Stanisław Poskard (ur. 1933, Mystków) wychował się w rodzinie rolniczej, jego ojciec w czasie okupacji niemieckiej handlował m.in. z ludnością żydowską osadzoną w getcie. Po wojnie Stanisław Poskard pracował jako krawiec. Po ukończeniu studiów pedagogicznych w Krakowie był nauczycielem w szkole krawieckiej w Nowym Sączu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1933 r. w Mystkowie.
[00:00:38] Przedstawienie rodziców: Kunegundy i Józefa. Matka pochodziła z rodziny Gieńców, urodziła się w Żeleźnikowej Wielkiej, po śmierci matki wuj z Mystkowa adoptował dziewczynkę. Wspomnienie wuja „starego Gieńca” – wuj miał jednego syna, który podczas I wojny został wcielony do armii austriackiej i zginął. Pierwszy mąż matki zmarł na suchoty.
[00:06:20] Boh. jest właścicielem ziemi po dziadku Piotrze Poskardzie. Sytuacja na wsi pod zaborem austriackim. Wspomnienie wybuchu II wojny światowej. Boh. miał pięć sióstr i starszego brata Edwarda, który uczył się krawiectwa w Nowym Sączu. Brat zginął w wypadku podczas okupacji. Boh. miał też przyrodniego brata Jana. Rodzice mieli 24 morgi ziemi, hodowano krowy i konie. Opis wnętrza domu – spanie na piecu, budynki gospodarcze.
[00:16:10] Elektryczność założono we wsi w latach 60., wcześniej używano lamp naftowych. Widok z pola na Nowy Sącz. Szkoła podstawowa mieściła się w starym dworze – boh. wolał towarzyszyć ojcu niż chodzić do szkoły. Starsza siostra Stanisława była nauczycielką matematyki i pomagała boh. przygotować się do egzaminu mistrzowskiego z krawiectwa.
[00:20:52] Budowa kościoła przez mieszkańców wsi. Wiele osób w okolicy chorowało na gruźlicę. We wsi zamieszkali uciekinierzy z Warszawy, zamożna rodzina trafiła do sołtysa, a w domu boh. mieszkała służąca, która załatwiała się na strychu. Rodzice jeździli na targi do Nowego Sącza, ojciec orał, kopał ziemniaki na działkach w mieście i tak dorabiał.
[00:24:20] Boh. był z ojcem w Nowym Sączu i widział niemiecki patrol – uzbrojenie i wygląd żołnierzy. [+]
[00:26:40] Dziad „Wyrek” przyszedł po kolędzie i śpiewał, co nie spodobało się psu. Pewnego roku w Wigilię do domu przyszła stara żebraczka, którą nakarmiono. Do wsi przychodzili Cyganie – obawy przed kradzieżą. Ubiory mieszkańców wsi – kobiety nosiły chusty na ramionach i wyszywane kożuchy – wyjścia do kościoła.
[00:34:15] 1 września [1939] matka poszła do Sącza na targ, a ojciec pojechał w pole. Matka przyszła z wiadomością o wybuchu wojny i mordowaniu cywilnej ludności. Ojciec uciekł i trafił w okolice Jasła i Krosna, gdzie najął się do prac w polu i sporo zarobił. Wracając do domu zrobił zakupy u Żyda w Grybowie. Razem z ojcem wyjechał starszy brat i sąsiedzi. [+]
[00:41:12] Konny patrol niemiecki wjechał do wsi, żołnierze weszli na podwórko i zrywali jabłka. Na polu należącym do rodziny zatrzymały się niemieckie samochody, potem stacjonowali tam Rosjanie. Podczas ucieczki na zachód niemieccy oficerowie przyszli do domu i myli się, a matka gotowała im rosół. Uciekający Niemcy zabierali żywność chłopom. Kuzyn został wywieziony na trzy miesiące do Oświęcimia za kradzież z zakładu pracy.
[00:48:43] Oddawanie kontyngentu po żniwach, kolczykowanie świni i bydła. Żydzi zajmowali się handlem, ale byli też biedni Żydzi. Boh. był z matką w Nowym Sączu podczas żydowskiego święta – odzież Żydów, wnętrze bożnicy. Ojciec zabił cielaka i zawiózł mięso do getta, dostał za to lustra i ubrania. Innym razem strażnicy zauważyli go na terenie getta i strzelali do niego.
[00:58:15] Niemieccy oficerowie zatrzymali się w domu, matka gotowała dla nich. Na podwórku boh. rozmawiał z oficerem, który pytał, czy ma rower i narty. Niedaleko wsi leżały zwłoki niemieckiego żołnierza, które zostały okradzione przez mieszkańców wsi. [+]
[01:02:02] Gdy kierownik szkoły Pawłowski przenosił się z Boguszowej do Mystkowa, rodzice przywieźli jego ule. Przed pierwszą komunią siostra Józefa, krawcowa, uszyła boh. ubranie. Przyjęcie odbyło się w domu. Kary cielesne w szkole. Religii uczył ksiądz Potoniec.
[01:06:10] We wsi mieszkali ludzie wysiedleni z Warszawy podczas powstania. Warszawiacy musieli się rejestrować w Nowym Sączu. Partyzanci chcieli złapać sołtysa, by ukarać go za współdziałanie z okupantem, ale sołtys ukrywał się i czasem boh. nosił mu jedzenie do szopy. Wiele młodych osób wysłano na roboty do Niemiec. Pod koniec wojny zabierano do kopania okopów – do robót zabrano siostrę Marię i boh. nosił jej jedzenie. Ucieczka Niemców przed Armią Czerwoną.
[01:10:20] Sąsiad wiózł drewno na budowę obozu w Oświęcimiu, po drodze potrącił go niemiecki samochód i zginął. Inny z sąsiadów, Stanisław Poręba, został zabrany przez polskiego policjanta, który dał mu możliwość ucieczki. Poręba nie uciekł i został rozstrzelany przez Niemców.
[01:13:33] Boh. z kolegami zbierał rzeczy pozostawione przez uciekających Niemców. Pierwszych Rosjan zobaczył, gdy był w Falkowej. Przyloty radzieckich kukuruźników. Gwałty popełniane przez czerwonoarmistów. Boh. słyszał wybuch zamku w Nowym Sączu. Przechodzenie przez zawalony tunel kolejowy.
[01:19:08] Boh. skończył liceum w Nowym Sączu. Potem zdał egzamin mistrzowski i pracował jako krawiec. Rosjanie mieli na samochodach portrety Stalina – zakup ropy za samogon od żołnierzy stacjonujących w Paszynie.
[01:23:58] 1 maja boh. jechał na uroczystości do Sącza rowerem z dętkami wypchanymi słomą, zatrzymał go Marciś, który ukarał go mandatem. Boh. zdał krawiecki egzamin mistrzowski i mógł uczyć czeladników. Dzięki koledze zaczął uczyć w szkole, choć nie miał przygotowania pedagogicznego – wyjazdy na studia do Krakowa. Uczniowie szyli odzież sprzedawaną w sklepach, np. spodenki gimnastyczne, potem szyto bardziej skomplikowane rzeczy. Boh. uczył się zawodu u krawca Michalika, ale czeladnik go bił, więc zmienił mistrza. W domu nie było biedy, zatrudniano dwójkę służących, ale do wsi przychodzili żebracy.
[01:30:32] Boh. nie pamięta wprowadzenia stanu wojennego. Wspomnienia wybuchu wojny – polski żołnierz schował koło domu saperkę, którą boh. ukrył, by Niemcy jej nie znaleźli. Sąsiad Ogorzałek dostał lekarstwa i zalecenia od znachorki.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..