Bronisław Sroka SJ (ur. 1936, Bratysława) lata II wojny światowej spędził w Budapeszcie, gdzie jego rodzice pracowali w polskich służbach dyplomatycznych. W sierpniu 1945 rodzina przyjechała do Polski i osiedliła się w Gdańsku, gdzie ojciec objął stanowisko dyrektora administracyjnego Politechniki Gdańskiej. W sierpniu 1952, będąc uczniem IV Liceum Ogólnokształącego w Gdańsku-Brzeźnie, wstąpił do podziemnej organizacji młodzieżowej „Podziemna Kolonia”, w ramach której brał udział w akcjach ulotkowych. W lutym 1953 został aresztowany i osadzony w areszcie na ulicy Okopowej w Gdańsku. W maju 1953 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy na 5 lat więzienia i wkrótce osadzony w zakładzie karnym w Sztumie. W październiku 1953 przeniesiony do zakładu karnego w Sosnowcu-Radoszach, skąd w grudniu 1953 trafił do Progresywnego Więzienia dla Młodocianych w Jaworznie. Pracował w zakładzie produkcji bloczków betonowych, a następnie w kopalni węgla kamiennego Kościuszko-Nowa. W maju 1955 roku zwolniony. W okresie od grudnia 1956 do października 1958 odbył zasadniczą służbę wojskową jako radiotelegrafista w jednostce artylerii przeciwpancernej w Kwidzyniu. Kontynuował naukę w III Liceum Ogólnokształcącym na ulicy Topolowej w Gdańsku, gdzie w sierpniu 1959 zdał egzamin maturalny. Od października 1959 odbywał nowicjat oo. jezuitów w Kaliszu. W latach 1961-64 studiował na Wydziale Filozoficzym oo. jezuitów w Krakowie, potem ukończył Wydział Teologiczny Towarzystwa Jezusowego Bobolanum w Warszawie. W czerwcu 1967 odebrał święcenia kapłańskie, a w 1974 ukończył Wydział Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W styczniu 1970 został kapelanem podziemnej organizacji „Ruch”. Aresztowany w lipcu 1970, zwolniony w styczniu 1971. W latach 1974-77 duszpasterz akademicki i katecheta w Gdańsku-Wrzeszczu, gdzie przejął (po przeniesionym do Lublina o. Ludwiku Wiśniewskim) opiekę nad grupą gdańskiej młodzieży skupioną wokół Aleksandra Halla, Grzegorza Grzelaka i Arkadiusza Rybickiego. W 1976 uczestnik protestów przeciw zmianom w Konstytucji PRL, sygnatariusz Listu środowisk opozycyjnych Gdańska i Lublina do marszałka Sejmu PRL. Od 1977 uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). Publikował w niezależnych pismach: „Bratniaku”, „Opinii”, „Rzeczpospolitej”. W latach 1977-81 pracował jako katecheta w Lublinie. 14 grudnia 1981, podczas strajku okupacyjnego w Stoczni Gdańskiej, odprawił mszę św. w sali BHP. W latach 1982-86 katecheta w Świętej Lipce i Piotrkowie Tryb., a w latach 1986-87 duszpasterz akademicki w Warszawie. Przez kolejne 11 lat (1987-98) był katechetą w Bydgoszczy, a następnie do 2003 w Szczecinie. Mieszka w Kolegium Jezuitów w Gdyni.
mehr...
weniger
[00:00:10] Boh. pracował prawie rok w kopalni „Kościuszko-Nowa” – zadania guzikowego przy pasie transmisyjnym. Nauka podczas pracy pod ziemią. Po wypadku boh. nie mógł wrócić na poprzednie stanowisko i trafił do kopania chodników – nakaz pracy w niedzielę i dwunastogodzinne szychty były zagrożeniem dla kontynuowania nauki oraz spotkań modlitewnych. Odmowa wyjścia do pracy – praca w kartoflarni jako rezultat spotkania z naczelnikiem więzienia.
[00:10:30] Boh. przypadkowo dowiedział się o zmniejszeniu wymiaru kary. Zatarg z oddziałowym podczas pracy w kartoflarni – widzenie z matką po interwencji naczelnika więzienia.
[00:16:20] Emocje w dniu wyjścia z więzienia, razem z boh. wyszło dwóch kolegów – powrót do Gdańska. Zachowanie psa po powrocie boh. do domu. Radość spotkania z matką. [+]
[00:24:30] [Świadek zbiera myśli].
