Alina Chodorowska-Krzyżowska (ur. 1926, Pruszków) w czasie okupacji należała do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu, brała udział w kolportażu pisma „Sztuka i Naród” i uczestniczyła w zajęciach prowadzonych przez Andrzeja Trzebińskiego. Uczęszczała na tajne komplety liceum im. Królowej Jadwigi, studiowała na tajnym Wydziale Medycyny w Szkole Sanitarnej. W mieszkaniu zajmowanym przez jej rodzinę ukrywali się Żydzi. W czasie Powstania Warszawskiego przez trzy dni wraz z rodziną była przetrzymywana do rozstrzelania, potem jako uczennica szkoły felczerskiej została wcielona wraz z bratem do personelu medycznego szpitala Dzieciątka Jezus. Po ewakuacji szpitala uciekła wraz z matką i uniknęła wywózki do obozu. W styczniu 1945 wróciła do Warszawy. Skończyła studia medyczne w dwóch specjalizacjach (pediatria i psychiatria). Obecnie na emeryturze, mieszka w Warszawie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Pruszkowie.
[00:00:26] Matka pochodziła z Warszawy, okoliczności poznania się i ślubu rodziców w 1923 r. w Łanowcach. Podczas podróży poślubnej gosposia okradła dom – sytuacja ojca po zamknięciu granicy ze Związkiem Radzieckim. Powrót matki do rodziny w Warszawie. Po odbyciu przez ojca służby wojskowej rodzina zamieszkała w Pruszkowie – choroba matki, długie pobyty w szpitalu. Boh. urodziła się jako wcześniak – opieka doktora Wolframa. Pod nieobecność matki boh. i bratem zajmowały się służące – jedna z nich przywiązywała dzieci do łóżka i wychodziła z domu.
[00:09:38] Po przeprowadzce do Warszawy boh. poszła do szkoły im. Elizy Orzeszkowej. Szkolny chór brał udział w audycjach radiowych prowadzonych przez Bronisława Rutkowskiego, występował także w Teatrze Wielkim. Boh. wręczała kwiaty prezydentowi Mościckiemu i ministrowi Beckowi. Boh. rozpoczęła naukę w gimnazjum im. Królowej Jadwigi. Jednym z szkolnych kolegów brata był Andrzej Trzebiński, boh. bywała na balach w gimnazjum im. Czackiego.
[00:12:58] Rodzina mieszkała przy ul. Nowy Świat 43, po wybuchu wojny w mieszkaniu schronili się krewni. Boh. widziała sygnały świetlne z mieszkania, w którym mieszkała Niemka. W budynku było kino, w którym zrobiono magazyn żywności dla wojska. Arpad Chowańczak, właściciel sklepu z futrami, pozwolił brać futra ze składu, który mieścił się w piwnicy – zwłoki elegancko ubranej służącej. Ukrywanie się w piwnicy podczas bombardowań. Ojciec należał do służby cywilnej, jego zadaniem było przewożenie meldunków na praski brzeg Wisły i miał służbowy samochód. Próba uratowania fotografii z płonącego mieszkania. Ranni po wybuchu granatu w piwnicy – ciotkę zawieziono do szpitala wózkiem, którym wywożono śmieci. [+]
[00:22:50] Rodzina zatrzymała się w Alejach Jerozolimskich u żony znajomego, Żydówki, której mąż został internowany na Węgrzech – ojciec pomógł jej wyjechać na Węgry, gdzie przeżyła wojnę. Okupacyjna codzienność – trudności z opałem.
[00:27:17] Brat uczył się na tajnych kompletach – nauczyciele podczas okupacji. Jedna ze szkolnych koleżanek zaproponowała boh. wstąpienie do konspiracji i prace przy kolportażu podziemnych wydawnictw. W lokalu konspiracyjnym boh. spotkała Andrzeja Trzebińskiego. Boh. nosiła jedzenie do zakonspirowanych lokali, w których ukrywali się ludzie poszukiwani przez Niemców. System obstawy przewożenia materiałów z podziemnej drukarni. Zwierzchniczką boh. była Barbara Sadowska – spotkania na cmentarzu.
