Joanna Piotrowska z d. Maciejewska (ur. 1939, Mosina) – we wrześniu 1943 roku została razem z czwórką rodzeństwa wywieziona do obozu przy ul. Przemysłowej w Łodzi. W tym czasie ojciec, więzień Fortu VII w Poznaniu, już nie żył. Matka, aresztowana we wrześniu zmarła w Auschwitz w grudniu 1943. W sierpniu 1944 Joanna Piotrowska trafiła wraz z grupą dzieci przeznaczonych do germanizacji do obozu w Potulicach, gdzie doczekała wyzwolenia. Po wojnie przebywała w domach dziecka w Mosinie, Łagiewnikach i Torzymiu – tu chodziła do szkoły podstawowej. Potem ukończyła dwie klasy Liceum Pedagogicznego w Ośnie Lubuskim. Mieszka w Kutnie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1939 r. w Mosinie.
[00:00:22] Boh. nie pamięta swoich rodziców – aresztowanie bliskich we wrześniu 1943 i zabieranie dzieci z Mosiny. Boh. miała czwórkę rodzeństwa, najmłodsza siostra urodziła się po śmierci ojca, który zginął w poznańskim Forcie VII w styczniu 1943. Dzieci wywieziono do obozu w Łodzi, ale boh. tego nie pamięta.
[00:02:34] W łódzkim obozie boh. trafiła do grupy małych dzieci – warunki bytowe. Wspomnienie rodzeństwa Zakrzewskich. Boh. nie miała kontaktów ze starszym rodzeństwem, w sierpniu 1944 r. przewieziono ją do obozu w Potulicach – przeznaczenie do germanizacji. Najstarszy brat chorował na szkarlatynę i opiekował się nim żydowski lekarz. Szczątkowe wspomnienia z pobytu w łódzkim obozie – zabranie dzieci z Potulic do Torunia po wyzwoleniu.
[00:08:00] Po wyzwoleniu siostra wróciła z Dzierżąznej do Mosiny, byli tam już dwaj bracia. Boh. trafiła do ochronki w Mosinie, potem do domu dziecka w Łagiewnikach. Do szkoły poszła w Broniewicach, potem dzieci wyjechały do Torzymia. Najmłodsza siostra Kazimiera była w Domu Małego Dziecka w Karczewnikach – wspólne na Boże Narodzenie. Wspomnienie pobytu w Domu Dziecka w Torzymiu – losy dzieci, które w nim przebywały, w tym rodzeństwa Dudraków i pięciu sióstr Wolańczyk. Wychowawczynią była Kazimiera Sochacka.
[00:14:45] Po ukończeniu szkoły podstawowej w Torzymiu boh. uczyła się w Liceum Pedagogicznym w Ośnie Lubuskim – powody odejścia ze szkoły. Pobyt w Domu Młodzieży w Świebodzinie – wspomnienie koleżanki z domu dziecka Marylki Baraniak. Wyprawka, którą boh. otrzymała odchodząc z domu dziecka. W 1950 r. boh. przyjechała do brata mieszkającego w Kutnie. Tu wyszła za mąż.
[00:18:02] Boh. nie rozmawiała z rodzeństwem o pobycie w obozie przy ul. Przemysłowej w Łodzi. W 1980 r. jeden z braci udzielił wywiadu, w którym opowiedział o przeżyciach podczas okupacji – wspomnienie matki, która odwiedzała ojca, więźnia Fortu VII, i przywoziła zakrwawione koszule. Głód w łódzkim obozie, praca dzieci – roboty budowlane i prace w warsztacie szewskim. Dzieci nie mogły mówić po polsku. Zachowanie niemieckich strażników. [+]
[00:22:48] W dniu aresztowania brata nie było w domu, ale wrócił do rodzeństwa. Dzieci zabrane z Mosiny nazywano dziećmi terrorystów – powiązania z organizacją doktora Witaszka. Wspomnienie Alodii i Darii Witaszek oraz ich ojca doktora Franciszka Witaszka. Powody aresztowania ojca boh., którego namawiano do podpisania volkslisty. Prawdopodobne okoliczności śmierci ojca, więźnia poznańskiego Fortu VII. Matka, aresztowana we wrześniu 1943 r., zginęła w grudniu tego roku w Oświęcimiu. Zachowanie Niemca podczas aresztowania babci. [+]
[00:32:00] Wspomnienie Haliny Biederman, wychowawczyni z obozu w Dzierżąznej – praca dziewcząt w folwarku. W stanie wojennym boh. otrzymywała paczki z niemieckiego Stowarzyszenie Maksymiliana Kolbe – wyjazd na wczasy do Niemiec.
