Chodorowska-Krzyżowska Alina
Alina Chodorowska-Krzyżowska (ur. 1926, Pruszków) w czasie okupacji należała do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu, brała udział w kolportażu pisma „Sztuka i Naród” i uczestniczyła w zajęciach prowadzonych przez Andrzeja Trzebińskiego. Uczęszczała na tajne komplety liceum im. Królowej Jadwigi, studiowała na tajnym Wydziale Medycyny w Szkole Sanitarnej. W mieszkaniu zajmowanym przez jej rodzinę ukrywali się Żydzi. W czasie Powstania Warszawskiego przez trzy dni wraz z rodziną była przetrzymywana do rozstrzelania, potem jako uczennica szkoły felczerskiej została wcielona wraz z bratem do personelu medycznego szpitala Dzieciątka Jezus. Po ewakuacji szpitala uciekła wraz z matką i uniknęła wywózki do obozu. W styczniu 1945 wróciła do Warszawy. Skończyła studia medyczne w dwóch specjalizacjach (pediatria i psychiatria). Obecnie na emeryturze, mieszka w Warszawie.
więcej...
mniej
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Pruszkowie.
[00:00:26] Matka pochodziła z Warszawy, okoliczności poznania się i ślubu rodziców w 1923 r. w Łanowcach. Podczas podróży poślubnej gosposia okradła dom – sytuacja ojca po zamknięciu granicy ze Związkiem Radzieckim. Powrót matki do rodziny w Warszawie. Po odbyciu przez ojca służby wojskowej rodzina zamieszkała w Pruszkowie – choroba matki, długie pobyty w szpitalu. Boh. urodziła się jako wcześniak – opieka doktora Wolframa. Pod nieobecność matki boh. i bratem zajmowały się służące – jedna z nich przywiązywała dzieci do łóżka i wychodziła z domu.
[00:09:38] Po przeprowadzce do Warszawy boh. poszła do szkoły im. Elizy Orzeszkowej. Szkolny chór brał udział w audycjach radiowych prowadzonych przez Bronisława Rutkowskiego, występował także w Teatrze Wielkim. Boh. wręczała kwiaty prezydentowi Mościckiemu i ministrowi Beckowi. Boh. rozpoczęła naukę w gimnazjum im. Królowej Jadwigi. Jednym z szkolnych kolegów brata był Andrzej Trzebiński, boh. bywała na balach w gimnazjum im. Czackiego.
[00:12:58] Rodzina mieszkała przy ul. Nowy Świat 43, po wybuchu wojny w mieszkaniu schronili się krewni. Boh. widziała sygnały świetlne z mieszkania, w którym mieszkała Niemka. W budynku było kino, w którym zrobiono magazyn żywności dla wojska. Arpad Chowańczak, właściciel sklepu z futrami, pozwolił brać futra ze składu, który mieścił się w piwnicy – zwłoki elegancko ubranej służącej. Ukrywanie się w piwnicy podczas bombardowań. Ojciec należał do służby cywilnej, jego zadaniem było przewożenie meldunków na praski brzeg Wisły i miał służbowy samochód. Próba uratowania fotografii z płonącego mieszkania. Ranni po wybuchu granatu w piwnicy – ciotkę zawieziono do szpitala wózkiem, którym wywożono śmieci. [+]
[00:22:50] Rodzina zatrzymała się w Alejach Jerozolimskich u żony znajomego, Żydówki, której mąż został internowany na Węgrzech – ojciec pomógł jej wyjechać na Węgry, gdzie przeżyła wojnę. Okupacyjna codzienność – trudności z opałem.
[00:27:17] Brat uczył się na tajnych kompletach – nauczyciele podczas okupacji. Jedna ze szkolnych koleżanek zaproponowała boh. wstąpienie do konspiracji i prace przy kolportażu podziemnych wydawnictw. W lokalu konspiracyjnym boh. spotkała Andrzeja Trzebińskiego. Boh. nosiła jedzenie do zakonspirowanych lokali, w których ukrywali się ludzie poszukiwani przez Niemców. System obstawy przewożenia materiałów z podziemnej drukarni. Zwierzchniczką boh. była Barbara Sadowska – spotkania na cmentarzu.
