Edyta Mikołajewska z d. Kamińska (ur. 1936, Gdańsk) opowiada o okupacji niemieckiej w Gdańsku i szykanach, jakie spotykały jej rodzinę ze strony niemieckich sąsiadów. Wspomina wkroczenie Armii Czerwonej: masowe gwałty, wypędzenie z domu przez Rosjan, poszukiwanie schronienia w ogarniętym walkami mieście, a potem powrót do domu i głód, w wyniku którego umarł młodszy brat.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1936 r. w Gdańsku. 00:00:17 Wkroczenie Rosjan do Gdańska w marcu 1945 r.
00:00:50 Do 1939 r. rodzina mieszkała w centrum Gdańska, później przeprowadziła się na Stogi. Ojciec pracował w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego i miał stamtąd bliżej do pracy, w zakładach pracowało wielu Polaków. Rodzina mamy pochodziła z okolic Iławy. Zachowanie niemieckich sąsiadów na Stogach. Podczas okupacji mama zajmowała się dziećmi. Załatwianie przepustek na wyjazdy do Iławy.
00:04:36 Boh. nie bawiła się z niemieckimi dziećmi, miała dwóch starszych i trzech młodszych braci.
00:05:25 Nastroje w mieście przed wejściem Armii Czerwonej, zmiana zachowania sąsiadek, które prosiły mamę, by nie mówiła, że są Niemkami. Pierwsi żołnierze Armii Czerwonej w mieście. Ojciec boh. został pod koniec wojny wcielony do Wehrmachtu. Walki o miasto – mieszkańcy domu siedzieli w piwnicy, gdy wpadli tam czerwonoarmiści – kradzieże zegarków i biżuterii, ściąganie pierścionków. Piętro domu zostało zajęte przez radzieckich oficerów – ucieczka mieszkańców dzielnicy do miasta przed spodziewanym atakiem Niemców – posterunek na moście Siennickim. Rodzina dotarła do magazynów koło Szafarni – zdobycie przez brata Jerzego tubek z przepalonym topionym serem. [+]
00:12:26 Dzielnica Stogi przed wojną. Powrót do wyszabrowanego domu, gdzie Rosjanie zniszczyli całą żywność. W konsekwencji z głodu zmarł ośmiomiesięczny brat boh. Brat Jerzyk dowiedział się, że w magazynach na terenie Klubu Żeglarskiego jest żywność i przyniósł wiadro kiszonej kapusty – podkradanie żywności Rosjanom. Zastrzelenie przez radzieckiego oficera żołnierza, który chciał zgwałcić dziewczynę. Oficer przyprowadził krowę, by ludzie mieszkający w piwnicy domu mieli mleko. [+]
00:17:26 Wypędzenie z domu – Wielkanoc 1945 rodzina spędziła na cmentarzu ewangelickim, potem koczowano na działkach przy ul. Traugutta. Po wyzwoleniu Gdańska rosyjski oficer powiedział ludziom, by wracali do domów – powrót na Stogi. Trudności z wyżywieniem w pierwszych tygodniach po wyzwoleniu.
00:20:18 Sąsiadka z domu, gdzie mieszkały niemieckie rodziny, opowiadała mamie o gwałtach popełnianych przez radzieckich żołnierzy.
00:22:40 Mama występowała w imieniu sąsiadek Niemek i broniła ich przez czerwonoarmistami. W domu zamieszkali oficerowie, jeden z nich opowiadał o swojej rodzinie i dawał boh. czekoladę. Podczas powrotu do domu z działek przy ul. Traugutta boh. widziała trupy powieszonych niemieckich żołnierzy.
00:25:29 Stan mieszkania po powrocie, zniszczenia dokonane przez czerwonoarmistów. Po wyzwoleniu babcia wysłała córkę (siostrę mamy), by odnalazła rodzinę w Gdańsku – podróż ciotki z Iławy. Ciocia zabrała boh. i jednego z braci do Iławy, gdzie boh. przez rok chodziła do szkoły. Po powrocie dowiedziała się, że najmłodszy brat zmarł z głodu. Wyprawy starszego brata w poszukiwaniu jedzenia.
00:28:50 Boh. mieszkając u babci wychodziła na drogę, by oglądać niemieckich jeńców i wypatrywała wśród nich ojca, który rzeczywiście szedł, ale boh. go nie widziała. Ojciec z grupą jeńców trafił do Lubawy, skąd wywieziono go na Syberię. Tam zaprzyjaźnił się z jeńcem, Włochem, który za kawałek chleba dał mu różaniec. Głód w łagrze – ojciec nie wierzył, że wróci do domu. [+]
00:31:56 Zniszczenia Gdańska, pożary w mieście. Rosjanie podpalali domy, zniszczenie kamienic w okolicy Zielonej Bramy.
00:33:46 Śmierć najmłodszego brata. W tym czasie boh. przebywała u babci koło Iławy i chodziła do szkoły. Dalsza edukacja po powrocie do Gdańska. Wybudowanie nowej szkoły na Stogach. Mama opowiadała o ucieczkach ludności niemieckiej statkami.
00:37:09 Boh. chodziła do szkoły podstawowej na Krakowcu, potem uczyła się w Technikum Przemysłu Spożywczego. Wspomnienie rodziny barkarzy, którzy przewozili Wisłą towary.
00:40:25 Wyprawa z bratem na Westerplatte kilka lat po wojnie – ślady walk. Ucieczki Niemców łodziami w stronę otwartego morza, gdzie miały czekać statki. Zerwanie tam na rzece – wylanie Wisły.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..