Sroka Bronisław cz. 2
Bronisław Sroka SJ (ur. 1936, Bratysława) lata II wojny światowej spędził w Budapeszcie, gdzie jego rodzice pracowali w polskich służbach dyplomatycznych. W sierpniu 1945 rodzina przyjechała do Polski i osiedliła się w Gdańsku, gdzie ojciec objął stanowisko dyrektora administracyjnego Politechniki Gdańskiej. W sierpniu 1952, będąc uczniem IV Liceum Ogólnokształącego w Gdańsku-Brzeźnie, wstąpił do podziemnej organizacji młodzieżowej „Podziemna Kolonia”, w ramach której brał udział w akcjach ulotkowych. W lutym 1953 został aresztowany i osadzony w areszcie na ulicy Okopowej w Gdańsku. W maju 1953 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy na 5 lat więzienia i wkrótce osadzony w zakładzie karnym w Sztumie. W październiku 1953 przeniesiony do zakładu karnego w Sosnowcu-Radoszach, skąd w grudniu 1953 trafił do Progresywnego Więzienia dla Młodocianych w Jaworznie. Pracował w zakładzie produkcji bloczków betonowych, a następnie w kopalni węgla kamiennego Kościuszko-Nowa. W maju 1955 roku zwolniony. W okresie od grudnia 1956 do października 1958 odbył zasadniczą służbę wojskową jako radiotelegrafista w jednostce artylerii przeciwpancernej w Kwidzyniu. Kontynuował naukę w III Liceum Ogólnokształcącym na ulicy Topolowej w Gdańsku, gdzie w sierpniu 1959 zdał egzamin maturalny. Od października 1959 odbywał nowicjat oo. jezuitów w Kaliszu. W latach 1961-64 studiował na Wydziale Filozoficzym oo. jezuitów w Krakowie, potem ukończył Wydział Teologiczny Towarzystwa Jezusowego Bobolanum w Warszawie. W czerwcu 1967 odebrał święcenia kapłańskie, a w 1974 ukończył Wydział Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W styczniu 1970 został kapelanem podziemnej organizacji „Ruch”. Aresztowany w lipcu 1970, zwolniony w styczniu 1971. W latach 1974-77 duszpasterz akademicki i katecheta w Gdańsku-Wrzeszczu, gdzie przejął (po przeniesionym do Lublina o. Ludwiku Wiśniewskim) opiekę nad grupą gdańskiej młodzieży skupioną wokół Aleksandra Halla, Grzegorza Grzelaka i Arkadiusza Rybickiego. W 1976 uczestnik protestów przeciw zmianom w Konstytucji PRL, sygnatariusz Listu środowisk opozycyjnych Gdańska i Lublina do marszałka Sejmu PRL. Od 1977 uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). Publikował w niezależnych pismach: „Bratniaku”, „Opinii”, „Rzeczpospolitej”. W latach 1977-81 pracował jako katecheta w Lublinie. 14 grudnia 1981, podczas strajku okupacyjnego w Stoczni Gdańskiej, odprawił mszę św. w sali BHP. W latach 1982-86 katecheta w Świętej Lipce i Piotrkowie Tryb., a w latach 1986-87 duszpasterz akademicki w Warszawie. Przez kolejne 11 lat (1987-98) był katechetą w Bydgoszczy, a następnie do 2003 w Szczecinie. Mieszka w Kolegium Jezuitów w Gdyni.
more...
less
[00:00:10] Boh. pracował prawie rok w kopalni „Kościuszko-Nowa” – zadania guzikowego przy pasie transmisyjnym. Nauka podczas pracy pod ziemią. Po wypadku boh. nie mógł wrócić na poprzednie stanowisko i trafił do kopania chodników – nakaz pracy w niedzielę i dwunastogodzinne szychty były zagrożeniem dla kontynuowania nauki oraz spotkań modlitewnych. Odmowa wyjścia do pracy – praca w kartoflarni jako rezultat spotkania z naczelnikiem więzienia.
[00:10:30] Boh. przypadkowo dowiedział się o zmniejszeniu wymiaru kary. Zatarg z oddziałowym podczas pracy w kartoflarni – widzenie z matką po interwencji naczelnika więzienia.
[00:16:20] Emocje w dniu wyjścia z więzienia, razem z boh. wyszło dwóch kolegów – powrót do Gdańska. Zachowanie psa po powrocie boh. do domu. Radość spotkania z matką. [+]
[00:24:30] [Świadek zbiera myśli].
