Jerzy Łąpieś (ur. 1939, Warszawa), regionalista i miłośnik warszawskiej Woli, autor strony „Moja Chłodna”. Był jedynakiem, wychowywał się w kamienicy przy ul. Chłodnej 20 na Woli, jego ojciec Jan pracował w łączności, współpracował także z podziemiem w czasie II wojny światowej. W czasie Powstania Warszawskiego ojciec zaginął, a Jerzy Łąpieś z mamą został wywieziony z Woli razem z ludnością cywilną. Trafili do wsi Wiskienica koło Łowicza, gdzie przyjęli ich miejscowi gospodarze. W styczniu 1945 r. wrócili do Warszawy, gdzie odnalazł ich ojciec. Po wojnie Jerzy Łąpieś chodził do nieistniejącej już szkoły im. Wojciecha Górskiego przy ul. Smolnej. Po jej ukończeniu uczył się w Technikum Łączności przy ul. Nowogrodzkiej, ale po zaledwie roku przeniósł się do Gdańska. Tam również nie zagrzał długo miejsca – w 1956 r. przyjechał do Warszawy, ponieważ zaraził się od marynarzy czarną ospą. Podczas zamieszek studenckich na Placu Konstytucji w 1956 r. został aresztowany i spędził miesiąc w komunistycznym więzieniu. Ukończył szkołę wieczorową i rozpoczął pracę w łączności, pracował m.in. na kontrakcie w ZSRR. W latach 90. prowadził własną firmę na Mokotowie. W młodości trenował boks, przyjaźnił się z wieloma słynnymi sportowcami, m.in. z Ireną Szewińską.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1939 r. w Warszawie.
[00:00:38] Ojciec był kierowcą i listonoszem, matka pracowała w „Fotonie”, gdzie produkowano tapety i materiały światłoczułe. Podczas okupacji rodzina mieszkała w Warszawie, ale przeprowadzano się. Podczas wypędzania ludności cywilnej z Woli boh. z matką znalazła się w piwnicy domu przy ul. Wroniej. Niemcy wrzucali granaty przez okienka i odłamki zraniły dziewczynkę. Droga zadymioną ulicą do kościoła św. Wojciecha. Matka uciekła strażnikom i rodzina znalazła się we wsi koło Łowicza. Ojciec zaginął podczas powstania, ale potem odnalazł rodzinę. [+]
[00:08:26] Powrót z Wiskienicy do Warszawy – podróży na stopniach pociągu. Rodzina wróciła na Chłodną – wspomnienia ruin miasta. Wuj inżynier mieszkał na Tamce, jego teść Gąsowski [Gąsecki] miał fabrykę proszków od bólu głowy „z kogutkiem”. Wuj pomógł rodzinie, ale ojciec chciał remontować mieszkanie przy Chłodnej – dziura po pocisku w podłodze, ogrzewanie kozą. Spotkanie z szabrownikiem. Organizowanie życia po wojnie – noszenie wody do domu, porządkowanie terenu. Kobiety wynosiły pociski z kamienicy i zakopywały je. [+]
[00:15:05] Handel koło Hali Mirowskiej. Powroty mieszkańców ul. Chłodnej – spędzanie czasu przez chłopaków z „Dzikiego Zachodu” – szukanie i sprzedaż złomu. Koledze, który nie miał nóg zrobiono wózek, by mógł brać udział w eskapadach. Matka była analfabetką, ale chciała, by syn się uczył i zapisała go do prywatnej szkoły Górskiego na ul. Smolnej. Droga z Chłodnej na Smolną przez zniszczone miasto. [+]
[00:20:28] Po ukończeniu szkoły podstawowej boh. poszedł do Technikum Łączności przy ul. Nowogrodzkiej. Praca w biurze projektowym ZWUT – rozwój łączności. Boh. przez wiele lat prowadził zakład telekomunikacyjno-budowlany.
