Stanisław Tadeusz Rumianek ps. „Wilk” (ur. 1929, Warszawa), w czasie okupacji w Szarych Szeregach, brał udział w powstaniu warszawskim jako łącznik i strzelec w zgrupowaniu „Róg” batalionu „Bończa” 102 kompanii, walczył na Starówce i podczas obrony Poczty Głównej. Po upadku powstania dostał się do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd uciekł do miejscowości Mościce, następnie z bratem Andrzejem udał się do Krakowa w poszukiwaniu rodziny. Aresztowany przez gestapo, został wysłany do obozu pracy, z którego zwolniono go po trzech dniach. Po wojnie odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Partyzanckim.
[00:00:06] Autoprezentacja boh.
[00:01:00] Życie codzienne i rodzinne przed wybuchem wojny.
[00:02:00] Wstąpienie do Szarych Szeregów, młodzieńcze metody oporu: wrzucanie Niemcom papierosów za cholewy butów, strzelanie do patroli z procy.
[00:03:45] Wybuch Powstania Warszawskiego: samochody opancerzone na ulicach i budowanie barykad.
[00:05:14] Udział w powstaniu warszawskim jako łącznik w zgrupowaniu „Roga”, batalion „Bończa”, 102. kompania.
[00:06:56] Walki na ul. Piwnej, boh. służył jako obsługa karabinu maszynowego.
[00:07:32] Ewakuacja kanałami z ul. Długiej w kierunku Śródmieścia. Boh. zdobył puszki z mięsem, po dwóch dniach głodu zjedzone aż do niestrawności.
[00:09:32] Po wyjściu z kanałów w Śródmieściu powstańcy zobaczyli częściowo porozbierane barykady, dziewczyny w pięknych sukienkach i powstańców w mundurach. Wychodzący z kanałów zostali serdeczne powitani, zmiana nastrojów po przeniesieniu przez Niemców ognia na Śródmieście.
[00:10:36] Przenosiny do kwatery przy ul. Widok., przygotowywanie jedzenia z psa.
[00:10:20] Walki przy Poczcie Głównej z udziałem Zgrupowania „Róg”.
[00:14:40] Po zakończeniu powstania harcerze ukrywali broń w gruzach Warszawy wierząc, że za kilka miesięcy wrócą do miasta.
[00:16:09] Przez Wolę boh. dostał się do Pruszkowa [obóz przejściowy Dulag 121]. Stamtąd uciekł przed wywozem do pracy przymusowej w Niemczech.
[00:17:36] Dzięki przekupieniu strażnika, boh. dostał się do pociągu do Krakowa. Wkrótce znalazł się w miejscowości Mościce.
[00:19:59] Z Mościc, wraz z bratem, boh. udał się do Krakowa w poszukiwaniu rodziny. Jeszcze na peronie zostali zatrzymani przez gestapo. Na przesłuchaniu boh. zorientował się, że ma przy sobie dokumenty powstańcze, które połknął.
[00:21:42] Przewiezienie do obozu pracy. Z opustoszałego obozu zostali zwolnieni po kilku dniach.
[00:22:29] Po dotarciu do Rawy Mazowieckiej, w majątkach rodzinnych boh. spotkał partyzantów, ale nie przyłączył się do nich.
[00:25:47] W czasie powstania boh. był ranny w płuco, w twarz oraz kilka razy został zasypany gruzami przy bombardowaniach szpitali.
[00:29:39] W tym samym oddziale walczył także brat, Andrzej.
[00:33:58] W wieku 8 lat boh. wstąpił do harcerstwa, w momencie wybuchu wojny został włączony do Szarych Szeregów.
[00:34:44] Do zadań harcerzy należało przede wszystkim obserwowanie Niemców uciekających ze wschodu przed Armią Czerwoną i raportowanie dowódcy o siłach i sprzęcie.
[00:37:06] Boh. nie był świadkiem łapanek ani egzekucji, raz zdążył uciec przed łapanką.
[00:38:05] Wspomnienie wybuchu wojny: bombardowanie warszawskiej Starówki.
[00:40:07] Sytuacja rodziny w czasie okupacji: ojciec zniknął w czasie wojny, później okazało się że zginął w obozie koncentracyjnym, zaś matka pracowała i zajmowała się rodziną.
[00:41:28] Pamięć o okupacji jako czasie głodu.
[00:42:06] Nauka w szkole podstawowej i częste wagary, boh. nie uczęszczał na tajne komplety.
[00:43:00] Mało kto wiedział o planowanym wybuchu powstania, boh. nie słyszał o godzinie „W”, tym bardziej cywile nie byli uświadomieni.
[00:45:46] Wspomnienie śmierci dowódcy batalionu na Nowym Świecie.
[00:47:35] Postawa powstańca, który po śmierci kolegi sam rzucił się na wroga z pistoletem i granatami.
[00:49:32] Zakończenie powstania i ewakuacja ludności.
[00:54:20] Wspomnienie spotkania marszałka Piłsudskiego przed wojną.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.