Krzysztof Witczak (ur. 1949, Wrocław) wspomina m.in. działalność we wrocławskiej „Solidarności Walczącej”. Był członkiem ekipy podziemnego radia SW, współpracownikiem Jana Krusińskiego, konstruował nadajniki radiowe, prowadził nasłuch częstotliwości wykorzystywanych przez SB, a także kolportował wydawnictwa podziemne.
[00:00:10] Ur. 13.03. 1949 r. we Wrocławiu, starsze rodzeństwo (brat i siostra) urodziło się przed wojną. Ojciec przed wojną służył w Korpusie Ochrony Pogranicza na styku granicy rosyjsko-węgiersko-rumuńskiej. Mama była nauczycielką w Rafajłowej, potem w Ostrogu. Po ślubie zajmowała się domem. W lutym 1940 r. wywózka w głąb ZSRR – do 1946 r. Mobilizacja ojca przed wojną, pomagał Armii Karpaty, ranny, przedostał się do rodziny w Koluszkach, zaczął pracę na kolei. Działał w ZWZ, AK. W styczniu 1945 przeniesiony do Olsztyna, gdzie był komendantem SOK, w 1946 r. został zastępcą komendanta SOK we Wrocławiu.
[00:02:54] Powrót mamy z dwójką dzieci z Kazachtanu w 1946 r., wioska Kuskuduk, obwód Żambył [Dżambuł, Dzhambul], rejon czujski [Czu]. Edukacja boh.: szkoła technikum mechaniczne przy ul. Tęczowej we Wrocławiu, specjalizacja chłodnictwo, praca m.in. w zakładach naprawy sprzętu chłodniczego.
[00:04:17] Kontakt z opozycją po wprowadzeniu stanu wojennego. Ojciec się bał, wstąpił do PZPR oportunistycznie. Brat pracował w NIK, siostra w handlu, potem razem z mężem Tadeuszem w żegludze na Odrze. Strajk po wypadkach bydgoskich – zaangażowanie pierwszy raz w „Solidarność”. Praca w Spomaszu, krótkofalowiec Marek Batek. Budowa sprzętu łączności miedzy zakładami Dolam, Pollena i MPK. [+]
[00:07:44] Boh. już 12 grudnia wiedział o stanie wyjątkowym z milicyjnego nasłuchu krótkofalowego w województwie, prowokacja żony. Znajomość milicyjnych rytuałów dzięki nasłuchowi, nietypowe zachowania milicji 12 grudnia, zgromadzenie „suk” na ul. Muzealnej. [++]
[00:13:33] Komunikat dla milicji o wprowadzeniu stanu wyjątkowego, „rozkazy w kopercie”. Incydent w wieżowcach przy ul. Broniewskiego. W 1976 r. zwolnienie z wojska. Klub krótkofalowców SP6 PBQ na Sępolnie.
[00:17:11] Boh. był szeregowym członkiem „S” w Spomaszu. W 1968 r. pod PDT strzelanie gazem z gazików do demonstrantów. Słuchanie RWE. Brak zaangażowania w działalność opozycyjną. Mama Maria, ojciec Jan, brat Ewaryst, siostra Wiesława. Brat w NIK-u w Warszawie żył „po ciuchu”, odradzał działalność podziemną.
[00:21:16] Po wprowadzeniu stanu wojennego spotkanie krótkofalowców w klubie: Stanisław Bloch, Marek Majewski. Nie kursowała komunikacja publiczna. Dzięki Blochowi kolportowanie gazetki „Z Dnia na Dzień", rozdawanie w zakładach pracy. Ryszard Latawiec roznosił inne gazetki.
[00:23:17] Do „Solidarności” przez krótkofalowców. W czerwcu 1982 r. propozycja pracy w kolportażu (Bloch) prasy podziemnej. Kontakt z Karolem Skibińskim, dalej z Tadeuszem Świerczewskim. Spotkanie konspiracyjne. [++]. Punkt spotkań z taksówkarzem, samochód Warszawa „garbuska”, pomoc Ireneusza Kramarczyka, Sieminiuka (maluch). Zwiększenie skali kolportażu. Tadeusz Stelmasiak, „Beżor” − ok. 5 osób kolportowało z różnych drukarni.
