Skórzewski Leon cz. 4

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1620

19 kwietnia 2022, Warszawa

1:36

Leon Skórzewski (ur. 1925, Warszawa) – przed wojną zastępowy w 51 Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego. Wrzesień 1939 roku spędził na Bródnie w Warszawie, z grupą młodszych harcerzy został przydzielony do Kierownictwa Obrony Cywilnej na Pradze. Był gońcem aż do kapitulacji Warszawy. Uczestnik ruchu oporu: w 51 Warszawskiej Drużynie Harcerskiej był odpowiedzialny za przeprowadzanie obserwacji, przechodził szkolenia z łączności. W ramach Hufca Bródno dowodził drużyną BR-200 złożoną z młodszej młodzieży. W maju 1944 r. ukończył kurs tajnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”. W czasie okupacji pracował jako praktykant w przedstawicielstwie firmy Bosch. Jego pluton BR-BS został przed powstaniem przemianowany na Pluton 618 Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu na Bródnie, ale już na początku drugiej połowy sierpnia dostał rozkaz przeprowadzenia harcerzy w rejon Choszczówki. Stamtąd mieli udać się do Kampinosu. Ponieważ przy przeprawie przez Wisłę poniesiono duże straty, na rozkaz powrócił z ludźmi na Bródno. Po wejściu Rosjan zmobilizowany do Armii Berlinga. Trafił do I Oficerskiej Szkoły Lotnictwa w Zamościu. W wojsku wcielony do karnej kompanii i wysłany do walk w Berlinie. Zdemobilizowany w 1946 roku. W 1952 roku ukończył wydział mechaniczny Politechniki Warszawskiej. Pracował w Zakładach Mechanicznych „Ursus” – w latach 1976-1982 na stanowisku dyrektora do spraw rozwoju i inwestycji.
mehr...
weniger

