Andrzej Pokrzywa (ur. 1935, Warszawa) pochodzi z rodziny nauczycielskiej związanej z Ursusem. Jego ojciec Edmund Pokrzywa był znanym działaczem społecznym i instruktorem harcerskim, podporucznikiem Armii Krajowej. Andrzej Pokrzywa w roku 1952 ukończył warszawskie liceum im. Batorego i podjął studia na wydziale Technologii Drewna. Przez wiele lat związany z harcerstwem, obecnie jest Podharcmistrzem Związku Harcerstwa Polskiego i Komendantem Kręgu Seniorów ZHP w Ursusie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1935 r. w Warszawie.
[00:00:25] Rodzina przeprowadziła się z Warszawy do Ursusa i boh. mieszkał tam do początku lat 60. Rodzice byli nauczycielami w szkole powszechnej w Ursusie. Wrzesień 1939 – obawy przed atakiem gazowym. Powody ucieczki z domu do babci mieszkającej w Zalesiu Dolnym, gdzie przyjechali też inni członkowie rodziny. Po powrocie do Ursusa okazało się, że dom został okradziony, zostały jedynie książki – pomoc okolicznych gospodarzy. Zdobywanie jedzenia podczas okupacji.
[00:04:00] Niemcy zajęli budynek szkoły powszechnej, więc lekcje odbywały się w różnych miejscach. W domach prywatnych uczono na tajnych kompletach. W domu boh. odbywały się spotkania członków Szarych Szeregów – szkolenia wojskowe.
[00:06:53] Ojciec działał w harcerstwie – żydowskie drużyny harcerskie. Przybocznym 207 Drużyny Harcerskiej był Ferszt, który zginął w getcie warszawskim.
[00:08:27] Ucieczka po wybuchu wojny z Ursusa do Zalesia.
[00:08:50] Pewnego dnia podczas okupacji ojciec kazał mamie zabrać boh. i wyjść z domu, ponieważ nadawano wiadomości do Londynu i ojciec nie chciał narażać rodziny. Po wybuchu powstania boh. siedział na dachu i oglądał dymy nad Warszawą. Między Ursusem a Piastowem stała „Gruba Berta” – armata kolejowa, która miotała półtonowe pociski, jeden z pocisków wpadł do restauracji „Adria” i nie wybuchł, dostarczając powstańcom materiału wybuchowego.
[00:10:45] Aliancki nalot z pomocą dla powstańców – większość rzeczy trafiła w ręce Niemców. Sytuacja po powstaniu – uciekinierzy w domu, jedzenie dla wielu osób.
[00:13:00] Odgłosy zbliżającego się frontu. Niemcy wycofując się zaminowali fabrykę w Ursusie. Podczas rozminowywania przez Kazimierza Jackowskiego ps. „Torpeda” i jego podkomendnych, część fabryki wybuchła i w domu boh. wyleciały wszystkie szyby – zniszczenia w mieście. [+]
[00:15:35] Dzieciństwo podczas okupacji. Święto 11 listopada boh. uczcił naklejając chorągiewkę na piecu i śpiewając „Pierwszą Brygadę”. Sytuacja w Ursusie – wójt Godurkiewicz, poznaniak, weteran spod Verdun, na rozmowy z Niemcami zakładał mundur armii cesarskiej z Żelaznym Krzyżem. W 1943 r. w Ursusie wybudowano kościół, jedyny jaki wzniesiono w Generalnym Gubernatorstwie.
[00:19:55] Boh. jako dziecko nie rozmawiał o sensie wybuchu powstania – opinia, jaką sobie wyrobił jako dorosły człowiek. Nastroje przed wybuchem powstania.
[00:22:55] Nastroje po wyzwoleniu, radość z końca niemieckiej okupacji. Ojciec po wojnie związał się ze szkolnictwem zawodowym. Szkoły mieściły się na terenie zakładów w Ursusie – wychodząc z terenu zakładu boh. zobaczył plakat „Zapluty karzeł reakcji”.
[00:25:40] Boh chodził do szkoły im. TPD 9, dawniej im. Batorego – reakcja nauczyciela na krzyż harcerski. W początkach lat 50. polonistka skierowała boh. do pomocy w bibliotece – usuwanie nieprawomyślnych książek. Boh. zabrał trzecie wydanie „Kamieni na szaniec”. Przymusowa przynależność do ZMP, przed maturą w 1952 r. wypytywano boh. co zamierza robić – naciski, by został nauczycielem. Boh. zdał na wydział leśny, ale nie został przyjęty – podjęcie studiów na Technologii Drewna. [+]
[00:30:15] Boh. należał do harcerstwa od 1946 r., w 1949 kazano mu zdjąć krzyż harcerski. Wznowienie działalności w 1957 r., gdy ojciec zorganizował drużynę dla starszych harcerzy w Ursusie. W połowie lat 60. boh. zamieszkała z żoną i synem w Pruszkowie – praca w Warszawie. W 2003 r. boh. wstąpił do Kręgu Seniorów harcerstwa. Przez 12 lat był komendantem Kręgu, od 2015 jest instruktorem filii Muzeum Harcerstwa. Zdarzenie podczas harcerskich wakacji.
