Anna Bogucka-Skowrońska (ur. 1942, Radom) – polska polityk, działaczka opozycji antykomunistycznej, prawnik, adwokat, senator I, II i IV kadencji, sędzia Trybunału Stanu. Pochodzi z rodziny radomskich lekarzy. Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1971-1981 działaczka Stronnictwa Demokratycznego. Od 1980 roku związana z NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym internowana m.in. w Strzebielinku i bydgoskim Fordonie. Brała udział w kilkudziesięciu procesach politycznych jako adwokatka m.in. Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Bogdana Lisa i Zbigniewa Romaszewskiego. Członkini Komitetu Helsińskiego. Po 1989 roku zasiadała w Senacie I, II i IV kadencji, pełniła funkcję sędziego Trybunału Stanu oraz przewodniczącej Rady Miejskiej w Słupsku. Dama Orderu Odrodzenia Polski III i IV klasy.
[00:00:08] Informacje o planach władzy. Boh. wspierała NSZZ „S” od początku, niewiele osób wykształconych było w zarządzie, ścieranie się rozmaitych poglądów. Najbardziej radykalni byli uwikłani we współpracę z SB. Szef zarządu regionu Wojciech Zierke, współpracownik SB. Przyjaźnił sie z funkcjonariuszem SB Pajchertem. Załatwiano głównie sprawy pracownicze i socjalne. Książka prof. Igora Hałagidy ujawniająca współpracowników SB.
[00:04:40] Bezinteresowna pomoc ze strony boh. Obrona drobnego złodzieja Marka Kozłowskiego, znajomość z mamą Ireną Kozłowską. Poznanie przez Kozłowskiego w więzieniu Romaszewskich, rozpoczęcie działalności w regionie słupskim „S”.
[01:07:20] Prowokacja ubecka wobec Kozłowskiego, fałszywe zeznania prostytutek. Obrona Kozłowskiego. Szantaż ubeka, brak wsparcia ze strony innych adwokatów. Szykany wobec boh., zastraszenia, nękanie telefoniczne.
[00:13:08] Poznanie Zbigniewa Romaszewskiego, przekazanie obrony Kozłowskiego Taylorowi. Obecność Wałęsy na rozprawie. Gazetka „Robotnik”. Sprawa Kozłowskiego weszła do porozumień gdańskich. Wprowadzenie stanu wojennego, najście milicjantów, poinformowanie o „wojnie”.
[00:17:35] Zabranie boh. na komendę przy ul. Reymonta – w plecaku swetry, chleb. Materace obite dermą w celi, internowane kobiety z zarządu regionu zwolnione następnego dnia. Kawa przygotowana przez milicjanta. Traktowanie internowanych w areszcie.
[00:21:10] Rutynowe czynności w areszcie: odciski palców, fotografie. Rozdawanie posiłków. Poczucie nierzeczywistości. [+]. Przewiezienie sukami na lotnisko w Redzikowie, rozmowy zatrzymanych. Czołgi na poboczach. Więzienie w Strzebielinku. Cela 16-osobowa, łóżka piętrowe, warunki sanitarne.
[00:27:40] Pisanie odwołań od decyzji dla internowanych, jedzenie zarobaczonej kaszy. [+] Oświadczenie o depozycie na wypadek śmierci. Opiekun internowanych, konwencja o jeńcach. Ubrania, majtki ocieplane do kolan, koszule wiązane troczkami, skarpety wojskowe.
[00:32:52] Poznanie Joanny Gwiazdy w Strzebielinku, Halina Winiarska, napis „Solidarność” na prześcieradle, Alina Pienkowska, śpiewanie pieśni religijnych. Wyjazd w środku nocy ciemną chłodnią. Wyrzucanie karteczek z nazwiskami na zewnątrz. Postój w szczerym polu. [+] Przepowiednia Cyganki, wspólne sikanie.
[00:38:30] Przyjazd do Fordonu w Bydgoszczy, cele 4-osobowe. Rozmowa z naczelniczką, obawa o istnienie listy „S” pracowników aparatu władzy przeznaczonych do likwidacji [+]. Przygotowania do Bożego Narodzenia, zrobienie kart do gry. Choinki w celach, wycinanie ozdób.
[00:41:37] Biblioteka więzienna, rygor w celi, reakcja Joanny Gwiazdy. Stosunki z oddziałową. Amnestia dla więźniów politycznych, rozmowa z ubekiem, przewiezienie boh. do Słupska, nocleg na ławce na posterunku. Rozmowa ostrzegawcza z komendantem. Poręczenia za boh., wypuszczenie do domu bez dokumentów. Wyjazd z dziećmi do Radomia na święta.
[00:49:30] Ulotki o uwolnienie boh. z internowania, dary dla rodziny od księży: indyki. Zajmowanie się sprawami opozycjonistów i księży. Syn wuja z Kedywu Jędrzej, ostrożność boh. Sąsiadka była współpracowniczką SB. Futra w szafie. [+]
[00:53:14] Podziemna „S”. „Dom otwarty” u boh., zapobiegliwa gospodyni, chleb z powidłami i herbata – przesiadywanie ludzi. Przeniesienie spotkań do mieszkania Henryka Grządzielskiego.