[00:28:18] Pomoc Marka Wasiewicza z WSK (jego ojciec był pułkownikiem LWP) i znajomej jego mamy Katarzyny Pacholik ps. „Ania”. Zakłady pracy pogrupowane: grupa Psie Pole, grupa FAT itp. Na [osiedlu] PKWN działał punkt „Pommeranz” obsługujący wyłącznie służbę zdrowia. Rozmowa z ojcem Wasiewicza, prowokacja.
[00:32:22] Prowokacja w operze podczas obchodów 1 Maja – pomysł podłożenia fiolek z cuchnącym kwasem masłowym (Stinkbombe) – nie doszła do skutku.
[00:35:29] Wśród kolportowanych gazetek: „Z Dnia na Dzień”, „Solidarność Walcząca” [„Morawiecki agent sowiecki”], gazetki zakładowe. Jesienią 1982 wezwanie do jednostki wojskowej w Rawiczu. Podchorąży Frąszczak pokazał broń. Pobieżne szkolenie wojskowe. Indoktrynacja polityczna. Strajk głodowy w jednostce przeciw złemu traktowaniu, niesubordynacja żołnierzy. Wyjście na poligon, straszenie przez prokuratora wojskowego, koniec głodówki, pomoc medyczna.
[00:42:14] Nocny alarm na poligonie – zakopywanie ciężkich min. Prowokacja oficera politycznego, podeptanie Biblii, reakcja żołnierzy, kilkunastogodzinny strajk głodowy. Poszukiwanie podsłuchów w koszarach (Krusiński, Radosław Rozpędowski). Zenon Masny wykrył kabel z podsłuchem, opis urządzenia. Reakcja żołnierzy i dowódców.
[00:49:20] Oddawanie „dozymetrów”, Teresa Krusińska zabrała 1 podsłuch –informowało o nim RWE. Zalążek radia „Solidarności Walczącej”. Wyjście z „wojska” (batalion sapersko-pontonowy) w lutym 1983 r., dalsza praca w kolportażu wydawnictw niezależnych.
[00:52:04] Przygotowanie do przysięgi wojskowej, nauka musztry [++]. Film radziecki zamiast musztry. Obóz w Bełczu nad Odrą, indywidualna tajna przysięga, wyjście do cywila. Opowieść mjr. Mossa o przygotowaniu „jednostki” przez służby specjalne. Janusz Lewandowski, Ireneusz Kramarczyk. Dalsza praca w kolportażu, kłopoty organizacyjne. Czesław Brokosz dostarczał papier, wpadka drukarni.
[00:58:37] Małżeństwo Krusińskich – drukowali „Biuletyn Dolnośląski” i banknoty dwustuzłotowe. Konstruowanie radia z Krusińskim. Ryszard Kobojczyk, Mirosław Sieminiuk. Nowocześniejsze anteny nadawcze pasmo radiowe 72,11, wobulator. Działanie radiostacji i sprzętów. Radiostacje z Zachodu.
[01:06:14] Decyzja o zajęciu się radiem. Marek Muszyński. Nagrania z zadymy 31 sierpnia 1982 – 16 kanałów milicji i SB, różne częstotliwości nasłuchu.
[01:11:12] Jan Pawłowski, zajmował się nasłuchem kontrwywiadu. Kody komunikacji, szyfrowanie wiadomości służb śledzących, rozpracowanie języka funkcjonariuszy. [+]
[01:16:53] ZPO: Zakryte Punkty Obserwacyjne SB. Esbek Sławomir Kleczyk, odzyskanie ukradzionego samochodu. [+]
[01:19:42] Osoba kontaktowa śledzona przez SB. Stały nasłuch SB. Sprzęt radiowy i nasłuchowy z Zachodu.
[01:23:35] Syn Rafał działał w Pomarańczowej Alternatywie. Spikerzy radia: Tomasz Wawrzyniak, Teresa Krusińska, jej siostra i in., studio mieściło się w mieszkaniu Krusińskich. Nasłuch radzieckiej radiolinii i stacji niemieckich. „Bratnia pomoc”. Wojciech Sawicki.
