Zofia Bartnicka z d. Bogdaniuk (ur. 1928, Sarnaki) – jej ojciec był urzędnikiem pocztowym, miała trzy siostry. W 1937 roku rodzina przeniosła się do Siedlec, zamieszkali w domu przy ulicy Brzeskiej. We wrześniu 1939 ich dom spłonął w wyniku bombardowań. Podczas okupacji niemieckiej pani Zofia uczyła się w szkole handlowej, którą ukończyła po wojnie. W 1946 roku wyszła za mąż. W 1955 roku wraz z mężem i dwoma synami zamieszkała w kamienicy przy ulicy Kochanowskiego w Siedlcach. Pracowała w urzędzie skarbowym jako kontrolerka skarbowa. W wieku 39 lat owdowiała. W 2001 roku została zmuszona do wyprowadzki z mieszkania. W 2013 roku zmarł jej syn. Od stycznia 2022 mieszka w Domu Pomocy Społecznej „Dom nad Stawami” w Siedlcach.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Sarnakach.
[00:00:27] Ojciec był pracownikiem poczty, by poprawić byt rodziny przeniósł się do Siedlec. Rodzina mieszkała przy ul. Brzeskiej 9. Boh. uczyła się w szkole nr 3, na przeciwko mieściła się szkoła specjalna.
[00:03:28] Bombardowania Siedlec w 1939 r. Jedna z sióstr została ranna podczas nalotu. Pomimo wojny ojciec rozwoził listy. Matka z czwórką dzieci uciekła z miasta, na drodze do Żaboklik niemieckie samoloty ostrzelały uciekinierów – ucieczka w kartoflisko. Rodzina przeprowadziła się na ul. Janowską do kolegi ojca. Matka uciekając zabrała rzeczy, które zmieściły się w koszyku. Wieczorem postanowiono zabrać rzeczy z mieszkania przy Brzeskiej – syn gospodarzy i dwie starsze siostry przynieśli kufer, w którym były kapy na łóżko, pościel i ubrania. Przyniesione rzeczy przetrwały wojnę. [+]
[00:11:40] Ucieczka z miasta podczas kolejnych bombardowań – zniszczenia Siedlec. Za miastem były łąki graniczące z gospodarstwami ogrodniczymi, boh. widziała zwłoki mężczyzny i zwłoki syna sąsiadów. [+]
[00:15:20] Ucieczka z Siedlec szosą na Mordy – pomoc polskich żołnierzy. Przed Mordami rodzina odłączyła się od żołnierzy, którzy szli na wschód – nalot w Głuchowie. Dalsza droga na wynajętym wozie, we wsi Zawady, po niemieckim nalocie, furman zrzucił rzeczy z wozu i uciekł. W Czeberakach zatrzymano się u znajomych matki, potem wrócono do Siedlec.
[00:20:28] Rodzina po powrocie mieszkała u znajomych przy ul. Janowskiej, potem przeprowadzono się na ul. Sienkiewicza. Boh. chodziła do szkoły handlowej. Młodo wyszła za mąż, pierwsze dziecko urodziła, gdy zdała maturę. Razem z mężem mieszkała u teściów, w 1955 r. rodzina przeprowadziła się do kamienicy na ul. Kochanowskiego. W 1939 r. bomba uszkodziła budynek, boh. mieszkała w dobudowanej części – powody wyprowadzki w 2001 r. Obecnie w budynku znajduje się restauracja „Kochanówka”.
[00:27:40] Boh. pracowała w Urzędzie Skarbowym – wyjazdy w teren, życie na wsi. Refleksje na temat zmian w Polsce.
[00:30:20] Boh. została wdową w wieku 39 lat, wychowywała dwóch synów – choroba jednego z nich. Śmierć synów.
[koniec samodzielnej relacji – świadek odpowiada na pytania]
[00:32:32] Przedstawienie rodziców: Józefy i Antoniego Bogdaniuków. Rodzina mieszkała w Sarnakach, a ojciec pracował na poczcie w Platerowie. W Siedlcach przy ul. Brzeskiej mieszkano w domu Szlenków. Obydwoje byli nauczycielami, ale pani Szlenkowa nie pracowała zawodowo, tylko zajmowała się trójką dzieci. Sąsiad, pan Drabio, pracował na kolei.
[00:37:35] Zakłady pracy w Siedlcach po wojnie – aktywizacja zawodowa kobiet, zmiany po wojnie.
[00:41:15] Siedlce przed wojną – w domach nie było wody, przynoszono ją ze studni. Budowa studzienek – opłaty za wodę. Jeszcze po wojnie w starych kamienicach nie było kanalizacji.
[00:45:06] Zabawy dzieciaków przed wojną – szmaciane lalki, zabawy w chowanego. Pani Szlenkowa pozwoliła córce Stefanii (zwanej Funką) i boh. bawić się w ogrodzie. Dom przy Brzeskiej został zniszczony podczas działań wojennych – skutki pożaru w komórce z przetworami. Wyjścia ze szkołą do kina – boh. widziała film o Tarzanie.
[00:49:40] Sytuacja materialna rodziny – profity z państwowej posady ojca. Rodzice prowadzili oszczędne życie, ponieważ kształcili córki. Jedzenie przed wojną, cena bułek. Śmietana kupowana na targu w czasach PRL. Wygląd ulicy Brzeskiej przed wojną, dom Szlenków był drewniany. Rozwój Siedlec.
[00:57:30] W żydowskich sklepikach cukierki kosztowały pół grosza. Żydówka dała matce przepis na biszkopt. Stosunki sąsiedzkie przed wojną. Ojciec pracował jako listonosz do emerytury, przed wojną rozwoził listy rowerem. Po wojnie były wozy pocztowe. Mundur ojca.
[01:03:05] Opis mieszkania składającego się z kuchni i pokoju, rodzice mieli patefon i płyty. We wrześniu 1939 r. ojciec zabrał z mieszkania budzik. Wyjście rodziny z mieszkania po wybuchu wojny. Wspomnienie łyżew przykręcanych do butów.
[01:08:15] W domu było radio kryształkowe – słuchania audycji Szczepka i Tońka. Ostatnie lato przed wybuchem wojny – poszukiwanie szpiegów.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.