[00:00:10] Propozycja objęcia stanowiska kierowniczego w fabryce w Ursusie (28 maja 1976 r.), „poprawianie” życiorysu. Kłopoty z wdrażaniem licencji na ciągniki Massey-Ferguson M-F (wicepremier Wrzaszczyk). Podpisanie umowy o pracę 14 czerwca, pensja 12 tys. zł, w poprzedniej pracy 15 tys.
[00:05:00] Rozmowa z kolegą wiceministrem. Bezpłatne studia, zapłata za egzaminy poprawkowe, chciwy prof. Szczawiński. Odejście z przedsiębiorstwa elektronicznego. Pierwszy dzień w Ursusie 16 czerwca 1976 r., dyrektor Prugar Ketling, sekretarka p. Gabrysia postanowiła odejść na emeryturę.
[00:09:30] Jesień 1947, studia na Politechnice Warszawskiej, nadrabianie zaległości na kursie wstępnym. Kolejne osoby nieradzące sobie z wprowadzeniem licencji M-F. Boh. nie należał do PZPR. Praca zarobkowa podczas studiów. Mieczysław Kasprzycki – kolega Żyd z karnej kompanii, planował po wojnie wyjechać za granicę.
[00:17:45] W czasie studiów praca w forcie Wola (potem wojskowe Zakłady Mechaniczne nr 3 im. Marcelego Nowotki) – kadrowiec Żyd. Wybranie dziesięciu najlepszych inżynierów spośród studentów (m.in. brat boh. i Prugar-Ketling). Prugar-Ketling był synem generała Bronisława Prugar-Ketlinga, który wyemigrował w 1940 r. do Francji.
[00:21:50] Spotkanie z Prugar-Ketlingiem, poznanie kadry Ursusa, śledzenie boh. w pracy przez tajniaków. Oficjalne przejęcie obowiązków 17 czerwca. Ostrożna postawa, „rozpoznawanie terenu”, unikanie decyzji kadrowych. Rodzinne powiązania w Ursusie, szacunek dla współpracowników.
[00:31:18] Zebranie w zjednoczeniu budowlanym, wystąpienie dyrektora biura boh. Rozbudowa fabryki, stawianie nowych budynków w Ursusie, plac budowy o powierzchni 17 ha. Początek strajku [1976 r.] – tłum pod oknem, protest przeciw podwyżkom cen żywności. Zachowanie dyrekcji (dyr. generalny 7 dyrektorów poszczególnych dziedzin). Rozwój wypadków, tonujące rozmowy z robotnikami.
[00:36:07] Część robotników zatrzymała pociągi na torach, wykolejenie ekspresu. Wyjście boh. z zakładu na tory ok. południa. Rozejście się tłumu poza zakładem.
[00:39:50] Komunikat Piotra Jaroszewicza, telewizor wystawiony na dach stołówki, wycofanie się rządu z podwyżek. Widok wozów milicyjnych za torami przy zakładach Ursus.
[00:42:00] Ok. godz. 16 przejście milicji, spychanie strajkujących z torów, pałkarze z drewnianymi pałami, „ścieżka zdrowia”. Przemówienie artystki opozycyjnej. Kocioł ZOMO, pałowanie.
[00:45:00] Wzywanie następnego dnia na identyfikację (znaki na ciele) [+]. Niektórzy dyrektorzy schowani w toalecie. Pobicie I sekretarza PZPR Ursusa. Pacyfikacja strajku przez milicję. Przybycie Jana Józefa Lipskiego, wyganianie robotników z hal.
[00:49:00] Przekupywanie boh. – działka rekreacyjna koło Dobrego. Czerwiński z „Solidarności”. Butelki koniaku. Dobre stosunki z pracownikami.
[00:53:38] Zachowanie milicji pierwszego dnia strajku. Złagodzenie polityki rządu, wprowadzanie podwyżek po cichu, anulowanie kar. Nie było zwolnień z pracy.
[00:56:20] Robotnicy spychający lokomotywę zostali naznaczeniu przez tajniaków specjalną farbą świecącą przy lampie UV. Prowokatorzy ubecy. Szef kadr „Ursusa” zmuszony do przyjęcia do pracy 15 tajniaków na tygodnie przed strajkami. [+] Tajniacy przed wizytą Jaruzelskiego.
[01:01:15] Prugar-Ketling ostrzeżenie - urządzenie podsłuchowe i nagrywające na biurku. Tajniacy-prowokatorzy 26 czerwca [1976]. Wprowadzanie tajniaków do fabryki. Podpis boh. na dokumentach fabryki.
[01:06:15] Stała obecność agentów SB w Ursusie, mieli własny pokój. Dowódca pacyfikujący strajk pracował w zakładzie, werbowanie współpracowników. Boh. uważano za człowieka współpracującego. Infiltracja „Ursusa”, pracowało tam 18 tysięcy pracowników.
[01:11:48] Pozostanie robotników na torach pomimo wycofania się Jaroszewicza z podwyżek. Po godz. 17 weszło ZOMO. Następnego dnia zakład nie ruszył, wzywanie protestujących na przesłuchania.
[01:15:00] Wzywanie boh. na spotkania do KC PZPR, komitetu warszawskiego, dzielnicowego. Zakupy w sklepiku komitetu miejskiego, sekretarz KC Zbigniew Michałek. Poczucie obowiązku, praca po godzinach. Unikanie picia w pracy. Reakcje kadry zarządzającej na strajk w Ursusie. Prugar-Ketling usunięty z Ursusa wiosną 1977 r.
[01:20:15] Przebieg wydarzeń podczas strajku – płacząca kobieta, rozmowy z mężczyznami. Podbicie oka sekretarzowi POP PZPR. Nieznajomość boh. przez załogę fabryki. Dyrektor generalny podlegał ministerstwu, hierarchia zarzadzania. Boh. zarządzał 3 tys. ludzi.
[01:26:21] Budżet boh. na zakupy zagranicznych sprzętów: 20 mln dolarów (kontraktowanie). Przyjęcia z kontrahentami w pałacyku Jabłonowskich w Legionowie. Tajny agent pilnował boh. Pozostawanie do późnych godzin w pracy, niezadowolenie żony.
[01:34:29] Stanowisko boh. w „Ursusie”: dyrektor ds. inwestycji, podlegało mu 8 zakładów w terenie. Samochód służbowy: wygodna wołga z silnikiem mercedesa. Kolega: wiceminister przemysłu Eugeniusz Szatkowski. „Byłem i jestem propaństwowcem”.
mehr...
weniger

Grygiel Małgorzata

Miziołek Michał

Instytut Pileckiego

Film