Bęc Marianna

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1472

13 marca 2021, Strochcice

0:50

Marianna Bęc z d. Szaraniec (ur. 1937, Strochcice) jako uczennica liceum ogólnokształcącego w Sandomierzu wstąpiła do konspiracyjnej organizacji młodzieżowej „Młode Białe Orły”, założonej jesienią 1951 przez Wiktora Ćmielewskiego. Członkowie organizacji zrywali plakaty propagandowe, kolportowali artykuły o Katyniu i Armii Krajowej. 24 czerwca 1952 piętnastoletnia Marianna wraz z koleżankami zostały aresztowane i przewiezione do Urzędu Bezpieczeństwa w Sandomierzu. 4 września 1952 r. po pokazowym procesie uczennice zwolniono i pozwolono kontynuować naukę. W 1953 roku Marianna Bęc zdała maturę, a po ukończeniu studiów medycznych pracowała jako lekarz-pediatra w sandomierskim szpitalu, przez 25 lat była ordynatorką oddziału noworodków i wcześniaków. Prowadziła też prywatną praktykę. W latach 90. była współzałożycielką Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego.

[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1937 r. w Strochcicach.
[00:00:28] Przedstawienie rodziców: Bogusławy Jana. Podczas okupacji ojciec działał w AK, dziadek Piotr Zwolski był carskim kurierem. Boh. miała dwóch młodszych braci: Zbigniewa i Wojciecha.
[00:01:22] Współczesne przejawy wojennej traumy – reakcja na dźwięk samolotu. Boh. jako dziecko widziała kolumnę Żydów prowadzonych z Koprzywnicy do Sandomierza. Ze starszymi koleżankami chodziła na tajne komplety – we wrześniu 1944 r. dzięki Marii Makowskiej podjęła naukę w trzeciej klasie szkoły podstawowej. Jej szkolnym kolegą byli Andrzej Szyncel, późniejszy matematyk.
[00:03:48] Nauka w żeńskim liceum. Ojciec po wojnie ukrywał się i był poszukiwany przez UB – rewizje w nocy. Bunt przeciwko władzy – powstanie tajnej młodzieżowej organizacji, której założycielem był Wiktor Ćmielewski z męskiego liceum. Cele organizacji „Młode Białe Orły”, która działała w Sandomierzu i kilku okolicznych miejscowościach – łączność w organizacji. Na stanie były dwa rewolwery – szkolenia wojskowe i z zakresu topografii. W maju 1952 r. członkowie organizacji zorientowali się, że zostali rozpracowani – informacja o broni nie została zdradzona podczas śledztwa. [+]
[00:11:00] Na dwa dni przed aresztowaniem Stasiek Turbakiewicz odprowadzał boh. do Strochcic – rozmowa o aresztowaniu Ćmielewskiego – śledzenie po drodze. Chłopaków aresztowano w domach, dziewczyny w szkole w dniu rozdania świadectw. Przejście do Urzędu Bezpieczeństwa w obstawie funkcjonariuszy – przesłuchiwanie przez kilkanaście godzin. Chłopcy byli bici podczas przesłuchań. Podejście ubeków do boh., która była przewodniczącą szkolnego koła ZMP. Po dwóch tygodniach osoby pełnoletnie: Ćmielewski, Turbakiewicz i Lidia Przędzakowska zostali wywiezieni do Kielc i osądzeni przez sąd wojskowy – zasądzone kary. Część osób wypuszczono, a sześć dziewczyn zatrzymano – 4 września odbyła się rozprawa pokazowa przed sędzią dla nieletnich. Uczennicom pozwolono zdać maturę – trudności z podjęciem studiów. [+]
[00:17:22] Po maturze boh. pracowała w przedsiębiorstwie melioracyjnym jako urzędniczka, potem studiowała medycynę na Śląskiej Akademii Medycznej. Powody powrotu po studiach do Strochcic. Wszystkie uczennice, którym wytoczono proces, dostały się po jakimś czasie na studia.
[00:19:22] Praca w sandomierskim szpitalu – stan budynku. Mąż pochodził z Sandomierza i razem z nią studiował w Katowicach. W szpitalu boh. pracowała na oddziale dziecięcym, a mąż na chirurgii, dyrektorem placówki był dr Zdzisław Lizis. Wieloletnie starania o budowę nowego szpitala. Ścieżka zawodowa boh. – przez 25 lat ordynatorki oddziału noworodków i wcześniaków. Boh. pasjonowała się historią i zbierała materiały dotyczące sandomierskiej służby zdrowia – doktorat z historii medycyny.
[00:25:30] Działalność w Towarzystwie Lekarskim i na rzecz lokalnej społeczności. Boh. była współzałożycielką Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, wykładała na Uniwersytecie Trzeciego Wieku.
[00:28:42] Wspomnienie pobytu w areszcie – lęk przed utratą wolności. Boh. miała troje dzieci i starała się skupić na rodzinie, nie wracać do przeszłości. Aresztowani członkowie organizacji nie zostali zrehabilitowani. Konsekwencje w dalszym życiu boh., która nie chciała zajrzeć do swojej teczki w IPN. Po aresztowaniu Ćmielewskiego kolega zakopał sztandar organizacji w lesie w Górach Wysokich i potem nie mógł go odszukać. Wygląd sztandaru, przysięgę odbierał „Staszek”. Opinia na temat Urzędu Bezpieczeństwa i jego funkcjonariuszy.
[00:37:00] Stosunek rodziców do boh. – pomoc w życiu codziennym. Mąż był dyrektorem szpitala i zajmował się organizacją budowy nowej placówki. Specyfika pracy lekarki mieszkającej na wsi – wyjazdy do chorych różnymi środkami lokomocji. Opieka medyczna nad dziećmi, zatajanie przypadków bicia. Rozwój psychiatrii dziecięcej. [+]
[00:42:22] Boh. była radną miejską przez kilka kadencji. Działała w pierwszej Solidarności – razem z Jackiem Malinowskim i księdzem Wójcikiem złożyła żądanie zwrotu Seminarium Duchownemu: ogrodu koło kościoła św. Jakuba, budynku kina i siedziby UB. Stan zdrowia boh.
[00:45:50] Podczas rewizji na stancji u państwa Kwiatkowskich, gdzie mieszkała boh., znaleziono książkę o Piłsudskim, co miało potem znaczenie w śledztwie i oskarżeniu. Zadania organizacji – kształcenie w zakresie historii, dążenie do obalenia ustroju. Zbezczeszczenie portretu Stalina. Szybkie rozpracowanie organizacji przez UB. Broń została wyrzucona przez kolegę do Wisły. Ojciec po jakimś czasie się ujawnił i pracował w melioracji. [+]
more...
less

Kosierkiewicz Dorota

Harczuk Przemysław

Instytut Pileckiego

Film