Zdzisław Bzymek (ur. 1947, Ostrowiec Świętokrzyski) – z zawodu prawnik, pochodzi z rodziny kultywującej tradycje patriotyczne od czasów powstania styczniowego. Bratanek Edwarda Bzymka-Strzałkowskiego, szefa kontrwywiadu AK, poddanego represjom stalinowskim. Po ukończeniu studiów prawniczych Zdzisław Bzymek pracował w Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku, gdzie zajmował się zbieraniem dokumentacji w sprawach zbrodniarzy niemieckich działających na Pomorzu, m.in. w sprawie biskupa Spletta i Alberta Forstera. Wykładał prawo międzynarodowe publiczne na uniwersytecie, pracował w instytucjach państwowych i kancelariach prawnych. Brał udział w misji pokojowej w Iraku, gdzie zajmował się m.in. pracami nad konstytucją nowego państwa irackiego. Jest prezesem Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Ostrowcu Świętokrzyskim.
[00:00:07] Autoprezentacja boh., który jest prawnikiem specjalizującym się w prawie międzynarodowym publicznym, m.in. w ściganiu zbrodniarzy wojennych. Boh. urodził się w 1947 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim.
[00:02:20] Powody zainteresowania prawem – postać stryja Edwarda Bzymka-Strzałkowskiego. Podczas okupacji zginęło siedmiu członków rodziny. Zainteresowania boh., który w 1965 r. zdawał na reżyserię w Łodzi – wybór drogi życiowej, służba wojskowa.
[00:05:44] Wojenne losy ojca Bolesława i stryja Edwarda Bzymka-Strzałkowskiego. Tradycje patriotyczne w rodzinie, prababka Maria Strzałkowska była wolontariuszką w oddziałach Mariana Langiewicza i brała udział w bitwie pod Słupią, za co otrzymała ryngraf z grawerunkiem podpisu generała. Rodzina dziadka mieszkała w Wymysłowie k/Ostrowca, niedaleko było miejsce krwawej bitwy z 1863 r. i prababka woziła tam wnuki. W 1863 r. była, wraz z Witoldem Zapałowskim, pełnomocnikiem rządu narodowego, jedną z pierwszych osób na miejscu stoczonej walki.
[00:10:55] Sytuacja w Polsce po odzyskaniu niepodległości. Stryj Edward studiował prawo – rola prawa w demokracji. Rozważania na temat fundamentów Europy: demokracji, prawa i religii chrześcijańskiej.
[00:15:00] Edward Bzymek-Strzałkowski ukończył gimnazjum w Ostrowcu, tam zaprzyjaźnił się z Janem Piwnikiem i Janem Rybkowskim, późniejszym reżyserem. Stryj ukończył podchorążówkę w Pińsku, w 1939 r. służył w obronie fabryki mechanicznej w Rzeszowie. Potem brał udział w obronie Chełma i walczył w bitwie pod Biłgorajem, tam dostał się do sowieckiej niewoli, z której uciekł i przedostał się na Węgry. W obozie jenieckim, zimą 1939-40, spotkał Jana Piwnika. Stryj uciekł, ukończył szkolenie wywiadowcze w Budapeszcie i przez „zieloną granicę” wrócił do Polski. W Krakowie organizował wywiad i kontrwywiad ZWZ – działanie Brygad Wywiadowczych.
[00:19:45] Stryj Edward Bzymek-Strzałkowski brał udział w operacji „Most III”, zorganizowanej przez AK, w czasie której przekazano do Londynu szczątki rakiety V-2, znalezione w okolicach Sarnak i zbadane przez prof. Groszkowskiego. Odznaczenia po akcji. [+]
[00:24:30] Bolesław Bzymek trafił do oddziałów leśnych w okolicach Limanowej i zajmował się wywiadem i kontrwywiadem. Zachowanie formalnej ciągłości władzy w Polsce dzięki rządowi londyńskiemu. Sytuacja po wyzwoleniu, gdy władzę przejęli komuniści. Nadzieje na demokratyczną Polskę – sytuacja polityczna po likwidacji Armii Krajowej. Stryj Edward Bzymek-Strzałkowski działał w II Zarządzie Głównym WiN – przekazanie do USA informacji o sytuacji w Polsce.
