Felicja Wysocka z d. Koss (ur. 1929, Kraków) – profesor nauk humanistycznych, działaczka polonijna na Węgrzech. Pochodzi z rodziny inteligenckiej, ojciec był historykiem prawa, sekretarzem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, matka nauczycielką filozofii i geografii w liceum. Latem 1938 roku rodzina Kossów przeprowadziła się z Krakowa do Lwowa. Podczas wojny ojciec, oficer rezerwy, został internowany na Węgrzech w obozie w Pesthidegkút (obecnie dzielnica Budapesztu). W grudniu 1939 roku, po śmierci matki, Felicja Wysocka zamieszkała u Alfreda i Katarzyny Stebnickich, którzy ukrywali także w swoim mieszkaniu młodą Żydówkę. Przed Bożym Narodzeniem w 1943 roku ojciec sprowadził czwórkę dzieci na Węgry (najmłodsza córka, Wiesława, pozostała we Lwowie). Felicja Wysocka podjęła naukę w drugiej klasie polskiego gimnazjum w Balatonboglár, w marcu 1944 rozpoczęła się niemiecka okupacja Węgier i szkołę zamknięto. W sierpniu 1945 roku rodzina wróciła do Polski. Felicja Wysocka zamieszkała w Zakopanem u państwa Stebnickich. Po zdaniu matury w zakopiańskim liceum im. Oswalda Balzera studiowała polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Prof. Felicja Wysocka związała życie zawodowe z Pracownią Słownika Staropolskiego Zakładu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, a od 1974 roku – Instytutu Języka Polskiego PAN. Była współautorką m.in. „Słownika staropolskiego” i innych prac z zakresu historii języka polskiego, oraz autorką czterotomowej pracy poświęconej polskiej terminologii lekarskiej.
mehr...
weniger
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1929 r. w Krakowie.
[00:00:22] Ojciec pracował jako sekretarz w Akademii Sztuk Pięknych i rodzina mieszkała w mieszkaniu służbowym – widok z okien na Bramę Floriańską. Boh. była najstarsza z piątki rodzeństwa. Matka pracowała w liceum Sióstr Prezentek jako nauczycielka filozofii i geografii – domowy księgozbiór, nacisk na edukację dzieci – nauka języków.
[00:05:50] Przed wybuchem wojny ojciec został przeniesiony do Lwowa, pod koniec sierpnia 1939 r. został zmobilizowany, potem internowany na Węgrzech. Pod koniec wojny ojcu udało się sprowadzić dzieci na Węgry. W styczniu 1944 r. boh. przyjechała do Balatonboglár i przez dwa miesiące chodziła do polskiej szkoły – naukę przerwano po wkroczeniu Niemców na Węgry. Po wojnie rodzina mogła zostać na Węgrzech, ale ojciec podjął decyzję o powrocie. Repatriacje z dawnych Kresów – we Wrocławiu odtworzono lwowskie uczelnie. Nauka w gimnazjum we Wrocławiu.
[00:10:30] Nauka na tajnych kompletach podczas okupacji niemieckiej. Podczas sowieckiej okupacji w uczelniach lwowskich językiem wykładowym był ukraiński.
[00:12:40] W grudniu 1943 r. ojcu udało się sprowadzić dzieci na Węgry. W grudniu 1939 r. zmarła matka boh. i dzieci trafiły do polskich rodzin. Sowieci zabierali polskie sieroty do swoich domów dziecka – rusyfikacja dzieci. Polscy żołnierze, którzy trafili na Węgry zostali internowani, powstały także obozy dla ludności cywilnej. Jeden znajdował się w Balatonboglár, gdzie polska młodzież uczyła się i mieszkała w internatach. Położenie miejscowości.
[00:19:15] Pomoc Węgrów stacjonujących we Lwowie w organizacji podróży rodzeństwa w grudniu 1943 r. W Balatonboglár siostra Teresa podjęła naukę w szkole powszechnej, starsi: Olga i Zygmunt uczyli się w pierwszej klasie gimnazjum, a boh. w drugiej klasie – nauka na tajnych kompletach we Lwowie, przestrzeganie zasad konspiracji, zapał do nauki. Oficjalne szkolnictwo podczas okupacji niemieckiej. Ojciec znał język węgierski, co ułatwiło mu sprowadzenie dzieci. Utworzenie szkoły w miejscowości wypoczynkowej nad Balatonem. Szkoła zawiesiła działalność po wkroczeniu Niemców na Węgry – aresztowania wśród nauczycieli. Rodzina była na Węgrzech do lipca 1945 r.
