Sobol Robert
Robert Sobol (ur. 1961, Krynica Zdrój) ukończył liceum w Krynicy Zdroju, jako laureat konkursu „Indeks za debiut” został przyjęty bez egzaminu na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie studiował nauki polityczne. Podczas studiów zaangażował się w działalność opozycyjną: rozprowadzał ulotki, uczestniczył w demonstracjach niezależnych, był aresztowany i przesłuchiwany. Studia ukończył w roku 1985 roku. W 1986 odbył zasadniczą służbę wojskową. Po przyjeździe do Nowego Sącza był dyrektorem Domu Kultury „Lachy”, potem pracował jako nauczyciel języka polskiego i dyrektor szkoły w dzielnicy Biegonice. Mieszka w Nowym Sączu.
more...
less
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1961 r. w Krynicy Zdroju.
[00:00:38] Prezentacja rodziców: Marii i Zygmunta. Matka pochodziła z Nowego Sącza, ojciec z Krynicy. Poszukiwanie przodków z rodziny Sobolów, dziadkowie handlowali ubraniami w Krynicy. Ojciec pracował w uzdrowisku, po rozwodzie wyjechał do Świnoujścia i prowadził dwa hotele. Powody, dla których boh. poszedł do Pierwszej Komunii z domu dziadków.
[00:04:55] Dziadek Jan Leśniak był kolejarzem, pracował w sądeckich Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego, babcia zajmowała się domem i działką. Matka była nauczycielką, podczas jej wyjazdów boh. zajmowała się babcia Leśniakowa, która opowiadała o czasach okupacji, m.in. o zjedzeniu mydła przez czerwonoarmistów.
[00:09:00] Według rodzinnej opowieści dziadek uciekł z transportu do obozu koncentracyjnego. Wypadek wuja, w którym częściowo stracił słuch.
[00:10:45] Matka zaczęła pracę w szkole w Krynicy w 1959 r. – poznanie się rodziców, którzy rok później wzięli ślub. Siostra boh. mieszka w Krakowie. Matka uczyła wychowania fizycznego, w latach 50. grała w siatkówkę w GKS Katowice. Do Krynicy trafiła dzięki nakazowi pracy.
[00:13:08] Boh. jako nastolatek grał w hokeja. Młodość w Krynicy – rodzicielskie trójki sprawdzały, czy młodzież nie przesiaduje w kawiarniach. Boh. pisał pracę o okupacji w Krynicy – kontakty z doktorami Zawadowskim i Dukietem. Specyfika życia w mieście uzdrowiskowym. Siostra jeździła na nartach w kadrze razem z bliźniaczkami Tlałka, ale zrezygnowała ze sportowej kariery.
[00:18:00] Przyjazdy dewizowych turystów do domu pana Kity – boh. razem z kolegami przeszukiwał śmietniki w poszukiwaniu pudełek po papierosach. Krynickie rozrywki: lokale, dyskoteki, ślizgawka – incydent z trzema dziewczynami. Dygnitarze zatrzymywali się w „Dyrektorówce”.
[00:22:14] Opinie o Łemkach, przypisywanie im przynależności do UPA. Odróżnianie Polaków i Łemków. Opowieści o Łemkach. Boh. bawił się z kolegami na cmentarzu żydowskim – jego zniszczenie, podmurówki domów z macew.
[00:27:27] Boh. chodził do szkoły podstawowej nr 3 – udział w akademiach, sposoby unikania klasówki, zajęcia sportowe. Wspomnienie nauczycielki Haliny Szlachcic. Kary cielesne wymierzane przez nauczyciela prac technicznych oraz księdza Styrnę. Spacery z księdzem Pazdanem. Na Pierwszą Komunię boh. dostał radziecki zegarek.
[00:34:30] Boh. chodził do liceum im. Henryka Sławskiego – kłótnie z historyczką o Katyń. Lekcje WOS w komitecie partii. Boh. był laureatem konkursu „Indeks za debiut” i dostał się bez egzaminu na Uniwersytet Jagielloński. Egzamin maturalny z matematyki – pomoc koleżanki.
[00:38:38] Boh. jako nastolatek słuchał Wolnej Europy – udział w pochodach pierwszomajowych, obarczanie flagami kolegi Wojtasa. Udział w czynach społecznych: sprzątaniu miasta i wykopkach. Boh. działał w harcerstwie – powody wyrzucenia z organizacji.
[00:43:13] Boh. dowiedział się o Katyniu z Wolnej Europy – kłopoty ze słuchaniem radia. Dwa nielegalne wyjazdy do Katynia. W peerelowskiej Polsce nie produkowano radioodbiorników odbierających fale UKF, by nie można było słuchać zagranicznych stacji.
[00:48:45] Informacja o wyborze Karola Wojtyły na papieża – pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, wpływ na świadomość społeczną. Matka nie puściła boh. do Krakowa na Czarny Marsz po śmierci Stanisława Pyjasa.
[00:51:37] W lipcu 1980 boh. był na praktyce zerowej przed rozpoczęciem studiów – budowa ulicy Wielickiej. Boh. jeździł w łyżce koparki z kolegą Januszem Koziołem. Wiadomość o porozumieniach sierpniowych.