[00:34:25] W 1946 r., po wpadce członka organizacji, stryj został aresztowany w mieszkaniu swojego zastępcy Zbigniewa Langnera. UB przejęło archiwum II Zarządu. Podczas przesłuchania stryj wyskoczył przez okno z trzeciego piętra siedziby krakowskiego UB. Nie zginął, ale był poważnie ranny i przewieziono go do szpitala więziennego – powody starań, by utrzymać go przy życiu. Śledztwo kontynuowano, brali w nim udział Adam Humer i Józef Różański, prokuratorem był Stanisław Zarakowski. [+]
[00:43:00] Apel stryja do współpracowników, by się ujawniali. Podczas śledztwa stryj nie zdradził towarzyszy, ale większość, w tym płk Niepokólczycki, została aresztowana – rozbicie struktur II Zarządu WiN. Jesienią 1947 r. odbył się proces, podczas którego stryj został skazany na karę śmierci, w więzieniu przy Montelupich siedział w celi z dwoma hitlerowcami – ich reakcja po wyroku. Stan zdrowia stryja po skoku z okna. [+]
[00:46:55] Spośród siedmiu oskarżonych skazanych na karę śmierci cofnięto ją czterem osobom, w tym płk Niepokólczyckiemu i Edwardowi Bzymkowi-Strzałkowskiemu. Stryj siedział w więzieniach w Rawiczu i Wronkach oraz na Mokotowie. Boh. jeździł z ojcem na widzenia – wrażenia z więzień. W sierpniu 1956 r. stryj został zwolniony na mocy amnestii – moment wyjścia z więzienia. [+]
[00:51:30] Po wielu staraniach stryj został zatrudnionym w Urzędzie Probierczym w Warszawie i pracował tam do emerytury, zmarł w sierpniu 1981 r. Reakcje na wydarzenia roku 1968, 1970 i 1980. Boh. odwiedzał stryja mieszkającego w Wesołej, wspomnienie rozmów i ostatnich spotkań.
[00:56:08] Wpływ stryja na boh., który zajął się obroną praw człowieka. Sytuacja rodziny w latach 50., traktowanie boh. przez nauczycieli. Boh. nie dostał się na reżyserię i wybrał prawo, po pierwszym roku studiów zaliczył w terminie wszystkie egzaminy, ale nie mógł podjąć dodatkowych studiów dyplomatycznych.
[01:01:35] Po studiach boh. pracował w Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku, zajmował się tam zbieraniem dokumentacji dla oskarżeń zbrodniarzy niemieckich działających na Pomorzu, m.in. w sprawie biskupa Spletta i gauleitera Alberta Forstera, którego podczas procesu po wojnie skazano na karę śmierci, a po kilku latach przewieziono z Gdańska do Warszawy, by tam wykonać wyrok. Boh. znalazł protokół z wykonania kary, który wydał się podejrzany. Inna wersja mówiła o wywiezieniu Forstera do Moskwy, w związku z jego informacjami na temat Bursztynowej Komnaty. [+]
[01:07:50] Ścieżka kariery – aplikacje i wykłady z prawa międzynarodowego publicznego na uniwersytecie. Wyjazd za granicę – zainteresowania zawodowe. Boh. brał udział m.in. w misji w Iraku, gdzie zajmował się ofiarami wojny, w tym jeńcami wojennymi. Był w grupie zajmującej się pracami nad konstytucją państwa irackiego.
[01:12:30] Amerykanie nie podpisali w 1954 r. Konwencji Haskiej o ochronie dóbr kultury i Polacy reprezentowali stronę amerykańską podczas przekazywania ocalałych zabytków Irakijczykom. Boh. jest w posiadaniu dokumentacji stanu stanowiska archeologicznego w Babilonie. Zajmował się śledztwem w sprawie śmierci korespondenta wojennego Waldemara Milewicza, który w 2004 r. zginął w okolicach Bagdadu. Brał udział w śledztwie w sprawie więzienia Abu Ghurajb, w którym Amerykanie torturowali irackich więźniów. Zajmował się odszkodowaniem dla wieśniaka, któremu samolot bezzałogowy zniszczył stodołę.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.