Stanisław Jan Majewski ps. „Stach” (ur. 1929, Warszawa) pochodzi z rodziny inteligenckiej, przed wojną uczył się w szkole powszechnej nr 171 przy ul. Hożej. Podczas okupacji należał do Szarych Szeregów. Po wybuchu powstania warszawskiego został przyjęty do 4 kompanii Bazy Lotniczej „Łużyce”, gdzie pełnił funkcje strzelca oraz łącznika. 4 października 1944 roku na rozkaz por. Jerzego Marcinkowskiego ps. „Jur” wyszedł z miasta wraz z ludnością cywilną i znalazł się w obozie przejściowym w Pruszkowie. Podczas selekcji przyłączył się do grupy elektryków i został wywieziony do obozu przejściowego we Wrocławiu, potem do obozu dla robotników przymusowych w Jeleniej Górze, gdzie doczekał do wyzwolenia przez Armię Czerwoną. W maju 1945 roku wrócił do Warszawy. Po skończeniu liceum dostał nakaz pracy do Fabryki FSO na Żeraniu, w 1951 roku został powołany do wojska i skierowany do Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu. Ukończył Politechnikę Warszawską uzyskując tytuł inżyniera mechanika.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1929 r. w Warszawie.
[00:00:18] Rodzina mieszkała przy ul. Hożej, ojciec pracował w Dyrekcji Ogrodu Pomologicznego, matka prowadziła dom. W 1936 r. boh. rozpoczął naukę w szkole powszechnej nr 171 przy ul. Hożej, budynek został zniszczony podczas powstania.
[00:03:25] W 1939 r. boh. zdał do trzeciej klasy. W sierpniu ojciec został zmobilizowany. Przedwojenna propaganda i atmosfera przed wojną. Wiara w siłę polskiego oręża.
[00:08:05] Pierwsze bombardowania Warszawy, napływ cofających się oddziałów. W domu kwaterowali żołnierze i matka udostępniła im kuchnię. Boh. interesowała czyszczona broń – komitywa z żołnierzami. Boh. był świadkiem wkraczania Niemców do Warszawy. Jedzenie koniny podczas oblężenia miasta.
[00:13:48] Po powrocie do szkoły boh. nie spotkał kolegów Żydów. W 1938 r. boh. był świadkiem wybijania szyb w żydowskich sklepikach na ul. Hożej – reakcja ojca. Rodzice korzystali z usług żydowskich rzemieślników i kupowali w żydowskich sklepach.
[00:23:10] Nastroje w początkach okupacji, poszukiwanie kontaktu z ruchem oporu. W 1943 r. kolega Mieczysław Barbulant zaproponował boh. wstąpienie do Szarych Szeregów – zasady konspiracji, złożenie przyrzeczenia harcerskiego. Punkt kontaktowy „u Mirka” przy ul. Polnej.
[00:33:45] Zadania dla harcerzy – organizacja wyjazdów pod Warszawę, gdzie w lasach koło Celestynowa lub Śródborowa odbywały się ćwiczenia wojskowe: musztra, terenoznawstwo. Szkolenia w mieszkaniu boh. – warunki postawione przez ojca.
[00:40:52] Ojciec służył w Mazowieckiej Brygadzie Kawalerii, kampanię wrześniową rozpoczął w okolicy Mławy – wycofanie się pod Przasnysz. Ojciec został ranny i znalazł się w polskim polowym szpitalu, który już objęli nadzorem Niemcy – okoliczności przyjazdu do szpitala, powody ucieczki. Powrót do domu po kapitulacji Warszawy. [+]
[00:49:15] W czasie działań wojennych ogród pomologiczny zniszczono i ojciec nie mógł wrócić do pracy. Znajomy z wojska, pan Mieczysław, pracował przed wojną w fabryce rowerów – założenie punktu napraw rowerów w kamienicy przy Hożej.
[00:58:25] Spotkania członków Szarych Szeregów w domu boh. Ogrzewanie mieszkań „kozami” – poszerzenie zakresu działalności firmy ojca.
[01:02:20] Ojciec zabrał boh. do piwnicy, gdzie był skład rur do pieca – przeznaczenie jednej z nich na tajne materiały. Powody wyboru mieszkania boh. jako miejsca spotkań członków Szarych Szeregów – wykłady na temat broni. Podział wiekowy w Szarych Szeregach – boh. należał do Zawiszaków.
