Zbigniew Ulikowski (ur. 1937, Augustów), syn Piotra Ulikowskiego, pracownika augustowskiego Yacht Clubu i oficera Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. 13 kwietnia 1940 r. cała rodzina została zesłana do posiołka Karniejewka niedaleko Pietropawłowska w Północnym Kazachstanie, ojciec zaś został aresztowany, po amnestii dostał się do Armii Andersa. W 1946 r. Zbigniew Ulikowski wrócił z rodziną do Polski. Zamieszkali w Augustowie, jednak ojciec ze względu na swoją przeszłość musiał uciekać i przenieśli się na Ziemie Odzyskane do Miastka k. Słupska. Po powrocie do Augustowa Zbigniew Ulikowski prowadził warsztat samochodowy, był też piłkarzem klubu sportowego Sparta Augustów.
[00:00:07] W latach 50. boh. grał w trampkarzach, potem w drużynie juniorów Spójni Augustów. Wspomnienie prania koszulek i treningów drużyny. Kadra trenerska, młodymi zawodnikami zajmowali się starsi piłkarze.
[00:04:48] Drużyna CWKS miała w Augustowie zgrupowania – wspólne treningi, wspomnienie bramkarza Stefaniszyna, któremu boh. strzelił bramkę. Wyjazdy ciężarówką na mecze. Zainteresowanie młodzieży sportem, sukcesy uczennic z Liceum Pedagogicznego. Boh. biegał z kolegą Sławkiem Kowalem.
[00:08:52] Pierwsze mecze – wyjazdy do Olecka, Suwałk i Białegostoku. Działalność klubu bokserskiego, wspomnienie braci Haraburdów. Inne dyscypliny sportowe uprawiane przez boh. – osiągnięcia w biegach i podnoszeniu ciężarów. Piłkarskie korki.
[00:13:45] Wypadek podczas meczu z Gwardią Białystok – skutki zderzenia z zawodnikiem przeciwnej drużyny.
[00:15:20] Wspomnienie piłkarza Mieczysława Łopaty. Po rozwiązaniu warszawskiego CWKS do Augustowa przyjechało kilku piłkarzy. Wspomnienie kolegów z drużyny: Tadeusza Mosiejuka, Wojciecha Klekotko, Eugeniusza Potapowicza, Szczepana Stankiewicza, Sławka Kowala. W 1958 r. boh. poszedł do wojska i grał w drużynie w Gołdapi.
[00:21:10] Incydent podczas meczu w Łomży – ściągnięcie spodenek koledze. Drużyna została obrzucona ogórkami przez łomżyńskich kibiców. Atmosfera w drużynie. Koniec kariery sportowej, rozważania na temat piłki nożnej w Augustowie obecnie. Boh. prowadząc zakład ślusarsko-mechaniczny wybudował ogrodzenie wokół stadionu. Wspomnienie toru łyżwiarskiego.
[00:25:40] Wyjazdy „Starem” na mecze. Przygotowanie stroju piłkarskiego. Działalność klubu, w którym pracował m.in. Kazimierz Orzechowski. Zmiana Spójni na Spartę Augustów. Rywalizacja podczas treningów.
[00:31:30] W 1946 r. rodzina została repatriowana do Polski i wróciła do Augustowa. Zamieszkano u wuja, który miał zakład szewski. Dziadek prowadził piekarnię i boh. sprzedawał bułki na targowisku. Po powrocie ojca z Palestyny rodzina zamieszkała w Wielbarku. Do Biesowic przyjechano podczas wywożenia Niemców – reakcja ojca na widok ładnego mieszkania. Boh. siódmą klasę ukończył w Korzybiu. Do szkoły zawodowej chodził w Olecku i Augustowie. Na Syberii ukończył trzy klasy rosyjskiej szkoły – edukacja w Polsce.