[00:26:45] Ojciec dostał we Wrocławiu dom za ten pozostawiony we Lwowie – wspomnienie zniszczonego miasta, na obecnym Placu Grunwaldzkim było lotnisko wojskowe. Potem dom odebrano rodzinie, ale ojciec uzyskał dwa mieszkania w Krakowie. Ojciec pracował jako adiunkt na Uniwersytecie w Toruniu. Atmosfera na Ziemiach Zachodnich – obawa przed nową wojną i przyjściem Niemców. Szkolnictwo w Polsce Ludowej. Wspomnienie ojca. Krakowskie mieszkanie boh. – blok stoi w przedwojennej dzielnicy żydowskiej.
[00:36:08] Pochodzenie i pisownia nazwiska Koss. Ojciec został zmobilizowany po dwudziestym sierpnia 1939 r. – do rodziny przebywającej na wakacjach w Bieszczadach przyjechał z żołnierz z kartą mobilizacyjną dla ojca. Bombardowanie Lwowa 1 września 1939, zajęcie miasta przez sowietów – aresztowania, problemy aprowizacyjne. Ojciec ze swoim oddziałem przeszedł na Węgry 19 września. W utworzonych na terenie Węgier obozach przebywali oficerowie, szeregowi pracowali w majątkach rolnych. W Balatonboglár powstała polska szkoła, podobna szkoła działała w Rumunii. [+]
[00:43:40] Matka uczyła w gimnazjum, po jej śmierci dziećmi zajęły się polskie rodziny. Kolejki podczas sowieckiej okupacji. Podczas okupacji niemieckiej były kartki na chleb i inne artykuły spożywcze.
[00:49:35] Sytuacja dzieci po śmierci matki, wspomnienie kolejek podczas sowieckiej okupacji. Starania ojca o sprowadzenie dzieci. Sytuacja Żydów podczas okupacji niemieckiej – rodzina Stebnickich, która przyjęła boh., ukrywała także Żydówkę, w mieszkaniu kwaterowali niemieccy oficerowie. Państwo Stebniccy mieli dwie córki: Aleksandra przed wojną skończyła fizykę i pracowała w Instytucie Meteorologii.
[00:57:52] Wyjazd czwórki rodzeństwa na Węgry – organizacja podróży przez ojca, który znał język węgierski i uzyskał pomoc żołnierzy węgierskich, którzy stacjonowali we Lwowie. Sytuacja polskich żołnierzy i oficerów przebywających na Węgrzech. Najmłodsza siostra Wiesia pozostała we Lwowie – czwórka wyjechała na Węgry i podjęła naukę w szkole w Balatonboglár. Po wkroczeniu Niemców na Węgry część nauczycieli aresztowano. Kontynuowanie nauki po powrocie do Polski. [+]
[01:04:00] Boh. przez jakiś czas mieszkała w Zakopanem u państwa Stebnickich, którzy tam przyjechali ze Lwowa. Potem rodzina zamieszkała we Wrocławiu.
[01:05:08] Na Węgrzech przebywali także Polacy, którym udało się przekroczyć granicę w 1939 r. Sytuacja Żydów podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej. W jednym pokoju mieszkaniu państwa Stebnickich mieszkał niemiecki oficer, do którego przychodził ordynans. W mieszkaniu ukrywano młodą Żydówkę, koleżankę córki ze studiów. [+]
[01:09:50] Ojcu udało się w 1939 r. przekroczyć granicę węgierską. Po wojnie rodzina wróciła do Polski, gdzie ojciec dostał dom we Wrocławiu. Po powrocie z Węgier boh. zatrzymała się u państwa Stebnickich w Zakopanem. Tam zdała maturę i dostała się na polonistykę na Uniwersytet Wrocławski – wspomnienie polonisty z zakopiańskiego liceum, prof. Berycha. Powojenne przesiedlenia ludności, strach przed powrotem Niemców na Ziemie Zachodnie.
[01:15:45] Za dom odebrany we Wrocławiu przez władze rodzina otrzymała dwa mieszkania w Krakowie – w jednym zamieszkała boh. z mężem, w drugim ojciec z rodzeństwem. Mąż ukończył Politechnikę i pracował w Wibrostalu. Boh. podjęła pracę w Polskiej Akademii Nauk – kariera naukowa. Szkolnictwo w czasach PRL.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..