[00:55:17] Poznanie Edwarda Müllera z zakładu „Pomorzanka”, OKO Okręgowy Komitet Oporu, wydawanie ulotek. Skazany przez sąd wojskowy. Lekarka „Solidarności” [Tunia Wasak], powstanie nieformalnej grupy opozycyjnej.
[00:57:32] inne małe grupy: Grupa Orła Białego (Jerzy Sadka). Procesy w trybie doraźnym, sędziowie cywilni nie chcieli orzekać. Syn boh. studiował w Gdańsku, potajemnie kolportował „Umysł zniewolony” Miłosza. Książka autorstwa boh. z 2005 r.
[01:01:00] Okręgowe Komitety Oporu były uważane za „związki przestępcze”. Sędziowie wojskowi, Sąd Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy, młodzi sędziowie, np. sędzia płk. Bogdan Rychlicki. Bunt młodych pułkowników, szanowali „S”, „gonili ubeków”.
[01:02:53] Od pierwszych dni stanu wojennego kontakt z Komitetem Prymasowskim (Jacek Taylor, Zofia Kuratowska, Jacek Kuroń). Obrona Romaszewskiego na procesie KOR. Kuroń przeciwny likwidacji PGR. „Biuro” komitetu w przedsionku kościoła przy Piwnej. Prawnicy z komitetu nie rozdzielali darów ani pieniędzy, tylko sporządzali listy potrzebujących. Oskarżenie boh. przez UB o kradzież pieniędzy ze skarbonek – szykany UB. [+] Akcje pomocowe organizowane przez boh. Profilaktyczne zatrzymywanie boh. przed domem. Prowadzenie spraw politycznych w Koszalinie (Anna Sztark, Gabriela Cwojdzińska). „Zatrzymanie Matki Boskiej”. [+]
[01:10:56] Sprawy ciągnęły się do kolejnych amnestii. Pozamerytoryczne środki oddziaływania na procesach: pozytywne wpływanie na nastrój sędziego Rychlickiego – piękne dziewczęta na sali sądowej [+]. Mężczyzna „wpływający podświadomie na myśli” prokuratora [+]. Postawa Rychlickiego.
[01:13:41] Pomysł przysłania księdza do sądu dla 5 oskarżonych, rozmowa z Rychlickim. Naiwność księdza Jana Giriatowicza. „Nawrócenie ubeka”. Specyfika Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy.
[01:19:52] Procesy działaczy Ruchu Wolność i Pokój, Ruchu Młodej Polski, KOR. Rozpoczęcie studiów teologicznych dla świeckich w Warszawie. Widzenia z Romaszewskim w soboty. Autorytarna władza uderzała w samorządy. Protest boh. wobec obecnych zmian samorządowych – likwidacja starostwa w Słupsku. Projekt utworzenia województwa środkowopomorskiego według pomysłu Jarosława Kaczyńskiego.
[01:25:02] Obrona Romaszewskiego przez boh. i Jacka Taylora w sądzie wojskowym okręgu warszawskiego na procesie KOR, emitowanie procesu przez Radio Solidarność w całej Warszawie. Przemycanie na salę sądową magnetofonów otrzymanych z „jakiejś ambasady”. Wstrzymanie procesu. Adwokat Tadeusz de Virion, nadajnik radiowy w koszyku z czereśniami na oknie. [+]
[01:30:45] Choroba boh. od 1981 r., kandydowanie do rady miejskiej w 2002 r. Znajomość z Lechem i Jarosławem Kaczyńskimi z kościoła św. Brygidy. Konferencja na UW na temat kary śmierci, Jarosław Kaczyński („inny Lechu”) był zwolennikiem kary śmierci, boh. przeciwko. Tworzenie Porozumienie Centrum, propozycja kandydowania do parlamentu. Odmowa boh., reakcja Kaczyńskiego. Kondolencje po katastrofie smoleńskiej.
[01:37:04] Stworzenie Krajowej Rady Sądownictwa. Przy Okrągłym Stole boh. w zespole ds. reformy prawa karnego z ramienia Komitetu Helsińskiego. Bp Jeż stworzył w diecezji słupskiej filię komitetu prymasowskiego, boh. była współpracownikiem razem z Edwardem Müllerem z ramienia „S” . Boh. pisała analizy dla Komitetu Helsińskiego, kopie przepisywała na maszynie siostra Maksymiliana, sekretarka sekretarza episkopatu Bronisława Dąbrowskiego. Aresztowany Marek Antoni Nowicki z Fundacji Helsińskiej.
[01:41:50] Wyjazdy boh. w góry w momentach zagrożenia „wsypą”. Droga z synem do Morskiego Oka, spotkanie adwokata z Kołobrzegu Wiesława Uptasa, zabawa w tworzenie jednodniowej podziemnej organizacji opozycyjnej.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.