[00:34:00] Boh. przewoziła paczkę podczas deszczu, który rozmoczył sznurek. Niemiec pomógł zawiązać paczkę. „Sztukę i Naród” wysyłano do Miechowa na adres folksdojcza, ale paczkę przechwytywano na poczcie. Boh. poznała Bolesława Piaseckiego, któremu przekazywała materiały. Wspomnienie Andrzeja Trzebińskiego i jego działalności konspiracyjnej – okoliczności aresztowania w 1943 r., rozstrzelanie podczas ulicznej egzekucji.
[00:40:30] Wpadka w grupie zajmującej się kolportażem. Boh. nie dotarła na obstawioną przez Niemców ul. Wspólną i dzięki temu uratowała życie – wyjazd do Miechowa. Boh. z powodów zdrowotnych wróciła do Warszawy i w szpitalu spotkała pobitego kolegę.
[00:45:55] Rodzice boh. pomagali Żydom. Ciotka wyszła za lekarza Zygmunta Jaffe i miała wielu znajomych wśród Żydów. W mieszkaniu ukrywał się m.in. prof. Plocker, który po wojnie leczył boh. Junia, kilkuletnia córka przyjaciół ciotki, uciekła z getta i dotarła do mieszkania boh., potem wysłano ją pod Warszawę – spotkanie po latach. Mieczysław Mędrzycki ukrywał się u Chodorowskich prawie dwa lata, jego żona z córką były w Brwinowie – ktoś je wydał, córka Bronia zdołała uciec i przyjechać do Warszawy. Ukrywano także Leokadię i Józefa Cwajerów. [+]
[00:54:45] Po wybuchu powstania w mieszkaniu była Bronka Mędrzecka, jej ojciec Mieczysław Mędrzycki, gosposia Franka Goldberg i kolega Ryszard Gozdek, który mieszkał na Woli. Część kamienicy w Alejach Jerozolimskich była zajęta przez hotel dla niemieckich żołnierzy. W piątek wczesnym rankiem Niemcy kazali mieszkańcom opuścić budynek. Wśród wysiedlonych był m.in. Krzysztof Zanussi z matką. W dzień ludzie stali na podwórku, noce spędzali w piwnicy. Osoby niezameldowane zabrano do pociągu – znajomym udało się uciec i przeżyć. Boh. została wysłana do sprzątania dworca – zapach ciastek pieczonych dla niemieckich oficerów. [+]
[01:00:38] Spotkanie z rannym powstańcem na ul. Nowogrodzkiej – boh., studentka medycyny, zgłosiła się do szpitala Dzieciątka Jezus, gdzie pracowała z Walentym Hartwigiem – własowcy w szpitalu – zabranie pielęgniarek. Spotkanie z niemieckim oficerem, który wybrał boh. i jej koleżankę i odprowadził je z powrotem do szpitala. Ewakuacja placówki – pozostawienie leżących pacjentów. Okoliczności ocalenia brata, którego prowadzono na rozstrzelanie. Boh. dołączyła do grupy idącej do Tworek, w której znajdowała się jej matka. [+]
[01:10:58] Chorych umieszczono w szpitalu psychiatrycznym – ucieczka razem z matką po ostrzeżeniu o selekcji. Droga do Brwinowa – widok kobiety sprzedającej pomidory. Boh. zatrudniła się w pobliskim majątku – żywność za pracę. Powód wyjazdu do Franciszkowa – losy brata.
[01:17:55] Boh. wróciła z matką do Warszawy 18 stycznia 1945 r. Dom nie został spalony – stan mieszkania – znalezienie woreczka tapioki. Boh. zatrudniła się w ekipie sprzątającej mieszkania dla prominentów – warunki pracy zimą, noszenie wody z dworca Zachodniego.
[01:23:05] Boh. poszła na ulicę Boremlowską, gdzie otworzył się Wydział Lekarski, i zapisała się na studia. Incydent z szefem ekipy sprzątającej. Boh. awansowała na sekretarkę, potem zatrudniła się w ratuszu, w dziale finansowym, jednocześnie robiąc zastrzyki i udzielając porad medycznych. Studia i praca, by utrzymać rodzinę. Powrót ojca z obozu.
[01:29:45] Opinia na temat szczepień dzieci. Warunki pracy w szpitalu.
więcej...
mniej