[koniec samodzielnej relacji – świadek odpowiada na pytania]
[00:23:40] Przedstawienie rodziców Ireny i Jana. Boh. nie pamięta getta. Na Chłodnej mieszkali bogaci Żydzi. W kamienicy przy Chłodnej 26 zamordowano w 1942 r. marszanda i antykwariusza Abe Gutnajera. Matka kolegi Soroki była dozorczynią w budynku i widziała przyjazd dwóch ciężarówek, z których wysiedli mężczyźni w cywilnych ubraniach. Dozorczyni słyszała strzały, potem widziała wynoszenie ciał do ciężarówki. W mieszkaniu zabito oprócz rodziny Gutnajerów lekarza Franciszka Raszeję, który przyszedł operować Gutnajera. Z mieszkania zabrano obraz pt. „Portret czytającego mężczyzny”. Boh. chciał upamiętnić postać doktora Raszei. [+]
[00:33:52] Boh. był ze stryjem Stanisławem na Kercelaku i zgubił się – wspomnienie sowieckiego bombardowania.
[00:37:10] Boh. badał historię rodziny swojej żony, Konarskich, którzy przeżyli rzeź Woli. Matka żony uciekając z domu przy ul. Wolskiej zabrała zdjęcia i ubrania dla córki Lusi. Kobiety znalazły się w kościele św. Wojciecha. Ojciec Wacław Konarski, stryj Jan i dwaj inni mężczyźni zostali ranni podczas egzekucji, ale przeżyli ją przykryci trupami. Wspomnienie egzekucji Wandy Lurie.
[00:45:00] Ojciec, listonosz i akowiec, zaniósł paczkę z bombą do niemieckiego biura. Wybuch poranił Niemca. Boh. podczas powstania był z matką. Niemcy po jednej z egzekucji powiesili zwłoki na balkonie budynku Sądu, potem kazali warszawiakom je oglądać – boh. zaniosła tam matka. Po wypędzeniu z Warszawy matka i boh. uciekli strażnikom, prawdopodobnie w okolicach Pruszkowa. Przyszła żona boh., mieszkająca przy ul. Wolskiej, także znalazła się wraz z rodziną w kościele św. Wojciecha.
[00:50:55] Boh. był z matką we wsi Wiskienica. Nie wiadomo, co działo się z ojcem podczas powstania. Po 1946 r. ojciec pracował na poczcie i jeździł w teren, woził listy i pieniądze. Podczas wyjazdu do Białegostoku samochód został zatrzymany przez partyzantów z podziemia antykomunistycznego, którzy zabrali pieniądze. Potem wywiązała się walka między ubekami, żołnierzami a partyzantami – ojciec pokazywał boh. okrwawiony samochód.
[00:54:12] Rodzina wróciła do Warszawy w pierwszych dniach po wyzwoleniu – podróż na stopniach wagonu. Podczas pobytu w Wiskienicach boh. bawił się na lodzie i nieomal utonął. Ruiny Woli – na Chłodnej zachowały się fasady domów, które potem zburzono. Kamienica przy Chłodnej należała do bogatych Żydów, rodzina mieszkała w podwórku u ciotki. Po powstaniu piętro kamienicy było zniszczone, mieszkańcy sami porządkowali teren – kobiety wynosiły i zakopywały pociski, część z nich odnaleziono dopiero podczas współczesnej rewitalizacji ulicy.
[00:58:12] Boh. jest obecnie ambasadorem „chłopaków z Dzikiego Zachodu”, na ogrodzeniach wokół drzew są tabliczki pamiątkowe. Pochodzenie nazwy „Dziki Zachód” i jego obszar. Boh. wraz z kolegami penetrował ruiny, potem sprzedawał znalezione rzeczy – podarunek dla pani Wójcikowej. Specyfika Woli, zainteresowanie UB dzielnicą. Treningi z Ireną Kirszenstein-Szewińską.
[01:05:14] Wspomnienie stryja Bolesława Łąpiesia. Tata Tasiemka był szefem gangu działającego na Kercelaku, jego zastępcą był Pantaleon Karpiński. Kolegą boh. był Włodek Karpiński, który miał w domu duże zbiory wydawnictw niezależnych.