[00:39:10] Rodzina wróciła z Pomorza do Augustowa – częste zmiany pracy przez ojca, którego zamykano prewencyjnie przed świętami państwowymi. Prawdopodobnie ojciec przed wojną pracował w wywiadzie. Ojciec i [Hieronim] Jonkajtys, dyrektor szkoły, zostali aresztowani po zajęciu Augustowa przez sowietów w 1939 r. Obydwaj znaleźli się w więzieniu w Grodnie, potem ojca wywieziono na Kołymę. Stamtąd trafił do Armii Andersa, został ranny i potem prowadził harcerstwo w Palestynie. Rodzinę Jonkajtysów deportowano razem z rodziną boh., pani Jonkajtysowa uczyła dzieci czytać na książeczce do nabożeństwa.
[00:45:12] Razem z boh. i matką deportowano dziadków Ulikowskich. Stryj Józef zdążył uciec przez okno. Babcia, analfabetka, była zaradną osobą. Dziadek na zesłaniu robił skrzynki dla mleczarni – incydent z dyrektorem Łopatkinem i krzyżykiem – spełniona przepowiednia babci. [Boh. śpiewa piosenkę, którą babcia śpiewała na zesłaniu]. Babcia wróżyła na zesłaniu z kart, które zrobiła matka. Matka i babcia nie chciały wstąpić do Związku Patriotów Polskich i zabrano je do Jawlenki – kopnięcie enkawudzisty. Dziadkowie przeżyli zesłanie i wrócili do Augustowa. Pan Kierklo przyjechał z wojska po rodzinę i mógł zabrać boh. i matkę, która nie zgodziła się na wyjazd ze względu na teściów. Warunki życia na zesłaniu.
[00:55:40] Po ukończeniu szkoły zawodowej boh. pracował w Zarządzie Wodnym, potem w Państwowym Ośrodku Maszynowym – wspomnienie dyrektora Biekierskiego, który wspierał sportowców. Boh. pracował także w zakładzie szkutniczym, gdzie produkowano „Omegi” – wyjazdy na Targi Poznańskie. Powody otwarcia zakładu ślusarskiego.
[01:00:10] W 1958 r. boh. poszedł do szkoły podoficerskiej w Gołdapi, potem służył w 20. Dywizji Pancernej w Szczecinku. Wcześniej chciał zdawać do szkoły lotniczej – rozmowa w WKU. Okoliczności podjęcia pracy w Stoczni Gdańskiej – budowa statku „Donbas”.
[01:05:50] Życie w Augustowie po wojnie, zniszczenia w mieście. Współczesny stan budynku Yacht Clubu, w którym mieścił się w czasach PRL Wojskowy Dom Wypoczynkowy. Augustowskie domy wczasowe.
[01:10:15] W jednym z domów turystycznych pracował ojciec kolegi, chłopcy chodzili tam grać w ping-ponga – nieoczekiwana wizyta Marszałka Rokossowskiego. [+]
[01:12:45] Dziadek Ludwik Masłowski miał po wojnie piekarnię w Augustowie – powody jej likwidacji. Wuj szewc pracował na czarno, a boh. skręcał mu papierosy.
[01:15:37] Boh. był świadkiem ujawnienia się żołnierzy podziemia, którzy byli na mszy, a potem poszli do Domu Turka. Wiadomości uzyskiwane w warsztacie szewskim. [+]
[01:20:25] Rozminowywanie w Augustowie i Raczkach. W zakładach szkutniczych pracowali Szostak z UB i Janik z AK – ich rozmowy. Boh. jest zdania, że osoby zabrane podczas obławy Augustowskiej wywieziono do Grodna i dalej w głąb Związku Radzieckiego. W latach 50., gdy Polacy wracali z ZSRR, do warsztatu przyszedł starszy pan, który pytał o autobus do Ełku. Mężczyzna był polskim oficerem, który po wzięciu do niewoli był w łagrze.
[01:28:50] Boh. był uczniem czwartej klasy w czasie, gdy był świadkiem ujawniania się żołnierzy podziemia. Mężczyzna wracający z łagru jechał do siostry mieszkającej w Ełku. Wspomnienie akowca Janika.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.