[00:53:30] Powody wyboru studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Atmosfera podczas „karnawału Solidarności” – dostęp do wydawnictw niezależnych. Powstanie NZS – strajk studentów, udział w akcji plakatowej. Przewodniczącym NZS na uczelni został Jan Rokita – boh. nie wstąpił do organizacji. Boh. mieszkał w nowym „Żaczku” – życie studenckie.
[00:58:08] Sytuacja przed wprowadzeniem stanu wojennego, obawy przed radziecką interwencją. Boh. był kolporterem – wyjazd na strajk studentów Uniwersytetu Warszawskiego 11 grudnia 1981, powrót nocą z 12 na 13 grudnia z torbami bibuły. Reakcja na wiadomość o wprowadzeniu stanu wojennego. Boh. postanowił ukryć bibułę u ciotki, pracującej w szpitalu MSW – przejazd przez Kraków, stan książek po trzech latach. Boh. pomagał wynosić dokumenty z Zarządu Regionu oraz dokumenty NZS z uczelni. Strajk absencyjny, boh. wrócił do domu 17 grudnia. [+]
[01:05:06] Początek stanu wojennego, informacje o strajkach w zakładach pracy. Wspomnienie działaczy Solidarności: Edwarda Nowaka, Macieja Macha, uczestników strajku w Hucie im. Lenina. Wykorzystanie Jana Kułaja przez rządową propagandę. Zachowanie hierarchów kościelnych.
[01:07:36] Biały Marsz w Krakowie po zamachu na Jana Pawła II. Wpływ stanu wojennego na życie studenckie – brak Juwenaliów.
[01:09:12] Boh. brał udział w manifestacji 3 maja 1982 – ksiądz Fidelus z Kościoła Mariackiego uzgodnił z ZOMO warunki wyjścia z kościoła – ścieżka zdrowia. Demonstracje niezależne w stanie wojennym. Boh. dwukrotnie był złapany i przesłuchiwany – pobicie przez funkcjonariusza. Złapanie boh. w akademiku „Żaczek” i wywiezienie na Wolę Justowską. [+]
[01:14:48] Dyrektorem Instytutu Nauk Politycznych był Witold Waśniewski, który w stanie wojennym był równocześnie szefem TV Kraków. Postawy pracowników naukowych instytutu: Franciszka Studnickiego, Andrzeja Majki. Na demonstracje chodził Piotr Skrzynecki. Olgierd Jędrzejczyk prowadził pracownię dziennikarską, ponieważ popierał stan wojenny, jego książki używano jako papieru toaletowego.
[01:17:52] Studentom nauk politycznych wykładano marksistowską teorię rozwoju społecznego, ale po pierwszym roku przedmiot zlikwidowano. Na piątym roku zajęcia prowadził Hieronim Kubiak, sekretarz KC PZPR – incydent z „ruskim dolarem” podczas egzaminu powtórkowego. Zaliczenie z ekonomii socjalizmu.
[01:21:40] Podczas demonstracji 13 października 1982 funkcjonariusz SB Andrzej Augustyn zastrzelił Bogdana Włosika – zamieszki w mieście, podpalenie komisariatu w Bieńczycach. Pogrzeb Bogdana Wosika przerodził się w manifestację. Zachowanie zomowców. [+]
[01:25:20] Boh. został zawiadomiony, że matka źle się czuje i powinien przyjechać do domu – wyjazd do Krynicy taksówką i spotkanie z matką, która chciała odciągnąć boh. od udziału w demonstracji. Zachowanie matki i milicjantów podczas rewizji w domu – zawał serca po wyjściu milicjantów. [+]
[01:28:32] Organizacja sieci kolportażu ulotek – zasady konspiracji, system pięcioosobowych grup. Koledzy mieszkający w „Bursie” drukowali ulotki na powielaczu atramentowym. Działalność tajnej drukarni. Rola „Tygodnika Mazowsze” i niezależnych wydawnictw. Mechanizmy propagandy lat 80. a współczesność.
[01:33:37] Boh. poznał przyszłą żonę podczas wakacji w Świnoujściu, studia ukończył w 1985 r., niedługo po obronie pracy magisterskiej został aresztowany i skazany przez kolegium za zrywanie plakatów wyborczych PRON. Przebieg rozprawy, na którą został doprowadzony w kajdankach – kara 24 tys. grzywny plus koszty postępowania. Siostra dostała pieniądze na zapłacenie grzywny z kurii, od kardynała Macharskiego. [+]
[01:37:15] Boh. podjął pracę w liceum zawodowym w Krościenku, ale po miesiącu dostał wezwanie do wojska – służba w karnej kompanii w Elblągu, powody przeniesienia do Krosna Odrzańskiego – zadania w wojsku, powody degradacji do stopnia sierżanta.
[01:43:27] Po odbyciu służby wojskowej boh. podjął pracę w Nowym Sączu jako dyrektor Domu Kultury „Lachy” - konflikt z choreografką Michaliną Wojtas. Wspomnienie wyjazdu z zespołem do Niemiec.
[01:46:00] Praca w szkole im. Hanki Sawickiej – starania o zmianę patrona szkoły, różne kandydatury. Wybór na wice-szefa Solidarności szkół podstawowych w Nowym Sączu, szefem został Andrzej Kulig. W 1990 r. został dyrektorem szkoły w Biegonicach – opozycja wobec dyrektorów peerelowskich, konflikt z koleżanką polonistką. Dzięki wizytatorowi Witoldowi Kozłowskiemu boh. został szefem zespołu dyrektorów szkół.
more...
less