Bronisław Woliński (ur. 1933, Jasienna) wychował się w rodzinie rolniczej, zamieszkałej we wsi Jasienna. Podczas okupacji przeżył panującą we wsi epidemię tyfusu. Po wojnie wyjechał na Ziemie Odzyskane – ukończył szkołę górniczą i pracował w kopalni węgla w Wałbrzychu. W latach 1954-1956 odbył zasadniczą służę wojskowej, potem pracował w Katowicach jako pracownik fizyczny. Po latach wrócił do rodzinnej wsi.
[00:00:00] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1933 r.
[00:00:45] Dziadek był stelmachem i kołodziejem, w warsztacie w Jasiennej robił sanie i wozy. Rodzice mieli dwuhektarowe gospodarstwo i ośmioro dzieci, boh. był najstarszy z rodzeństwa. Ojciec pracował u zamożniejszych gospodarzy. Nie było konia i do prac polowych zaprzęgano krowy.
[00:05:34] Dworki w okolicy Jasiennej. Ziemię kupowali Górale wracający z Ameryki. Fundatorami kościoła w Jasiennej byli Takuscy. Boh. przez dwa lata pracował w ich gospodarstwie – równe traktowanie syna Bronka i boh.
[00:11:40] Rodzice brali ślub w Lipnicy, ale boh. był ochrzczony w nowym kościele w Jasiennej. Działkę pod budowę przekazał Bobakowski. Proboszczami byli: ksiądz Józef Bocheński, Stanisław Śliwa i Mieczysław Mamulski.
[00:14:30] W Jasiennej nie było Żydów, ale koło Miłkowej mieszkał Abram, który trudnił się handlem. Dzieci straszono dziadami i Żydami. We wsi pojawiali się Cyganie i żebracy. Powstanie Spółdzielni Rolniczej i zabawa po otwarciu sklepu. Sprzedaż gospodarstwa przez Danka. Przed wojną we wsi była czteroklasowa szkoła. Domy były kryte strzechą, sytuacja na wsi.
[00:25:42] Zimowe zabawy dzieciaków – zjazdy z góry w niecce do wyrabiania ciasta. Wyjazdy na targ do Sącza – testy rzeźnika Popardowskiego.
[00:28:06] Przeloty bombowców po wybuchu wojny. W listopadzie 1943 r. wybuchła epidemia tyfusu – rodzice i brat zachorowali po odwiedzinach sąsiada Urbana, który zaraził się u Jaworów. Krewni pomagali boh., który został sam na gospodarstwie. Chorym pomagała znachorka, Urban i Jaworka zmarli, ale rodzice przeżyli. Boh. doglądał chorych i nie zaraził się, ale nie mógł chodzić do szkoły. [+]
[00:36:06] Podczas drogi do szkoły boh. został kopnięty przez Niemca, który szedł z tłumaczem, Marszałkiem. Ojciec dowiedział się od niego, że kopniak był za to, że boh. nie pozdrowił Niemca hitlerowskim „Heil Hitler”. Zabieranie do pracy przy kopaniu okopów – najmłodsi zajmowali się sprzątaniem terenu. Pracujących pilnował starszy Austriak, który pewnego dnia zasnął na służbie – pobicie staruszka przez komendanta, który przyjechał na inspekcję. [+]
[00:42:38] Córkę sąsiadów wywieziono na roboty, gdy zaszła w ciążę, odesłano ją do domu. Do pracy przy kopaniu okopów zabierano ze wszystkich domów.
[00:44:35] W domu czasem zatrzymywali się partyzanci z Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Gdy partyzanci spali w domu, boh. musiał kłaść się na piecu. Andrzej Rosiek był w AK, po wojnie dwa lata siedział w więzieniu, jego brat Jan był w BCh. W okolicy działał oddział Sadlisza ps. „Herman”.
[00:47:16] Podczas epidemii tyfusu boh. nie chodził do szkoły, ale przepuszczono go do następnej klasy. W 1939 r. nauczyciele wyjechali, została tylko pani Bobakowska, która mieszkała w Jasiennej. Po napaści Niemiec na Związek Radziecki przyjechały dwie nauczycielki z dawnych Kresów. Mobilizacja w 1939 r. Stryj Woliński zginął podczas kampanii wrześniowej, dopiero po wojnie żona znalazła świadka jego śmierci. Sąsiad Zając poszedł na wojnę i wrócił dopiero w 1945 r.
[00:53:35] Przyjęcie po Pierwszej Komunii, po powrocie do domu boh. poszedł paść krowy. Bieda podczas okupacji, kłopoty z ubraniami.
[00:55:28] Płody rolne zabierane w ramach kontyngentu odnoszono do magazynu na posesji sołtysa Józefa Hojnora. Niemcy opieczętowali duże żarna, by nie mleć zboża. Posterunki policji były w Korzennej i Gródku. Wiele osób zabrano na roboty przymusowe. Stanisław Takuski przed wojną studiował w Krakowie, po zamknięciu uczelni wrócił do domu. U Piekarza słuchano radia i Takuski tłumaczył z niemieckiego i angielskiego. Po denuncjacji Takuski trafił do Oświęcimia, Piekarz również został aresztowany i zaginął.
[01:00:26] Sytuacja rodzinna Piekarza. Jeden z sąsiadów wysługiwał się Niemcom i został za to pobity przez partyzantów.
[01:02:42] Żyd Abram ukrywał się przez tydzień w stodole, ale potem poszedł do Zakliczyna. Po drodze złapano go i zabito. Podczas obławy na partyzantów koło wsi Jamna złapano Błachutę i czterech innych mężczyzn z Jasiennej – śmierć zatrzymanych.
[01:06:40] Wejście Armii Czerwonej – zabranie partyzantów, którzy nocowali w domu. Zabicie gospodarza z sąsiedniej wsi przez Niemców.
[01:10:55] Po wojnie w okolicy działała partyzantka, należał do niej Stanisław Zięcina – zabranie munduru wujowi, który wrócił z wojny. Napady Bulandy, który czasem nocował w domu boh. Porwanie i zabicie złotnika przez partyzantów.
[01:16:04] W 1947 r. boh. skończył szkołę i pracował w gospodarstwie Takuskiego, potem należał do Służby Polsce – prace drogowe. Werbunek do szkoły górniczej w Wałbrzychu – w niedzielę nie pozwalano na chodzenie do kościoła. Ucieczka i zniszczenie munduru przez Tabisza ze Zborowic. Boh. poszedł do wojska – warunki bytowe. Powód dłuższego zatrzymania w wojsku. Potem boh. pracował w Katowicach, jego szefem był majster Gwóźdź, były powstaniec śląski.
[01:22:30] W Jasiennej nie zrobiono PGR-u. Podróże z Jasiennej do Katowic. Praca w kopalni – na początku boh. trafił do grupy Niemców, trudności językowe. Nauka w szkole górniczej w Wałbrzychu.
[01:27:52] Żniwa przed wojną – żęcie zboża sierpami, młocka cepami. Po świniobiciu mięso wędzono. Umeblowanie rodzinnego domu. W Jasiennej nie było strojów ludowych, buty zakładano dopiero przed wejściem do kościoła. Udział mieszkańców wsi w I wojnie światowej.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.