Zofia Zychman z d. Młynarczyk (ur. 1938, Świeciechów Duży) urodziła się jako jedyna córka Małgorzaty z d. Targos i Jana Młynarczyka. Ojciec zajmował się uprawą roli, matka gospodarstwem domowym, miała również skromny warsztat tkacki. Jan miał piętnaścioro rodzeństwa, ośmioro zmarło w młodym wieku. Rodzina Zofii należała do parafii kościoła narodowego, polsko-katolickiego. Większą część okupacji Młynarczykowie spędzili w rodzinnej wsi. Brat matki, Jan Targos, został rozstrzelany w zbiorowej egzekucji. Dziadek Antoni Młynarczyk został wywieziony przez Niemców do obozu i nigdy nie powrócił. Po wojnie, w 1945 roku Zofia rozpoczęła naukę w szkole podstawowej w Świeciechowie, którą ukończyła w 1952 roku. Miała szansę kształcić się dalej w szkole artystycznej w Warszawie, ale matka zdecydowała, że musi zakończyć edukację i pracować w gospodarstwie – ojciec był chorowity (zmarł w 1962 roku) i większość prac rolnych wykonywała Zofia wraz z matką. W roku 1954 Zofia wyszła za mąż za Henryka Zychmana, listonosza (zmarł w 1980 roku). W 1970 roku rozpoczęła pracę w Rolniczej Spółdzielni Tuczu Zwierząt w Świeciechowie, gdzie pracowała do przejścia na emeryturę w roku 1990. W 1970 roku wstąpiła do powstającego w Świeciechowie Zespołu Śpiewaczego „Powiślanki”, w którym działa do dnia dzisiejszego występując na scenie w solowych programach. Zespół na przestrzeni lat związany był z Kołem Gospodyń Wiejskich w Świeciechowie, Gminną Spółdzielnią Samopomoc Chłopska w Annopolu, z Centrum Kultury w Annopolu i Stowarzyszeniem Kobiet Aktywnych w Bliskowicach. Obecnie Pani Zofia jest jedyną aktywną członkinią zespołu. Pisze wiersze, piosenki i humorystyczne monologi wykonywane gwarą ludową. Występowała wraz z zespołem i solowo na scenach wielu miast Polski wielokrotnie zajmując czołowe miejsca na festiwalach folklorystycznych. Uhonorowana odznaką „Zasłużony dla Rolnictwa”. Ma trójkę dzieci, dwanaścioro wnucząt i dwadzieścioro prawnucząt.
mehr...
weniger
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w Świeciechowie
[00:00:20] Boh. chodziła do szkoły w Świeciechowie, dobrze się uczyła, ale matka nie miała pieniędzy na jej edukację. Rymowana historia rodziny w skrócie. W 1970 r. boh. wstąpiła do zespołu „Powiślanki”. Pracowała w spółdzielni tuczu zwierząt.
[00:02:02] Boh. urodziła się w 1938 r. Bieda na wsi przed wojną. Matka dorabiała tkaniem chodników, boh. jako dziecko pasła krowy i pracowała w polu. Ucieczka z domu przed frontem w 1944 r. – matka przyszła po rzeczy schowane w domu, ale okazało się, że wszystko ukradziono. Pomoc gospodarzom, którzy przyjęli matkę i boh.
[00:07:35] Wyjazdy razem z zespołem „Powiślanki” – pokazy pieczenia chleba. Na festiwalu w Międzyzdrojach boh. zajęła I miejsce i dostała bursztynowe korale. Boh. była dobrą uczennicą, po ukończeniu szkoły podstawowej dostała się do szkoły w Warszawie, ale matka nie pozwoliła jej wyjechać z powodu pracy w gospodarstwie. Rodzina boh. – wnuki i prawnuki. Śmierć zięcia – wyjazd córki z Tarnobrzega do Norwegii, opieka boh. nad wnukami i ich wykształcenie.
[00:13:10] W szkole w Świeciechowie stosowano kary cielesne – klęczenie na grochu za podpowiadanie. Bicie uczniów. Kanapki do szkoły robione przez matkę. Praca boh. w gospodarstwie.
[00:16:55] W Niedbałkach był dwór, ale boh. go nie pamięta. W Bliskowicach były czworaki zbudowane z kamienia. Matka chodziła do pracy na dworskich polach. Po wojnie w czworakach był klub, gdzie można było kupić gazety, wystawiano tam przedstawienia. Po wojnie majątek dworski podzielono w ramach reformy rolnej – ziemia dla rodziny boh.
[00:22:50] W Wałowicach była gorzelnia, teraz działkę z gorzelnią kupił wnuczek boh. Do czynnej gorzelni okoliczni rolnicy przywozili owoce. Przewożenie krów promem na łąki za Wisłą.
[00:25:37] Dyscyplina w szkole. Po powrocie z wygnania rodzina zastała ogołocony dom. Niedaleko Rosjanie zarzynali krowy i matka chodziła po mięso. Czerwonoarmiści kradli kury. Partyzanci też rabowali mieszkańców wsi.