[01:10:28] Boh. był na praktyce w warsztacie pana Dałka. Pewnego dnia chłopaki z Czerniakowa (ich szefem był „generał Buba-Huk”) przywieźli kasę pancerną, której nie mogli otworzyć. Dałek otworzył kasę, w której były numizmaty – aresztowania wśród szastających pieniędzmi członków grupy. Tabliczka ku czci „generała”. [+]
[01:19:38] W dniu śmierci Stalina boh. był w szkole – uczniów zebrano na apelu, niektórzy płakali. Boh. chodził do prywatnej szkoły Górskiego – mundurki uczniów. Sytuacja w domu.
[01:23:21] W 1956 r. boh., uczeń szkoły w Gdańsku, wrócił do Warszawy z powodu choroby zakaźnej przywiezionej przez marynarzy. Podczas zamieszek na Placu Konstytucji ormowcy wyciągali młodych ludzi z tramwajów i bili ich. Boh. został aresztowany i przewieziony na Rakowiecką, gdzie trzymano go przez dwa tygodnie. Potem przewieziono go do więzienia w Gęsiówce, gdzie siedział miesiąc. Wuj komunista wstawiał się za nim u Gomułki i boh. zwolniono, ale osiemnaste urodziny spędził w więzieniu. [+]
[01:27:00] Powody wyjazdu do szkoły w Gdańsku – po kilku miesiącach boh. wrócił do Warszawy i został aresztowany. Boh. boksował w młodzikach CWKS, w 1953 r. w Hali Gwardii odbywały się Mistrzostwa Europy w Boksie – oglądanie zawodów z okna hali. Wspomnienie pojedynku bokserskiego z Rutkiewiczem, który znokautował boh. – losy kolegi. Boh. znał kilku zapaśników, którzy występowali przed wojną w Cyrku Staniewskich. Po wojnie jeden z nich, Wacław Okulicz, odwiedzał na Legii zapaśnika Lucjana Sosnowskiego, którego podejrzewano o to, że tężyznę podtrzymuje pijąc byczą krew. Starcie Okulicza z tajniakami.
[01:36:28] Prace przy odbudowie stolicy – opinia na temat wyburzeń na ul. Chłodnej. Jedno z mieszkań przy ul. Chłodnej 20 zajmował mężczyzna współpracujący z UB, który po alkoholu urządzał awantury – próba pozbycia się żony.
[01:41:45] Po wyjściu z więzienia boh. nie wrócił do szkoły w Gdańsku, ale podjął pracę w Pruszkowie. Zasadnicza służba wojskowa w łączności. Boh. prowadził zakład telekomunikacyjno-budowlany i miał kłopoty z Urzędem Skarbowym. Po wykonaniu prac dla firmy Universal został oszukany. Przekręty w biznesie – spotkanie z założycielem kasy oszczędności, w którego biurze pieniądze leżały w wannie.
[01:49:30] Wspomnienie Ireny Szewińskiej. Boh. był Leningradzie z jej mężem Januszem i widział dom, w którym się urodziła.
[01:51:33] Boh. wybrał się na spacer do swojej dawnej dzielnicy i kupił obraz Antoniego Uniechowskiego, z tyłu pod ceratą było zdjęcie – odkrycie zaszyfrowanych nazwisk, powiązania z Judenratem. Po wojnie boh. szukał wraz z kolegami pamiętników Adama Czerniakowa, prezesa Judenratu, który mieszkał przez jakiś czas w kamienicy przy ul. Chłodnej 20. [+]
[02:00:15] Boh. zajmuje się upamiętnianiem historii swojej dzielnicy – zamiłowanie do staroci. Boh. był w posiadaniu orła z Zamku Królewskiego. Znajomy współpracował przy odbudowie Zamku i brał stamtąd różne rzeczy, których odlane kopie sprzedawał. Gdy zaczął fałszować monety, aresztowano go i pobito. Po powrocie z aresztu wyrzucił wiele rzeczy na złom i tam boh. znalazł orła, którego oddał do Muzeum Woli.
[02:06:00] Japończycy podarowali Warszawie Dzwon Pokoju, który ukradziono i prawdopodobnie przetopiono.
[02:08:05] Boh. uczył się w technikum, które mieściło się w Poczcie Gdańskiej. Pracował w biurze projektowym ZWUT, jako pracownik Energomontażu brał udział w budowie rurociągu na Syberii, potem prowadził własną firmę.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..