Tomasz Jaklewicz (ur. 1957 w Kielcach), historyk, regionalista, dziennikarz i pisarz z Pińczowa. Opowiada o młynie swojego dziadka Józefa Jaklewicza w Grodzisku na przedmieściach Pińczowa. Podczas okupacji miejsce to chętnie odwiedzał Gustaw Hasis, niemiecki komendant więzienia pińczowskiego. Nocami ukrywali się tam natomiast miejscowi Żydzi, była to także kryjówka wykorzystywana przez partyzantów Narodowych Sił Zbrojnych, Batalionów Chłopskich, a także Armii Ludowej.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1957 r. w Kielcach.
[00:00:19] W latach 70-tych władza ludowa zlikwidowała dzielnicę Nowy Świat w Pińczowie i rodzina przeprowadziła się do Kazimierzy Wielkiej. W latach 90-tych boh. wrócił do rodzinnego miasta.
00:00:45 Dziadek Józef był młynarzem w Grodzisku (obecnie dzielnica Pińczowa), młyn działał także podczas II wojny św. Ojciec został zmobilizowany i wraz z kilkoma kolegami (m.in. Aleksandrem Issą) poszedł na punkt zborny w Sandomierzu – wędrówka pod ostrzałem samolotów do opuszczonych koszar, rada napotkanego oficera. Spotkanie z niemieckim oddziałem. Powody podpalenia Pińczowa przez Niemców. Powrót ojca do młyna w Grodzisku.
00:05:34 Młyn był położony w wąwozie za miastem, najbliższym sąsiadem był leśniczy Issa. Wizyty w młynie Gustawa Hasisa, komendanta więzienia w Pińczowie, który dziwił się, skąd mieszkańcy młyna mają kawę. Wojenne losy Kazimierza Jaklewicza. W nocy do młyna przychodzili ukrywający się Żydzi, a także partyzanci wszystkich opcji: Narodowych Sił Zbrojnych, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. Pomoc ukrywającym się Żydom, m.in. przewodniczącemu gminy żydowskiej Fuelowi Bramie. [+]
00:12:18 Mieszkanka Pińczowa napisała donos na rodzinę z powodu kur, które wchodziły na jej pole – wizyta ojca na gestapo w Busku, droga do domu przez Wełecz, miejsce masowych egzekucji i Bogucice-Zakamień, gdzie rozstrzelano rodzinę Adamczyków za ukrywanie żydowskiej rodziny Rojstów. Po powrocie do domu ojciec powiedział, kto napisał donos – reakcja partyzantów z NSZ. [+]
00:18:48 Ojciec miał cztery siostry, które podczas okupacji mieszkały w młynie. Pomoc partyzantom z NSZ i BCh. Gustaw Hasis natknął się na harcerzy z Szarych Szeregów, którzy mieli zbiórkę koło młyna – reakcja harcmistrza Wacława Janikowskiego. Złapanie grupy harcerzy w 1943 r. – egzekucja w więzieniu.
00:22:40 Ojciec został aresztowany w 1945 r. na skutek donosu do UB. Podczas rewizji we młynie znaleziono gazetki podziemne i broń. Śledztwo w Łodzi, Kielcach i Pińczowie. Ciotki udały się do działacza ruchu ludowego Zdzisława Tomali – wypuszczenie ojca z więzienia. [+]
00:25:19 Spotkania rodzeństwa w domu w Grodzisku – wspominanie wyglądu ojca po wyjściu z więzienia. Ojciec do lat 60. był pod nadzorem konfidentów, jednemu pożyczał motor.
00:27:07 Brat ojca Kazimierz Jaklewicz służył w 65 dywizjonie bombowym [eskadrze bombowej], brał udział w kampanii wrześniowej – atak „Karasi” na niemiecką kolumnę pancerną 2 września 1939. Trafił do Anglii i latał jako nawigator w 305 Dywizjonie Bombowym, w czerwcu 1941 został zestrzelony nad Holandią. Wspomnienie kolegi wuja, pilota Stanisława Skarżyńskiego oraz plutonowego Rogowskiego. Wuj ukrywał się w Amsterdamie – na skutek donosu trafił do obozu jenieckiego, gdzie przebywał do końca wojny. W 1947 r. wrócił do Polski i zamieszkał w Grodzisku – po przesłuchaniu przez UB wyjechał do Sopotu – droga zawodowa. [+]
00:38:26 Dzięki staraniom wuja w Olesnie wzniesiono Pomnik Lotników Polskich dla upamiętnienia walki stoczonej przez Karasie 2 września 1939 r. Powody, dla których rodzina nie utrzymywała bliższych kontaktów.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.