Wnukowski Stanisław cz. 1

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1432

6 sierpnia 2021, Augustów

0:37

Stanisław Wnukowski (ur. 1926 rok, Krasne) pochodzi z rodziny rolniczej, osiadłej na Suwalszczyźnie w gminie Lipsk. W czasie II wojny światowej został skierowany przez Niemców na roboty przymusowe do Grodna, gdzie pracował w fabryce tytoniu. Po wojnie został wcielony do armii polskiej. Po powrocie ze służby wojskowej skontaktował się z kolegami, należącymi do podziemia antykomunistycznego. 11 września 1949 został aresztowany przez PUBP w Augustowie pod zarzutem niezawiadomienia władz o miejscu przebywania „bandytów” i poddany brutalnemu śledztwu w Domu Turka. 25 stycznia 1950 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Białymstoku na rok więzienia. Odbył całą karę, wyszedł na wolność 11 września 1950 r. i wrócił do rodzinnego Krasnego, gdzie pracował jako rolnik. Zmarł w grudniu 2021, pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Lipsku.

[00:00:10] Ur. 18.10.1926, Krasne gm. Lipsk (pow. augustowski), rodzice: Stanisława i Kazimierz. Kontakt z partyzantami, byli kolegami, ok. 30 osób aresztowano i przetrzymywano w „Domu Turka”. Przyszli w nocy, aresztowani za współpracę z „przestępcami”: Edmund Krzysiuk i Eugeniusz Gołębiowski, najście w nocy, zawiezienie do Domu Turka furgonetką.
[00:03:56] Pierwsze 3 dni i noce w małej celi wypełnionej wodą, ciągłe bicie, przypalanie papierosem, wbijanie igieł za paznokcie, więźniowie nie dostali wody przez 3 dni. [+]
[00:06:33] Boh. był w wojsku w 1949 r., niesubordynacja boh. podczas służby wojskowej. Spotkanie [partyzantów] w lesie. Pobicia podczas przesłuchania, kilkakrotne omdlenia boh. Po 3,5 miesiącach przewiezienie do Białegostoku. Pierwsze tygodnie w pojedynczej celi.
[00:09:06] Przesłuchania kilkanaście razy w więzieniu. Jan i Piotr Szostakowie – bracia przesłuchujący w brutalny sposób.
[00:11:24] 2,5 roku służba wojskowa, więzienie w Białymstoku „straszne”, głód. Proces w Białymstoku 25 stycznia 1950 r. Rok w więzieniu w Białymstoku i 3,5 miesiąca na UB w Białymstoku. Wyjście z więzienia, konieczność potwierdzania obecności co drugi dzień na posterunku w Lipsku.
[00:16:16] Boh. wrócił z wojska i spotkał się z kolegami partyzantami (najpierw byli w AK) – znali się ze szkoły. W 1944 r. boh. zabrany na roboty do Grodna, praca w fabryce tytoniu, słabe wyżywienie.
[00:19:09] W Domu Turka przesłuchiwano z Mikaszówki, na robotach było mniej bicia – boh. zakładał instalację elektryczną w garażach. Zastrzelenie trzech partyzantów, ciała wywiezione w nocy. Warunki pobytu, wyżywienie.
[00:24:01] Współwięźniowie z celi: siedem osób z Krasnego, oczekiwanie na śmierć. Wybuch II wojny światowej. Ciężka praca w fabryce tytoniu w Grodnie. Rozstrzelanie [przez Niemców] mieszkańców wsi Jasionowo.
[00:28:32] Praca w fabryce tytoniu w Grodnie ponad rok, powrót z Grodna do Krasnego, wycofywanie się Niemców. Praca w rodzinnym gospodarstwie i w lesie. Wezwanie do wojska w Jeleniej Górze, aresztowanie jesienią. Krysiuk uciekł do Ameryki, nieznany los Gołębiewskiego.
[00:33:14] Dokumenty kombatanckie
korespondencja z Krysiukiem z Ameryki. Starania o dokumenty kombatanckie. Po wyjściu z więzienia powrót do rodzinnego domu, wezwania na milicję. Najstraszniejsze w więzieniu było stanie w celi z wodą. Dwóch kolegów zmarło niedługo po wyjściu z więzienia.
więcej...
mniej

Bolesławski Bartosz

Gałka Magdalena

Instytut Pileckiego

Film