[01:27:39] Sprzęt do nadawania audycji, audycje w Zakopanem nadawane z Gubałówki (przemiennik). Spontaniczne 5-minutowe audycje, 5-7 nadajników.
[01:32:30] Kilka prób „zhakowania” programu I Telewizji Polskiej, nauczyciel z ul. Poznańskiej Maleszka – ok. 1987-1988 r. Ustawianie nadajników w Opolu. [+]
[01:36:20] Proces produkcji audycji: nagranie na taśmie-matce, powielanie i kolportaż kaset. Ryszard Szadkowski („S” nauczycielska). Wyjazdy z audycjami do Warszawy – przywozili sprzęt: antena w tubie, akumulator, opis nadawania telewizji z bloku – audycja z magnetofonu o zasięgu 10 km. Zaskoczenie warszawiaków.
[01:40:58] Nadawanie z Ursusa, dobra organizacja pracy. Kolejne wyjazdy – współpraca Radia Solidarność Wrocław i RKW warszawskiej. Pierwszy wyjazd poza Wrocław – do Poznania, potem do Opola. Zakopane: organizowane przez księdza poleconego przez sąsiada ps. „Remigiusz” z II Zarządu Sztabu generalnego WP [wywiadu wojskowego]. Pobyt na Wiktorówkach, przebieg akcji. Franciszek [Hareszka] (związany z „Ogniem”), Bartoszek.
[01:46:58] Ksiądz z Zakopanego Czesław Strączyński był TW. [+] Nadawanie w Bytowie, Jastrzębiej Górze, kolega „Miś” – nadawanie z szybów wind. Próba nadawania ze szczytu Wielkiej Sowy.
[01:50:50] Nadawanie do ujawnienia się Kornela [Morawieckiego] w 1990 roku. Nagranie kamerą od Pomarańczowej Alternatywy – kaseta przewieziona przez pilota do Wrocławia, emisja w telewizji wrocławskiej Echo. Przez cały okres działalności – wytwarzanie nadajników, oprzyrządowania.
[01:52:31] Zaprzysiężenie do „Solidarności Walczącej” zimą 1984 r. na ul. Lipowej, przebieg uroczystości. Znaczek SW. Motywacja wstąpienia do SW: niechęć do układów, pogłębiający się kryzys. [+]
[01:57:25] Działalność radiowa – w ukryciu, bardziej oficjalne były działania Krusińskiego: wykłady, spotkania (Wojciech Wiśniewski). Anegdota z nasłuchów milicyjnych 13 grudnia (Stanisław Barucki). Koleżanka z RKS Katarzyna Pacholik. Barbara Ksionek „Blondyna” prowadziła księgowość, współpracownica Piniora, wycofała się po jego aresztowaniu. SB zabierało teczki personalne z zakładów pracy.
[02:02:49] Następcą Pioniora miał zostać Zenon Tankiewicz – prawdopodobnie TW. Rozmowa z drukarzem Kubą na spotkaniu Stowarzyszenia SW. [++]
[02:05:50] Nieakceptowanie kompromisów „konstruktywnej opozycji” z Warszawy przez SW, porzucenie działalności opozycyjnej przez boh. Powrót do Kornela za sprawą Janusza Lewandowskiego. Odrzucenie kandydatów „S” w wyborach 4 czerwca, wybór „między dżumą a cholerą”.
[02:08:47] Specyficzne patrzenie na świat, „warto było”. Najgorszy moment: zatrzymanie w jednostce wojskowej. Rozpracowywanie opozycji przez służby wojskowe. Anegdoty z jednostki wojskowej: kolacja, prowokowanie oficerów przez boh., kara ZOMZ-u. Wielu TW w jednostce.
[02:16:10] Satysfakcja z działalności podziemnej. Boh. nie uczestniczył w demonstracjach, robił wtedy nasłuchy. Podczas pielgrzymki papieskiej nasłuch SB przy skanerze.
[02:19:06] Po odejściu Kornela z „S” był już legendą, powerman. Aresztowanie Morawieckiego w SW: „straszny szok” (TW Klementowski). Po pierwszym załamaniu szybki powrót do działalności podziemnej SW. Wielu ludzi w małych miejscowościach działało w SW na własną rękę. 3 x „warto było”.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..