Bronisław Woliński (ur. 1933, Jasienna) wychował się w rodzinie rolniczej, zamieszkałej we wsi Jasienna. Podczas okupacji przeżył panującą we wsi epidemię tyfusu. Po wojnie wyjechał na Ziemie Odzyskane – ukończył szkołę górniczą i pracował w kopalni węgla w Wałbrzychu. W latach 1954-1956 odbył zasadniczą służę wojskowej, potem pracował w Katowicach jako pracownik fizyczny. Po latach wrócił do rodzinnej wsi.
[00:00:00] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1933 r.
[00:00:45] Dziadek był stelmachem i kołodziejem, w warsztacie w Jasiennej robił sanie i wozy. Rodzice mieli dwuhektarowe gospodarstwo i ośmioro dzieci, boh. był najstarszy z rodzeństwa. Ojciec pracował u zamożniejszych gospodarzy. Nie było konia i do prac polowych zaprzęgano krowy.
[00:05:34] Dworki w okolicy Jasiennej. Ziemię kupowali Górale wracający z Ameryki. Fundatorami kościoła w Jasiennej byli Takuscy. Boh. przez dwa lata pracował w ich gospodarstwie – równe traktowanie syna Bronka i boh.
[00:11:40] Rodzice brali ślub w Lipnicy, ale boh. był ochrzczony w nowym kościele w Jasiennej. Działkę pod budowę przekazał Bobakowski. Proboszczami byli: ksiądz Józef Bocheński, Stanisław Śliwa i Mieczysław Mamulski.
[00:14:30] W Jasiennej nie było Żydów, ale koło Miłkowej mieszkał Abram, który trudnił się handlem. Dzieci straszono dziadami i Żydami. We wsi pojawiali się Cyganie i żebracy. Powstanie Spółdzielni Rolniczej i zabawa po otwarciu sklepu. Sprzedaż gospodarstwa przez Danka. Przed wojną we wsi była czteroklasowa szkoła. Domy były kryte strzechą, sytuacja na wsi.
[00:25:42] Zimowe zabawy dzieciaków – zjazdy z góry w niecce do wyrabiania ciasta. Wyjazdy na targ do Sącza – testy rzeźnika Popardowskiego.
[00:28:06] Przeloty bombowców po wybuchu wojny. W listopadzie 1943 r. wybuchła epidemia tyfusu – rodzice i brat zachorowali po odwiedzinach sąsiada Urbana, który zaraził się u Jaworów. Krewni pomagali boh., który został sam na gospodarstwie. Chorym pomagała znachorka, Urban i Jaworka zmarli, ale rodzice przeżyli. Boh. doglądał chorych i nie zaraził się, ale nie mógł chodzić do szkoły. [+]
[00:36:06] Podczas drogi do szkoły boh. został kopnięty przez Niemca, który szedł z tłumaczem, Marszałkiem. Ojciec dowiedział się od niego, że kopniak był za to, że boh. nie pozdrowił Niemca hitlerowskim „Heil Hitler”. Zabieranie do pracy przy kopaniu okopów – najmłodsi zajmowali się sprzątaniem terenu. Pracujących pilnował starszy Austriak, który pewnego dnia zasnął na służbie – pobicie staruszka przez komendanta, który przyjechał na inspekcję. [+]
[00:42:38] Córkę sąsiadów wywieziono na roboty, gdy zaszła w ciążę, odesłano ją do domu. Do pracy przy kopaniu okopów zabierano ze wszystkich domów.
[00:44:35] W domu czasem zatrzymywali się partyzanci z Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Gdy partyzanci spali w domu, boh. musiał kłaść się na piecu. Andrzej Rosiek był w AK, po wojnie dwa lata siedział w więzieniu, jego brat Jan był w BCh. W okolicy działał oddział Sadlisza ps. „Herman”.
[00:47:16] Podczas epidemii tyfusu boh. nie chodził do szkoły, ale przepuszczono go do następnej klasy. W 1939 r. nauczyciele wyjechali, została tylko pani Bobakowska, która mieszkała w Jasiennej. Po napaści Niemiec na Związek Radziecki przyjechały dwie nauczycielki z dawnych Kresów. Mobilizacja w 1939 r. Stryj Woliński zginął podczas kampanii wrześniowej, dopiero po wojnie żona znalazła świadka jego śmierci. Sąsiad Zając poszedł na wojnę i wrócił dopiero w 1945 r.
[00:53:35] Przyjęcie po Pierwszej Komunii, po powrocie do domu boh. poszedł paść krowy. Bieda podczas okupacji, kłopoty z ubraniami.
[00:55:28] Płody rolne zabierane w ramach kontyngentu odnoszono do magazynu na posesji sołtysa Józefa Hojnora. Niemcy opieczętowali duże żarna, by nie mleć zboża. Posterunki policji były w Korzennej i Gródku. Wiele osób zabrano na roboty przymusowe. Stanisław Takuski przed wojną studiował w Krakowie, po zamknięciu uczelni wrócił do domu. U Piekarza słuchano radia i Takuski tłumaczył z niemieckiego i angielskiego. Po denuncjacji Takuski trafił do Oświęcimia, Piekarz również został aresztowany i zaginął.
[01:00:26] Sytuacja rodzinna Piekarza. Jeden z sąsiadów wysługiwał się Niemcom i został za to pobity przez partyzantów.
[01:02:42] Żyd Abram ukrywał się przez tydzień w stodole, ale potem poszedł do Zakliczyna. Po drodze złapano go i zabito. Podczas obławy na partyzantów koło wsi Jamna złapano Błachutę i czterech innych mężczyzn z Jasiennej – śmierć zatrzymanych.
[01:06:40] Wejście Armii Czerwonej – zabranie partyzantów, którzy nocowali w domu. Zabicie gospodarza z sąsiedniej wsi przez Niemców.
[01:10:55] Po wojnie w okolicy działała partyzantka, należał do niej Stanisław Zięcina – zabranie munduru wujowi, który wrócił z wojny. Napady Bulandy, który czasem nocował w domu boh. Porwanie i zabicie złotnika przez partyzantów.
[01:16:04] W 1947 r. boh. skończył szkołę i pracował w gospodarstwie Takuskiego, potem należał do Służby Polsce – prace drogowe. Werbunek do szkoły górniczej w Wałbrzychu – w niedzielę nie pozwalano na chodzenie do kościoła. Ucieczka i zniszczenie munduru przez Tabisza ze Zborowic. Boh. poszedł do wojska – warunki bytowe. Powód dłuższego zatrzymania w wojsku. Potem boh. pracował w Katowicach, jego szefem był majster Gwóźdź, były powstaniec śląski.
[01:22:30] W Jasiennej nie zrobiono PGR-u. Podróże z Jasiennej do Katowic. Praca w kopalni – na początku boh. trafił do grupy Niemców, trudności językowe. Nauka w szkole górniczej w Wałbrzychu.
[01:27:52] Żniwa przed wojną – żęcie zboża sierpami, młocka cepami. Po świniobiciu mięso wędzono. Umeblowanie rodzinnego domu. W Jasiennej nie było strojów ludowych, buty zakładano dopiero przed wejściem do kościoła. Udział mieszkańców wsi w I wojnie światowej.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.