[01:07:12] Rodzice wiedzieli, że boh. należy do organizacji. Wybór pseudonimu „Stach”. Na ulicy stał słup ogłoszeniowy wykorzystywany przez Niemców – naklejanie kartek z napisem: „Pawiak pomścimy” – współpraca z kolegą Mietkiem, boh. był odpowiedzialny za zaplecze techniczne akcji. Rola trzeciego kolegi. Wyrywkowe przeszukania przechodniów na ulicy – sprawdzanie szkolnej teczki.
[01:15:55] Budynki zajęte przez Niemców przy ul. Wspólnej, Chełmińskiego i Hożej. Harcerze musieli rozpoznawać szarże niemieckie po mundurach – znajomość emblematów na samochodach i rozpoznanie okolicy.
[01:22:36] Zawiszacy nie byli zmobilizowani do powstania. W lipcu boh. skaleczył nogę i nie mógł założyć butów – leczenie domowym sposobem i zalecenia lekarza. 1 sierpnia po obiedzie boh. założył zimowe buty i poszedł na ul. Kruczą, gdzie mieszkał kolega Mietek. Pierwsze strzały na ul. Hożej. [+]
[01:31:13] Potem boh. dowiedział się, że w kamienicy na rogu Hożej i Poznańskiej oczekiwał na akcję jeden z oddziałów „Obroży”, jego zadanie – boh. widział powstańców biegnących do walki. Rozmowa z powstańcem – sytuacja na Hożej i sąsiednich ulicach. Okoliczności zranienia kolegi. [+]
[01:41:06] Boh. chciał wstąpić do oddziału – przyczyny długiego oczekiwania na dowódcę kompanii ps. „Jur” [Jerzy Marcinkowski], który dowodził dwoma plutonami. Na ul. Mokotowskiej był oddział Bazy Lotniczej „Łużyce” – plany zdobycia i uruchomienia lotniska na Okęciu.
[01:47:20] Por. „Jur” i Czesław Deminet ps. „Stec” pojechali przed powstaniem na rozpoznanie lotniska – stan niemieckiej obrony obiektu. Uzbrojenie powstańców. „Jur” przesłał dowództwu raport, w którym krytycznie odniósł się planów zdobycie lotniska. [+]
[01:53:11] Przybycie por. „Jura” – rozmowa z dowódcą, znajomość terenu, przejść przez piwnice i wyjść na dachy – zagrożenie pożarami od sowieckich bomb zapalających. Przyjęcie do plutonu Stanisława Kuźmińskiego ps. „Skobig”. Skład Bazy Lotniczej „Łużyce”.
[02:03:10] Pluton „Skobiga” obsadził ulicę Wspólną od strony Poznańskiej. „Jur” mieszkał na Powiślu i nie znał okolicy, w której przyszło mu walczyć. Zainstalowanie się kompanii „Jura” w budynku przy ul. Hożej 62.
[02:09:35] Sytuacja na ul. Wspólnej – niemieckie czujki. Po stronie zajętej przez powstańców poprzebijano przejścia przez budynki. Po drugiej stronie ulicy Hożej miały stanowiska dwa plutony rotmistrza Radziwiłowicza ps. „Zaremba”.
[02:13:16] Podczas okupacji chodzono na nabożeństwa majowe do zakonnic, które zajmowały budynek przy ul. Hożej. Zakonnice prowadziły prowadziły też internat dla dziewcząt. We wrześniu 1939 r. zakonnice zgłosiły, że z mieszkania emerytowanego majora lotnictwa, z pochodzenia Austriaka, nadawane są sygnały. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy major założył niemiecki mundur – wykonanie wyroku przez podziemie.
[02:25:00] Po przyjęciu do plutonu „Skobiga” boh. poszedł z nim na ul. Wspólną. Przysięga złożona przed dowódcą kompanii „Jurem”. Wspomnienia szefa wywiadu Armii Krajowej – okoliczności podjęcia decyzji o wybuchu powstania. Sytuacja na froncie w okolicach Warszawy. Niektórzy nie zdążyli na miejsca zbiórek przed powstaniem – złożenie przysięgi.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..