[00:34:00] Boh. przewoziła paczkę podczas deszczu, który rozmoczył sznurek. Niemiec pomógł zawiązać paczkę. „Sztukę i Naród” wysyłano do Miechowa na adres folksdojcza, ale paczkę przechwytywano na poczcie. Boh. poznała Bolesława Piaseckiego, któremu przekazywała materiały. Wspomnienie Andrzeja Trzebińskiego i jego działalności konspiracyjnej – okoliczności aresztowania w 1943 r., rozstrzelanie podczas ulicznej egzekucji.
[00:40:30] Wpadka w grupie zajmującej się kolportażem. Boh. nie dotarła na obstawioną przez Niemców ul. Wspólną i dzięki temu uratowała życie – wyjazd do Miechowa. Boh. z powodów zdrowotnych wróciła do Warszawy i w szpitalu spotkała pobitego kolegę.
[00:45:55] Rodzice boh. pomagali Żydom. Ciotka wyszła za lekarza Zygmunta Jaffe i miała wielu znajomych wśród Żydów. W mieszkaniu ukrywał się m.in. prof. Plocker, który po wojnie leczył boh. Junia, kilkuletnia córka przyjaciół ciotki, uciekła z getta i dotarła do mieszkania boh., potem wysłano ją pod Warszawę – spotkanie po latach. Mieczysław Mędrzycki ukrywał się u Chodorowskich prawie dwa lata, jego żona z córką były w Brwinowie – ktoś je wydał, córka Bronia zdołała uciec i przyjechać do Warszawy. Ukrywano także Leokadię i Józefa Cwajerów. [+]
[00:54:45] Po wybuchu powstania w mieszkaniu była Bronka Mędrzecka, jej ojciec Mieczysław Mędrzycki, gosposia Franka Goldberg i kolega Ryszard Gozdek, który mieszkał na Woli. Część kamienicy w Alejach Jerozolimskich była zajęta przez hotel dla niemieckich żołnierzy. W piątek wczesnym rankiem Niemcy kazali mieszkańcom opuścić budynek. Wśród wysiedlonych był m.in. Krzysztof Zanussi z matką. W dzień ludzie stali na podwórku, noce spędzali w piwnicy. Osoby niezameldowane zabrano do pociągu – znajomym udało się uciec i przeżyć. Boh. została wysłana do sprzątania dworca – zapach ciastek pieczonych dla niemieckich oficerów. [+]
[01:00:38] Spotkanie z rannym powstańcem na ul. Nowogrodzkiej – boh., studentka medycyny, zgłosiła się do szpitala Dzieciątka Jezus, gdzie pracowała z Walentym Hartwigiem – własowcy w szpitalu – zabranie pielęgniarek. Spotkanie z niemieckim oficerem, który wybrał boh. i jej koleżankę i odprowadził je z powrotem do szpitala. Ewakuacja placówki – pozostawienie leżących pacjentów. Okoliczności ocalenia brata, którego prowadzono na rozstrzelanie. Boh. dołączyła do grupy idącej do Tworek, w której znajdowała się jej matka. [+]
[01:10:58] Chorych umieszczono w szpitalu psychiatrycznym – ucieczka razem z matką po ostrzeżeniu o selekcji. Droga do Brwinowa – widok kobiety sprzedającej pomidory. Boh. zatrudniła się w pobliskim majątku – żywność za pracę. Powód wyjazdu do Franciszkowa – losy brata.
[01:17:55] Boh. wróciła z matką do Warszawy 18 stycznia 1945 r. Dom nie został spalony – stan mieszkania – znalezienie woreczka tapioki. Boh. zatrudniła się w ekipie sprzątającej mieszkania dla prominentów – warunki pracy zimą, noszenie wody z dworca Zachodniego.
[01:23:05] Boh. poszła na ulicę Boremlowską, gdzie otworzył się Wydział Lekarski, i zapisała się na studia. Incydent z szefem ekipy sprzątającej. Boh. awansowała na sekretarkę, potem zatrudniła się w ratuszu, w dziale finansowym, jednocześnie robiąc zastrzyki i udzielając porad medycznych. Studia i praca, by utrzymać rodzinę. Powrót ojca z obozu.
[01:29:45] Opinia na temat szczepień dzieci. Warunki pracy w szpitalu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..