[00:25:45] Ocena pobytu w więzieniu. Boh. pojechał do Katowic na egzaminy kończące IX klasę. Po maturze w liceum przy ul. Topolowej boh. chciał studiować chemię, ale w sierpniu 1959 r. wstąpił do zakonu Jezuitów. Był katechetą starszych klas szkół średnich przez prawie 40 lat. – propozycje kółek samokształceniowych, w Lublinie boh. miał w kółku 30 uczniów. Wpływ na młodzież. Kontakt z byłymi uczniami do dnia dzisiejszego.
[00:33:05] W lutym 1970 r. boh. wyjechał na ferie i został kapelanem organizacji „Ruch” – jej program i działania. Rola kościoła i polskiej inteligencji. W „Ruchu” działali m.in. bracia: Andrzej, Łukasz, Benedykt i Hubert Czuma. W grupie znalazł się prowokator, który zaproponował wysadzenie pomnika Lenina w Poroninie, zgodził się na to Andrzej Czuma. Do akcji wyznaczono 7 osób, które aresztowano na dworcu w Krakowie 20 czerwca 1970 r.
[00:41:00] Boh. został aresztowany 30 lipca 1970 r. po odprawieniu porannej mszy. Zawieziono go do więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, gdzie spędził trzy miesiące. Porównanie z uwięzieniem w czasach stalinowskich. Powód aresztowania boh., zachowanie śledczych Antoniego Olszowego i Franciszka Skawińskiego. Pogotowie w więzieniu podczas wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu – rozmowa ze śledczymi. 31 stycznia 1971 r. boh. wyszedł na wolność. Boh. był w grupie, która miała być sądzona, ale wyłączono go z niej. Wyroki dla Andrzeja Czumy i Stefana Niesiołowskiego. [+]
[00:56:00] Boh. był katechetą – rozważania na temat wyborów życiowych. Najdłużej (18 lat) pracował w Kaliszu, przez 11 lat był w Bydgoszczy – możliwość opieki nad matką, która dożyła stu lat i zmarła w1998 r., ojciec zmarł w 1983 r. Wpływ rodziców na boh.
[01:02:08] Boh. został poproszony o rekolekcje dla członków „Solidarności” w gdańskim kościele św. Bartłomieja. Rekolekcje zaczęły się 12 grudnia 1981 r. – sytuacja 13 grudnia. Okoliczności odprawienia mszy świętej 14 grudnia w sali BHP w Stoczni Gdańskiej – spotkanie z Anną Walentynowicz. Atmosfera w stoczni, sytuacja następnego dnia. [+]
[01:13:52] Pierwszy wyjazd do Wilna – odprawienie mszy w Ostrej Bramie.
[01:15:00] Podczas mszy w Stoczni Gdańskiej, odprawionej przez boh., fotograf Stanisław Składanowski robił zdjęcia. Do grudnia 1981 boh. był w Lublinie, gdzie współdziałał z Solidarnością – przeniesienie do Świętej Lipki i praca z młodzieżą w Kętrzynie. Okoliczności zatrzymania podczas godziny policyjnej.
[01:20:36] Rozważania na temat pochodzenia boh. i jego rodziców. Przed wojną rodzice pracowali w polskim konsulacie w Bratysławie i boh. tam się urodził. W sierpniu 1939 r. spędzano wakacje u rodziny w Dąbrowie Zaolziańskiej, po wybuchu wojny wyjechano do Budapesztu. Stosunek Węgrów do Polaków w 1939 r. i podczas powstania warszawskiego.
[01:28:13] Wspomnienie Wigilii 1939 r. – Węgrzy udostępnili Polakom Kościół Skalny, gdzie odprawiono pasterkę. W latach 90. boh. będąc w Budapeszcie był ponownie w kościele i spotkał księdza, który pamiętał mszę z 1939 r. i śpiewane wtedy pieśni. [+]
[01:34:40] Słuchanie radia podczas okupacji – reakcja ojca po usłyszeniu wiadomości o zdobyciu przez Polaków Monte Cassino. Wiadomości o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię. Ojciec słuchał radia z sąsiadem panem Baranowskim. Boh. w Budapeszcie zaczął chodzić do szkoły i po powrocie do Polski poszedł do drugiej klasy.
[01:40:00] Oblężenie miasta przez Armię Czerwoną, w lutym 1945 Budapeszt został wyzwolony. Sąsiad Baranowski wyszedł witać sowieckich żołnierzy i został aresztowany. Ojciec podczas okupacji pomagał Żydom – ich propozycja wyjazdu rodziny do RPA. Okoliczności aresztowania ojca przez NKWD – oskarżenie o szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii. Wypuszczenie z więzienia po interwencji Anglików.
[01:47:50] Spotkanie boh. z czerwonoarmistami, którzy przyjechali wozem na szaber.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..