Ewa Rakusa-Suszczewska z d. Luzińska (ur. 1936, Poznań), malarka, córka lekarza Mieczysława Luzińskiego, pierwszego po wojnie prezesa Klubu Inteligencji Katolickiej w Poznaniu. Podczas okupacji rodzina Luzińskich, wysiedlona przez Niemców z Poznania, przeniosła się do Warszawy i tu, w kamienicy przy ul. Lwowskiej 5, mieszkała do kapitulacji powstania. Po wyjściu z Warszawy wraz z ludnością cywilną i pobycie w obozie przejściowym w Pruszkowie wywieziono Luzińskich do wsi Wielgus na Kielecczyźnie. Po wyzwoleniu rodzina wróciła do Poznania. Ewa Rakusa-Suszczewska studiowała w Krakowie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1936 r. w Poznaniu.
[00:00:26] Ucieczka na wschód w 1939 r. – w okolicach Lublina zawrócono w stronę Warszawy. Noclegi w stodołach, przyjazd do stolicy. Boh. miała dwie siostry i brata. Ojciec był lekarzem w Poznaniu, po zajęciu miasta Niemcy zarekwirowali mieszkanie, w którym zamieszkał lekarz, Niemiec. Ojciec chciał zabrać maszynę do pisania, ale nie pozwolono mu.
[00:03:10] Dziadek wynajął dla rodziny mieszkanie w Warszawie przy ul. Lwowskiej. Wyjazdy na wakacje do Świdra – wspomnienie prof. Maksimowa. Ojciec pracował w szpitalu Dzieciątka Jezus, matka zajmowała się domem.
[00:05:05] Rodzina mieszkała w kamienicy przy ul. Lwowskiej 5, mieszkali tam inni uciekinierzy z Poznania oraz Żydzi, Lewiccy, którzy pewnego dnia zniknęli.
[00:06:13] Boh. uczyła się na tajnych kompletach, lekcje czasem odbywał się u niej w domu. Boh. była świadkiem zatrzymania tramwaju i wyprowadzenia mężczyzny przez Niemców.
[00:08:03] W kamienicy mieszkali państwo Ekse. Eugenia Ekse była solistką operetki – wspólna Wigilia. Eugenia Ekse została zastrzelona przez akowców – powody wykonania wyroku. Boh., chora na szkarlatynę, mieszkała w pustym mieszkaniu państwa Ekse – wspomnienie śladu po kuli. [+]
[00:10:38] Boh. nie bawiła się dziećmi Lewickich. Dzieci z getta przychodziły po jedzenie. W kamienicy mieszkali głównie lekarze, prawnicy. Ojciec współpracował z podziemiem, pewnego dnia jechał tramwajem czytając niemiecką gazetę – wszyscy pasażerowie zostali wyprowadzeni, a jego zostawiono. Życie codzienne podczas okupacji, wizyty w kawiarni, cyrku, zabawy w parku.
[00:15:02] Wakacje w Świdrze – zbliżanie się frontu, bombardowania. Rodzina wróciła do Warszawy na kilka dni przed wybuchem powstania. Do budowy barykady na ulicy Lwowskiej użyto m.in. mebli z dziecięcego pokoju. [+]
[00:16:50] Eugenia Ekse przyjaźniła się z Jerzym Adamczewskim, po wojnie śpiewakiem operetki, któremu dawała lekcje śpiewu. Jerzy Adamczewski pracował w warsztacie szewskim. Podczas powstania pomógł ojcu zamurować cenniejsze rzeczy, a później je przywłaszczył, tłumacząc się prawami wojny.
[00:18:58] Dziadek siedzący w fotelu przy oknie został ostrzelany przez gołębiarza. Podczas powstania przeniesiono się do piwnicy – zapasy zrobione przez matkę. Dzieci bawiły się zbierając odłamki i ulotki. Na podwórku kopano studnię – z wykopanej gliny boh. lepiła zwierzątka. Ojciec i prof. Dega prowadzili w piwnicy szpitalik – uprzedzenie o ataku, przejście piwnicami i przez ulicę Marszałkowską na Wilczą – powrót do domu. [+]
[00:26:05] Podczas powstania na Lwowskiej bywali walczący w szeregach AK Włodek Radajewski oraz jego siostra Maria „Myszka” – obydwoje zginęli.
[00:27:12] Kapitulacja powstania – radość z zakończenia walk, wyjście na Pola Mokotowskie, by zdobyć coś do jedzenia. Wypędzenie ludności cywilnej z miasta – przejście przez zrujnowane miasto do Dworca Zachodniego, przyjazd do obozu w Pruszkowie – warunki pobytu. Sortowanie ludzi przed wywózką na roboty, do obozów.
[00:30:50] Ojciec, dobrze znający język niemiecki, załatwił, że rodzina nie została rozdzielona – zapakowanie do bydlęcych wagonów. Poszukiwanie bliskich. Przesiadka w Jędrzejowie do kolejki wąskotorowej – poparzenia przez iskry z komina lokomotywy. Odnalezienie dziadka, któremu udało się kupić kiełbasę.
[00:34:34] Przyjazd do Kazimierzy Wielkiej. Ojciec został skierowany przez Niemców do pracy we wsi Wielgus w domu opieki dla uchodźców z Warszawy. Warunki podczas pobytu w Wielgusie, brak odpowiedniego obuwia – błoto podczas roztopów. Boh. uczyła się na tajnych kompletach zorganizowanych we wsi.
[00:39:40] Wycofywanie się Niemców. Wejście Armii Czerwonej – gosposia ukryła się przed żołnierzami z obawy przed gwałtem. Czerwonoarmiści wypili denaturat, w którym dezynfekowano strzykawki. [+]
[00:43:15] Po wyzwoleniu ojciec pojechał do Warszawy, by zorientować się w sytuacji, a wuj do Poznania – decyzja o powrocie do Poznania – krótki pobyt w Krakowie. W Poznaniu podczas okupacji mieszkała gosposia, która czuwała nad mieszkaniem. Niemiecki lekarz, Keller, który je zajmował, nie zdążył wywieźć mebli. Stan mieszkania po zbombardowaniu budynku. Radość po zakończeniu wojny.
[00:44:24] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:44:51] Życie po wojnie – ojciec dostał powołanie do wojska i przez trzy miesiące był we Wrocławiu. Boh. nie była świadkiem niemieckich represji podczas okupacji, ale słyszała o nich. Wspomnienie niemieckich żołnierzy, strach, że boh. zostanie zastrzelona. Strach przed samolotami.
[00:52:10] Boh. jako dziecko nie była we wszystko wtajemniczana przez rodziców – okupacja oczami dziecka. Krewni Kocimscy zginęli w zawalonym domu przy ul. Wilczej, ocalała tylko kuzynka, sanitariuszka. Wiadomości o łapankach, działalności gestapo. W powstaniu zginęli kuzyni Radajewscy. Przyjaciel ojca, profesor Janusz Zeyland pracował w szpitalu na Woli i został zabity przez Niemców. Po wyzwoleniu rodzice niechętnie rozmawiali o wojnie.
[00:58:00] Ojciec należał do Klubu Inteligencji Katolickiej, zebrania odbywały się w mieszkaniu boh. – wezwania na UB, odmowa paszportu. Ktoś z grona KIK-u donosił UB. Siostry uczyły się w szkole sióstr Urszulanek. Młodsza zdała na studia, ale jej nie przyjęto. Boh. studiowała w Krakowie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..