Zbigniew Żesławski (ur. 1952, Świdnica) - opozycjonista, uczestnik strajku szkolnego w obronie krzyży w dniach 3-16 grudnia 1984 roku w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie. Współpracował z ks. Markiem Łabudą oraz działaczami podziemnych struktur „Solidarności” na terenie Kielc i Skarżyska-Kamiennej. Działał w „Duszpasterstwie Ludzi Pracy” przy kościele parafialnym we Włoszczowie. W latach 1986-87 był rozpracowywany przez organy bezpieczeństwa państwa w związku z zaangażowaniem w działalność kolportażową na terenie Włoszczowy. Pod koniec roku 1986 działał w ramach Niezależnej Telewizji w Krakowie. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Mieszka we Włoszczowie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1952 r. w Świdnicy.
[00:00:18] W 1980 r. boh. mieszkał we Włoszczowie i zaangażował się w działalność „Solidarności” – działaczami związku byli m.in. Benedykt Łączek i Tadeusz Huś.
[00:03:40] W czerwcu 1984 r. w mieście pojawił się młody wikary Marek Łabuda – jego wpływ na młodzież i boh. Zmartwienie proboszcza Kazimierza Terleckiego. Lekcje religii z księdzem Łabudą, który zainicjował akcję zawieszenia krzyży w szkole. Krzyże wykonała młodzież w stolarni Stolbudu. Rozmowy uczniów z dyrekcją szkoły i nauczycielami – zgoda na zawieszenie krzyży. [+]
[00:13:50] Poświęcenie krzyży na uroczystej mszy w piątek. Następnego dnia krzyże zawieszono, w niedzielę podczas wywiadówek rodzice zorientowali się, że krzyże zniknęły z klas. Ultimatum postawione przez młodzież dyrektorowi szkoły Julianowi Lisowi. Uczennice poprosiły księdza Łabudę o pomoc – telefon proboszcza Terleckiego do biskupa Jaworskiego. Rozmowy przedstawicieli kleru z dyrekcją szkoły – odmowa zwrotu krzyży. Spontaniczne rozpoczęcie strajku okupacyjnego 3 grudnia 1984 r. – wsparcie księży: Łabudy i Wilczyńskiego. Podczas późniejszych procesów zarzucano uczestnikom działanie w sposób zorganizowany. Zarzuty wobec boh., który współpracował z księdzem Łabudą. [+]
[00:25:50] Reakcja mieszkańców miasta. Rozpoczęcie strajku okupacyjnego z powodu postawy dyrekcji – entuzjazm młodzieży. W szkole codziennie odprawiano mszę świętą. Młodzież przebywała na szkolnych korytarzach i korzystała ze sklepiku – warunki bytowe podczas strajku – odcięcie ciepłej wody. Pierwszego dnia nie wpuszczano do szkoły rodziców, ale ci weszli do budynku. [+]
[00:31:30] Boh. wszedł do szkoły trzeciego dnia strajku, wcześniej stał przed budynkiem – zorganizowanie koksowników. Informacja od lekarzy, że z jednego z pięter szpitala zabrano chorych. Siły ZOMO i milicji oczekiwały przed wjazdem do miasta. Odzew społeczny podczas strajku – wysokie kolegia dla złapanych uczestników. Wciąganie przez okna zaopatrzenia dla strajkujących. [+]
[00:37:47] Z budynku wychodzono przez dach sali gimnastycznej – wyprawy na plebanię, gdzie przyjeżdżał biskup Jaworski. Milicja utrudniała mu wjazdy do miasta. Do miasta przyjechali m.in. Anna Walentynowicz i Andrzej Gwiazda. 13 grudnia 1984 r. przyjechali filmowcy Tadeusz Szyma i Maciej Szumowski – przewiezienie kamer do szkoły. Dokumentacja filmowa strajku. Po latach materiały Niezależnej Telewizji z Mistrzejowic trafiły do archiwum TVN. [+]
[00:49:07] Powody zakończenia strajku po dwóch tygodniach. Wyjazdy delegacji na rozmowy do stolicy. Kontakt z biskupem Jaworskim. W Komitecie Strajkowym były dziewczyny z samorządu uczniowskiego – decyzja o zakończeniu protestu 16 grudnia. Przemarsz ze szkoły do kościoła i msza święta kończąca strajk. [+]
[00:55:26] Kary dla uczestników strajku – duża liczba kolegiów. Brak pomocy ze strony kościoła pomimo deklaracji ze strony biskupa Jaworskiego. Krzyży nie oddano i do dziś nie wiadomo, co się z nimi stało. Konsekwencje strajku dla uczniów z klas maturalnych. Jedna z dziewcząt została wyrzucona ze szkoły i utrudniano jej życie. Problemy szefowej strajku Alicji Groszek. Boh. jeździł do prokuratury z uczennicami. Ksiądz Marek Łabuda został skazany na karę więzienia, ksiądz Wilczyński dostał wyrok w zawieszeniu. Odczucia uczestników strajku. W czasie strajku lekcje odbywały się w Domu Kultury – uczeń Rafał Żelichowski nazwał swoich kolegów łamistrajkami. Skazano go na karę więzienia. [+]
[00:56:35] {Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:57:21] Różne podejścia do historii strajku prezentowane obecnie przez jego uczestników. Boh. miał problemy w pracy, ale nie został z niej wyrzucony – pomoc mecenasa Edwarda Rzepki z Kielc.
[01:08:13] Przed sądem w Jędrzejowie odbyły się procesy księży Łabudy i Wilczyńskiego. Boh. nie uczestniczył w nich, ponieważ był aresztowany. Ksiądz Łabuda został skazany na karę więzienia, a ksiądz Wilczyński dostał wyrok w zawieszeniu. Po apelacji kary zmniejszono. Zasądzono też duże kary pieniężne – po zbiórkach w całej Polsce pieniądze o małych nominałach przywożono workami. Boh. przywoził pieniądze z warszawskiego kościoła św. Stanisława Kostki. Napaść na plebanię udaremniła siostra zakonna, okoliczności aresztowania boh. Księża zostali obciążeni kosztami remontu szkoły.
[01:14:30] Ksiądz Łabuda i boh. zorganizowali wyjazd na pogrzeb księdza Popiełuszki [listopad 1984]. Atmosfera strachu po zamordowaniu księdza. Podróż do Warszawy „Nysą” Henryka Sienkiewicza – siła swojskiej kiełbasy i samogonu. Wpływ uczestnictwa w pogrzebie na rozwój wypadków we włoszczowskiej szkole. [+]
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.