[00:38:14] Boh. nie pamięta drogi do obozu w Potulicach. Po wojnie ciotka odnalazła i zabrała do siebie najmłodszą siostrę Kazimierę. Sąsiadka dała dzieciom zdjęcia rodziców.
[00:40:30] Wpływ pobytu w obozie na stan psychiczny boh. Po wojnie rodzeństwo rozdzielono do różnych domów dziecka. Wspomnienie nauczycielki z Torzymia Czesławy Oleńskiej. Reakcja boh. na wiadomość o ślubie starszej siostry. Powojenne losy braci.
[00:44:38] Starania o rentę poobozową – dokumenty z Arolsen. Informacje o najmłodszej siostrze zawarte w książce Józefa Witkowskiego. Wiedza na temat obozu w Łodzi, w którym przebywało wiele dzieci z Mosiny i Poznania. Potwierdzenie pobytu w Potulicach, starania o odszkodowanie. Podczas pobytu w obozie boh. została zaszczepiona.
[00:50:08] Brat opisał swój pobyt w łódzkim obozie. Wspomnienie chłopca, któremu Niemcy kazali przemywać oczy moczem. Z powodu jaglicy rodzeństwo było po wojnie leczone w szpitalu w Witkowicach. Kary stosowane za próbę ucieczki. Warunki w łódzkim obozie – budowa baraków przez dzieci. Maluchy przebywały w murowanym budynku.
[00:54:12] Przypuszczenia dotyczące śmierci ojca. Po śmierci matki w obozie w grudniu 1943 r. ciotka dostała pismo, że może wykupić prochy. Podczas okupacji zginęło jedenaście osób z rodziny, w tym bracia matki. Stan zdrowia boh. po pobycie w obozie.
[00:59:20] Losy boh. po zabraniu z obozu w Potulicach – krótki pobyt u ciotki w Luboniu. Rozdzielenie rodzeństwa – wspomnienie listu od siostry. Starania o rentę i odszkodowanie z Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie.
[01:03:45] Psychiczne skutki pobytu w obozie. Boh. jako dziecko nie umiała zawiązać butów. Po publicznych egzekucjach w Mosinie ojciec brał udział w wywożeniu zwłok. Przed wojną rozwoził piwo. Siostra pamiętała, że w domu była figurka Matki Boskiej, która zaginęła po aresztowaniu rodziny. Fotografie rodzinne, powiedzonko „elegant z Mosiny”.
[01:09:25] Podczas nalotów we wrześniu 1939 r. rodzina uciekała do lasu. Boh. czyta wiersz, którego siostra nauczyła się od babci. Boh. nie wie, jak Niemcy zachowywali się po wkroczeniu do Mosiny.
[01:13:15] Czternastoletni brat męża, Stanisław Piotrowski, dwa razy uciekał z transportu z Kutna na roboty w poznańskiej fabryce Cegielskiego. Podczas okupacji Niemcy kładąc nawierzchnie używali płyt z żydowskiego cmentarza. Prośba Niemki poszukującej krewnego, który zginął koło Kutna podczas II wojny światowej. Stosunek Niemców do Hitlera.
[01:17:28] Numer obozowy boh. Sytuacja dzieci w obozie, który nazywano „małym Oświęcimiem”. Wychowywanie synów przez brata boh. – dyscyplina w domu.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.