowy.
[00:23:30] Po wybudowaniu bloków, szkół i internatu w Ostrowcu, boh. został zatrudniony przy budowie cementowni w Ożarowie. Przebieg budowy i trudności technologiczne. W wyniku pęknięcia silosu z gorącym cementem zginęły 3 osoby. Potem boh. nadzorował budowę osiedli spółdzielni mieszkaniowej w Ostrowcu.
[00:26:20] Ojciec boh. pochodził z Sienna z rodziny Kaszubów. Był najmłodszy z rodzeństwa, miał trzech braci (Wacława, Maksa, Antoniego) i dwie siostry, z których jedna wyszła za mąż za kowala i mieszkała w Iłży. Dzieje braci ojca. Ojciec trafił na wojnę polsko-bolszewicką, był starszym szeregowym, ułanem. Historia zaginięcia szabli ułańskiej ojca.
[00:30:00] Kiedy do Sienna weszli Rosjanie, dwóch z nich pojawiło się na podwórku. Jeden miał karabin na sznurku, drugi tyczkę z gwoździem do wyszukiwania min. Był styczeń. Zapytali domowników o „germańca” i poszli dalej „na Berlin”. W miejscowości boh. nie doszło do zgrupowania wojsk radzieckich.
[00:31:30] W Siennie był posterunek MO. Partyzanci, m.in. T. Zieliński s. „Igła”, A. Młyński ps. „Drągal”, M. Bukała ps. „Zbych”, napadali na spółdzielnie spożywcze i zabierali żywność oraz pieniądze, które przekazywali chłopcom przetrzymywanym przez starachowickie UB.
[00:33:00] Historia rozpracowania i aresztowania grupy partyzanckiej boh. Chłopcy z liceum boh. mieli zdobyczny pistolet. Jeden z uczniów, Krzyczkowski, postrzelił się nim w rękę i właściciel jego stancji w Siennie zameldował postrzał na milicji. Uczeń został aresztowany, a potem rozpracowano całą grupę. Zarzuty postawione kolegom i przebieg rozprawy boh. [+]
[00:38:35] Podczas II w. św. ojciec należał do BCh, brał udział w koncentracjach i zbiórkach w lesie. Miał ps. „Zając”, boh. również. Wujek Wanko, mąż kuzynki ojca, miał radio i słuchali Radia Londyn. Dorośli komentowali zasłyszane historie frontowe i sytuacji Żydów w Siennie.
[00:40:10] W Siennie było dużo Żydów. Część z nich pracowała u Niemców. Starsi funkcyjni żydowscy zbierali innych do różnych prac. Ok. 1944 r. okolicznych Żydów zgoniono do getta, a po kilku dniach furmankami przewieziono do Ostrowca. Starszych Żydów wystrzelano i pochowano na kirkucie w Ostrowcu. Boh. widział z daleka, jak Niemcy eskortowali konwój z Żydami. Lokalna ludność rozgrabiła pożydowskie mienie, m.in. sklepy, które pozostawili. [++]
[00:43:10] Przed wojną boh. chodził do szkoły razem z dziećmi żydowskimi. Dzieci miały dobre relacje. Nikt z sieneńskich Żydów nie wrócił. W Siennie nie było przypadku przechowywania Żydów.
[00:45:30] Więzienie w Kielcach mieściło się w budynku zamku. Boh. i jego kolegów zaprowadzono na dużą salę i nazwiskami przydzielano do cel. Boh. trafił do celi ogólnej nr 6, potem siedział z kolegami w celi nr 10 tzw. „politycznej”. Był w niej z Kaczorowskim, Mosiołkiem i Michałowskim.
[00:48:07] Matka Helena była „patriotycznie ustawiona”. Była jedyną córką p. Flaków, dziadków boh. Jako młoda dziewczyna mieszkała z rodzicami w gajówce. W czasie wojny mama pracowała w gospodarstwie rodzinnym zajmując się inwentarzem.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..