[00:29:27] Matka na warsztacie tkackim tkała płótno, z którego szyto koszule, robiła chodniki ze szmatek. Handel obwoźny po wojnie. Wytłaczanie oleju z rzepaku. Boh. nosiła w wiadrach mleko do mleczarni. Matka jeździła z towarem na rynek do Józefowa i Annopola, towary ze sklepu Pełki w Annopolu.
[00:34:50] Na targu w Annopolu sprzedawali Żydzi – po egzekucji Żydów ze Świeciechowa ciała wywieziono i zakopano za szkołą w dołach po wybieranym piasku. Koło domu boh. zastrzelono kobietę z Nowego, która pomagała partyzantom. Zwłoki zaciągnięto do stodoły i pilnowała ich matka, potem pochowano je za obejściem – ekshumacja szczątków po kilkudziesięciu latach. [+]
[00:43:30] Po wojnie matka nie oddała zboża i za to przez tydzień siedziała w areszcie w Annopolu – warunki, w jakich przetrzymywano aresztantów.
[00:46:12] Praca boh. po powrocie ze szkoły. Przedstawienie rodziców: Małgorzaty i Jana. Matka pochodziła z biednej rodziny, dziadek był kościelnym, a ojciec zamożnym gospodarzem. Losy rodzeństwa matki – brat Janek Targos został zastrzelony przez Niemców. Ubrania mieszkańców wsi. Gospodarze siali proso i jęczmień na kaszę – wyprawy do młyna. W remizie wyświetlano filmy, które boh. oglądała przez dziurę w ścianie. Historia tablicy z pomnika partyzantów-komunistów. [+]
[00:55:18] Działalność Klubu w Świeciechowie – próby zespołu. Do tańca przygrywała miejscowa orkiestra. Obyczaje Wielkanocne i Sobótkowe – podpalanie kopek siana nie zabranego z pól do św. Jana. W Zielone Świątki do domów przynoszono tatarak, układano go także na ulicach. Święcenie pól palmą w Wielki Poniedziałek. Zwyczaje pogrzebowe. [+]
[01:02:57] Matka należała do kościoła polskokatolickiego i boh. tam przystąpiła do Pierwszej Komunii – różnica między kościołem katolickim i polskokatolickim. Ojciec zmarł w 1962 r., długo chorował i w polu pracowała matka i boh. Ojciec pochodził z wielodzietnej rodziny, kilkoro z rodzeństwa zmarło w wieku dziecięcym. Dziadek Młynarczyk został zabity przez Niemców. Śmierć matki i męża boh., listonosza. Alkoholizm na wsi.
[01:09:50] Niemcy zamknęli wiatrak, który później spalono. W pobliskim jeziorze chłopi łowili ryby. Boh. pracowała w oborach Spółdzielni Tuczu Zwierząt, która powstała w dawnym majątku Szulca. Dworek dziedzica, śmierć „panienki”.
[01:16:30] Wspomnienie księży Maciejczyka i Bąkowskiego – pierwszy drewniany kościół. Ksiądz Bąkowski miał żonę. Współistnienie kościoła katolickiego i polskokatolickiego. Partyzanci ze Świeciechowa.
[01:22:56] Boh. wstąpiła do zespołu „Powiślanki” – próby i wyjazdy na występy. Pokazy pieczenia chleba. Stroje kupiła Gminna Spółdzielnia. Kultywowanie miejscowych obyczajów – robienie wianków i marzanny. Boh. brała udział w centralnych dożynkach w Spale – spotkanie z prezydentem Dudą i panią prezydentową. Kłopoty z wejściem do pałacu prezydenckiego.
[01:29:47] Twórczość boh. – monolog na temat polskiego rolnictwa i przyśpiewka o zalotach wiejskiego pijaczka. Boh. brała udział w przeglądzie w Opolu i zajęła pierwsze miejsce. Nagrody i odznaczenia boh.
[01:36:42] Annopol po wojnie, przed wojną zakupy robiono w żydowskich sklepach. Życie w latach 80. – towary na kartki. Refleksje na temat życia i biedy na wsi – boh. dorabiała chodząc do młocki i zbierając kartofle u zamożniejszych gospodarzy. Zamiana sierpa na kosę.
[01:43:00] Powody, dla których boh. nie chciała wyjść drugi raz za mąż. Refleksje na temat starości i śmierci. Życie z mężem alkoholikiem – spłacanie długów po jego śmierci.
[01:47:20] Wielu mieszkańców wsi pracowało w kopalni fosforytu – upadek zakładów pracy w okolicy. Przydział pól po reformie rolnej. Pochodzenie miejscowych nazw.
[01:50:17] Sytuacja podczas powodzi w 2010 r. – boh. z zalanego domu wyniosła krakowskie ubranie. Karmienie z łódki drobiu odciętego w zalanej oborze. Żaby i ryby w domu po opadnięciu wody. [+]
[01:55:44] Życiowe credo boh., incydent z tańcem i wnuczką.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..