Maria Gołębiewska-Czarnecka (ur. 1936, Łuck) pochodzi z dawnej szlachty zaściankowej Poniatowskich. Jej ojciec był wykształconym na uniwersytecie petersburskim geodetą. W 1939 r. wraz z rodziną przeprowadziła się na warszawski Marymont, gdzie przeżyła okupację niemiecką i powstanie warszawskie. Wypędzona z miasta, trafiła do Dulagu 121 w Pruszkowie, a stąd do podkrakowskiego gospodarstwa. Po wojnie wraz z rodziną wróciła do Warszawy. Ukończyła wydział malarstwa Akademii Sztuk Pięknych.
[00:00:00] Ur. w 1936 r. w Łucku. Przeprowadzka z rodzicami do Warszawy w 1939 r. w związku z pracą ojca – geodety, jego urząd znajdował się na ul. Filtrowej. Wujek boh. był wiceprezydentem Grodna, zginął podczas obrony miasta. Jego syn wyemigrował do Anglii.
[00:02:00] Rodzina boh. pochodziła z Poniatowskich, ze szlachty zaściankowej. Sygnet do pieczętowania laku na kopertach - jedyny dokument szlachectwa zaściankowego, był u muja, zaginął, znaleziony w Muzeum Secesji w Płocku. Poszukiwanie korzeni, tęsknota za szlachecką tradycją. Utrata dokumentów, sięganie do wspomnień. Dworek zaściankowy. Ojciec boh. przeżył Rewolucję Październikową w Rosji.
[00:06:00] Ojciec studiował w Petersburgu geodezję, był starszy od matki boh. o 20 lat. Po wojnie geodetów poszukiwano, sporo zarabiał, kupił trzy mieszkania na ul. Gdańskiej i na ul. Willowej [w Warszawie]. Historia mieszkania przy Willowej.
[00:08:00] Wybuch II wojny św., rodzina przebywała na letnisku w Klembowie. Boh. zbierała białe purchawki na łące, nagle nisko nadleciały samoloty, bombardowanie stacji. Ciocia z wujkiem byli zastępczymi rodzicami ojca boh., który od 3 roku życia był sierotą. Przeprowadzka do Warszawy, pobyt aż do wybuchu powstania. Przeżyli dzięki plonom z ogródka. Ojciec jako urzędnik państwowy miewał prace zlecone przez Niemców, przywoził jedzenie z delegacji, urzędników nie rewidowano.
[00:12:00] Rozstrzeliwanie ludności cywilnej, szczególnie żoliborskiej, przez Niemców w zemście za powstanie. Ojciec nie mógł wrócić do domu po wybuchu powstania, mama z dziećmi wyszła z Warszawy, nie widzieli się aż do powrotu z wysiedlenia. Śmierć wuja na białaczkę, wybuch pocisku, zburzenie części mieszkania. Ciocia zamieszkiwała z rodziną boh. do 1944 r. Ukraińcy wykurzali ludzi z piwnic dymem, straszenie, rozstrzeliwanie, rodzina zdołała się skryć w bramie, zeszła do piwnic. Sanitariuszki wydobywały rannych. [+]
[00:18:00] Dojście okopami do ul. Krechowieckiej, kryjówka w piwnicy, zabita bombą kobieta z bliźniakami. Stos trupów przed szpitalem na Krechowieckiej, naloty na szpital i wynoszenie zabitych i rannych.
[00:20:00] Wyzwolenie olejarni, śmierć cioci rozstrzelanej przez Niemców, pochowana w zbiorowej mogile przy ul. Marii Kazimiery. Do końca wierzyła w „kulturalnych Niemców”.
[00:24:00] Upadek powstania, wymarsz z Krechowieckiej w stronę Pruszkowa. Piękna lalka po drodze, boh. nie mogła jej wziąć. Pruszków, tłumy ludzi, zupa, sortowanie ludzi na roboty lub do wywózki. Boh. z matką pojechały w okolice Krakowa. Wiadukt przed Krakowem, z którego ludzie zrzucali warszawiakom do wagonów chleb. [+] Rozdzielenie rodziny do pracy u różnych gospodarzy – pobyt kilka miesięcy. W lutym 1945 r. powrót do Warszawy do mieszkania przy ul. Paska, początek normalności. W podkrakowskiej wsi wizyta „Jędrusiów”, okolicznych partyzantów.
[00:30:00] Dobre warunki u gospodarza, boh. spała w prawdziwym łóżku z gospodynią. Przyjście Armii Radzieckiej, rozdzielenie sióstr. Pytanie o sensowność powstania warszawskiego. Postawa Rosjan wobec powstania.
[00:36:00] Urodzona po wojnie siostra boh. słuchała opowieści z czasu wojny, miała sny wojenne, przeżywała wojnę bardziej niż siostry, które faktycznie ją przeżyły.
[00:38:00] Sadzenie kartofli podczas okupacji niemieckiej. Koszary niemieckie przy ul. Paska, strzelnica i punkt obserwacyjny Niemców. Zbieranie ziemniaków pod lufami karabinów. Żołnierz niemiecki, Ślązak („dobry Niemiec”) zawiązał boh. kokardę. Historia wywózki ojca.
[00:42:00] Po wojnie niedożywienie całej szóstki rodzeństwa. Boh. trafiła do osiedla domków drewnianych wybudowanego przez Szwajcarów, tzw. „wioski szwajcarskiej” pod Otwockiem. Przytyła 6 kg, nauka w szkole – ławki w lesie, inteligentne rozmowy z profesor [Suesową] z Zurichu. Ocena boh.: bardzo dobry, rozpoczęcie nauki w szkole, inspiracja sztuką.
[00:46:00] Po liceum studia na Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa w pracowni Jana Cybisa. W sklepiku kościelnym sprzedawała drewniane i metalowe kapliczki. Twórczość inspirowana sztuką sakralną, dewocjonalia. Wystawa. W atakach na Kościół boh. bierze w obronę księży.
[00:50:00] Wystawa w Instytucie Pamięci Narodowej: portrety księży i bohaterów w formie ryngrafów.
[00:54:00] 14 września 1944 rozstrzelanie mieszkańców okolicznych domów w tzw. pałacyku Królowej Marysieńki na ul. Marii Kazimiery róg Paska. Siostry z głodu udusiły kota chustką, próbowały go zjeść.
[00:58:00] Pałacyk został zniszczony kilka lat po wojnie. Pomnik przy pętli tramwajowej. Tablica pamiątkowa ufundowana przez boh. z siostrą.
[01:00:00] Najgorsze przeżycie wojenne: zapach tynku ze schronów podczas nalotów.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..