[00:25:45] Ocena pobytu w więzieniu. Boh. pojechał do Katowic na egzaminy kończące IX klasę. Po maturze w liceum przy ul. Topolowej boh. chciał studiować chemię, ale w sierpniu 1959 r. wstąpił do zakonu Jezuitów. Był katechetą starszych klas szkół średnich przez prawie 40 lat. – propozycje kółek samokształceniowych, w Lublinie boh. miał w kółku 30 uczniów. Wpływ na młodzież. Kontakt z byłymi uczniami do dnia dzisiejszego.
[00:33:05] W lutym 1970 r. boh. wyjechał na ferie i został kapelanem organizacji „Ruch” – jej program i działania. Rola kościoła i polskiej inteligencji. W „Ruchu” działali m.in. bracia: Andrzej, Łukasz, Benedykt i Hubert Czuma. W grupie znalazł się prowokator, który zaproponował wysadzenie pomnika Lenina w Poroninie, zgodził się na to Andrzej Czuma. Do akcji wyznaczono 7 osób, które aresztowano na dworcu w Krakowie 20 czerwca 1970 r.
[00:41:00] Boh. został aresztowany 30 lipca 1970 r. po odprawieniu porannej mszy. Zawieziono go do więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, gdzie spędził trzy miesiące. Porównanie z uwięzieniem w czasach stalinowskich. Powód aresztowania boh., zachowanie śledczych Antoniego Olszowego i Franciszka Skawińskiego. Pogotowie w więzieniu podczas wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu – rozmowa ze śledczymi. 31 stycznia 1971 r. boh. wyszedł na wolność. Boh. był w grupie, która miała być sądzona, ale wyłączono go z niej. Wyroki dla Andrzeja Czumy i Stefana Niesiołowskiego. [+]
[00:56:00] Boh. był katechetą – rozważania na temat wyborów życiowych. Najdłużej (18 lat) pracował w Kaliszu, przez 11 lat był w Bydgoszczy – możliwość opieki nad matką, która dożyła stu lat i zmarła w1998 r., ojciec zmarł w 1983 r. Wpływ rodziców na boh.
[01:02:08] Boh. został poproszony o rekolekcje dla członków „Solidarności” w gdańskim kościele św. Bartłomieja. Rekolekcje zaczęły się 12 grudnia 1981 r. – sytuacja 13 grudnia. Okoliczności odprawienia mszy świętej 14 grudnia w sali BHP w Stoczni Gdańskiej – spotkanie z Anną Walentynowicz. Atmosfera w stoczni, sytuacja następnego dnia. [+]
[01:13:52] Pierwszy wyjazd do Wilna – odprawienie mszy w Ostrej Bramie.
[01:15:00] Podczas mszy w Stoczni Gdańskiej, odprawionej przez boh., fotograf Stanisław Składanowski robił zdjęcia. Do grudnia 1981 boh. był w Lublinie, gdzie współdziałał z Solidarnością – przeniesienie do Świętej Lipki i praca z młodzieżą w Kętrzynie. Okoliczności zatrzymania podczas godziny policyjnej.
[01:20:36] Rozważania na temat pochodzenia boh. i jego rodziców. Przed wojną rodzice pracowali w polskim konsulacie w Bratysławie i boh. tam się urodził. W sierpniu 1939 r. spędzano wakacje u rodziny w Dąbrowie Zaolziańskiej, po wybuchu wojny wyjechano do Budapesztu. Stosunek Węgrów do Polaków w 1939 r. i podczas powstania warszawskiego.
[01:28:13] Wspomnienie Wigilii 1939 r. – Węgrzy udostępnili Polakom Kościół Skalny, gdzie odprawiono pasterkę. W latach 90. boh. będąc w Budapeszcie był ponownie w kościele i spotkał księdza, który pamiętał mszę z 1939 r. i śpiewane wtedy pieśni. [+]
[01:34:40] Słuchanie radia podczas okupacji – reakcja ojca po usłyszeniu wiadomości o zdobyciu przez Polaków Monte Cassino. Wiadomości o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię. Ojciec słuchał radia z sąsiadem panem Baranowskim. Boh. w Budapeszcie zaczął chodzić do szkoły i po powrocie do Polski poszedł do drugiej klasy.
[01:40:00] Oblężenie miasta przez Armię Czerwoną, w lutym 1945 Budapeszt został wyzwolony. Sąsiad Baranowski wyszedł witać sowieckich żołnierzy i został aresztowany. Ojciec podczas okupacji pomagał Żydom – ich propozycja wyjazdu rodziny do RPA. Okoliczności aresztowania ojca przez NKWD – oskarżenie o szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii. Wypuszczenie z więzienia po interwencji Anglików.
[01:47:50] Spotkanie boh. z czerwonoarmistami, którzy przyjechali wozem na szaber.
more...
less