[00:34:05] Reakcja boh. na plakat „Zapluty karzeł reakcji” – odpowiedź ojca. Dr Włoczewski, Marian Krawczyk i ojciec byli działaczami Polskiego Państwa Podziemnego. Po wyzwoleniu Marian Krawczyk, dowódca kompanii „Kordian”, trafił do łagru w Workucie. Ojciec uniknął represji, ponieważ zgłosił się do wojska, po wojnie pracował jako nauczyciel, dwa razy w tygodniu musiał zgłaszać się na UB.
[00:39:40] W 1942 r. zabito dziadka Franciszka Pokrzywę, który był kierownikiem szkoły powszechnej w Zalesiu i mieszkał w Piasecznie – okoliczności zabójstwa. Domniemane powody jego zastrzelenia.
[00:43:35] Charakter boh., życie w PRL-u.
[00:45:36] Boh. wiedział, że ojciec należy do ruchu oporu – oznaki konspiracyjnej działalności. [+]
[00:48:27] Ojciec był w obstawie radiostacji w Michałowicach, podczas nadawania do Londynu radiotelegrafista musiał kilka razy powtórzyć wiadomość – niemiecka radiopelengacja. Zatrzymanie ojca i łączniczki przez Niemców. [+]
[00:50:57] Boh. wracając do domu był świadkiem strzelaniny – reakcja matki. Wyżywienie podczas okupacji – awersja do zupy dyniowej.
[00:52:50] Okupacyjne Boże Narodzenie – prezent znaleziony pod choinką. Wspomnienie matki, która również była nauczycielką – rozmowy w domu, który prowadziła babcia. Boh. nie śni się wojna.
[00:55:50] Ursus i Czechowice podczas okupacji – zakupy w domu Pieńkosa, położenie przychodni lekarskiej, szkoły powszechnej, poczty, Zakładów Mechanicznych.
[00:58:58] W Ursusie przed wojną mieszkały dwie żydowskie rodziny: Fersztowie, których czworo dzieci chodziło do szkoły powszechnej oraz rodzina szklarza. Fersztowie zginęli w getcie, natomiast szklarz z żoną i dwójką dzieci ukrywał się w Gołąbkach, żona i dzieci zostały wydane przez Polaków i zabite przez Niemców. Szklarzowi, który przeżył wojnę, pomagała rodzina Grabskich.
[01:03:13] Wśród kolegów w szkole im. Batorego byli Krzysztof Szmagier, Krzysztof Teodor Toeplitz i Żyd Maryś, który wyjechał z Polski w 1968 r.
[01:04:40] Na początku okupacji chory boh. leżał w łóżku, do ojca przyszedł Niemiec, który dał boh. cukierka – jego reakcja. Podczas powstania do domu, w którym trwała lekcja, przyszedł Bahnschutz, który szukał cywilnego ubrania – jego zachowanie.
[01:07:15] Rozważania na temat niepodległości i charakteru Polaków.
[01:10:39] Sposób namierzania radiostacji przez Niemców z wykorzystaniem samolotu i ludzie z urządzeniami radiopelengacyjnymi.
[01:12:47] Ojciec, Edmund Pokrzywa, urodził się w Wadowicach, podczas I wojny rodzina przeniosła się do Warszawy. Od 1917 r. ojciec należał do harcerstwa, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę był nauczycielem w Warszawie, w 1934 r. przyjechał do Ursusa. Działał w Klubie Instruktorów im. Mieczysława Bema, potem był drużynowym 207 Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej. Podczas okupacji był szefem kompanii „Kordian”, uczył na tajnych kompletach. W 1943 r. był jednym z organizatorów tajnej szkoły średniej. Po powstaniu do Ursusa dotarło wielu warszawskich nauczycieli, dyrektorem szkoły został Józef Chmiel. Rola Jadwigi Lindner. Po likwidacji harcerstwa przez komunistów ojciec działał w Służbie Polsce. W latach 60. był dyrektorem Technikum Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie – okoliczności przejścia na emeryturę, zachowanie wicedyrektora Krężlewicza.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..