Edward Zamiara ps. „Hrabia” (ur. 1934, Porozów) jest synem podoficera 77 pułku piechoty Wojska Polskiego oraz żołnierza Zgrupowania AK „Jeleń”. Jako 10-letni chłopiec trafił przypadkowo podczas powstania warszawskiego jako łącznik do Batalionu „Golski” Armii Krajowej. 15 września 1944 na ul. Koszykowej został ciężko ranny w wyniku ostrzału moździerzowego. Po kapitulacji powstania trafił wraz z matką i siostra do obozu w Pruszkowie. Po zakończeniu II wojny światowej w czerwcu 1945 roku osiedlił się wraz z rodziną w Czaplinku na Ziemiach Odzyskanych, a następnie zamieszkał w Szczecinie. Od 1990 roku jest aktywnym działaczem Związku Powstańców Warszawskich w Szczecinie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w Porozowie na Białostocczyźnie.
[00:00:32] Matka urodziła się koło Irkucka, dziadek był kierownikiem pociągu na trasie Irkuck-Władywostok. Ojciec pochodził z Wielkopolski, zdezerterował z niemieckiej armii, walczył w Powstaniu Wielkopolskim i odsieczy Lwowa. W wolnej Polsce był komendantem policji w Porozowie.
[00:03:02] 1 września ojciec udał się do 77 Pułku Piechoty w Lidzie, a matka z boh. wyjechała do rodziny we wsi Jałówka. Ojciec walczył w szeregach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, uciekł w drodze do niemieckiej niewoli. Kontakty ojca ze Zgrupowaniem „Jeleń”. W kwietniu 1940 r. matka przyjechała z dziećmi do Warszawy. Tu mieszkał ojciec, który pracował na posterunku policji przy ul. Wilczej. W 1942 r. ojciec wstąpił do AK.
[00:06:26] W 1941 r. boh. podjął naukę w szkole powszechnej – przenoszenie szkoły z Alei Szucha na Polną. Udział w konspiracyjnych działaniach rodziców – telefony na komisariat do ojca.
[00:08:25] 1 sierpnia ojciec pojechał na Wolę i walczył w Zgrupowaniu Jeleń, był w plutonie ochrony gen. Bora-Komorowskiego. Matka z dziećmi przebywała w piwnicach domu przy ul. Marszałkowskiej 31 – sytuacja w pierwszych dniach powstania, działalność własowców. Okoliczności, w których rodzina uciekła z ul. Marszałkowskiej na Koszykową. Do wybuchu powstania boh. był ministrantem w kościele Zbawiciela, księża mieszkali przy ul. Koszykowej i tam znalazła się rodzina. Ks. Cegłowski wybrał pseudonim boh.: „Hrabia”.
[00:15:20] 1 sierpnia sąsiadka z synem Jankiem zabrała boh. na spacer – pierwsze strzały, ucieczka w stronę bramy. Boh. z kolegą i jego matką ukryli się w kartoflach rosnących przy ulicy. Podczas ostrzału Janek został ranny – wyjście z kryjówki, droga do bramy – zachowanie obsługi niemieckiego karabinu maszynowego. Boh. wrócił do kamienicy i rodzina zeszła do piwnicy. 3 sierpnia matka zdecydowała się na ucieczkę – dojście na Koszykową do księży z kościoła Zbawiciela. [+]
[00:27:56] Boh. spotkał kolegę-ministranta Janusza, dzięki któremu znalazł się w grupie „Januszków” w Batalionie „Golski” – zachowanie matki. [+]
[00:32:35] Przygotowywanie szpitala polowego w szkole przy ul. Śniadeckich. Rola dzieci i młodzieży w powstaniu – boh. nosił butelki zapalające, które produkowano w piwnicach szpitala. Wyprawy na ulicę Poznańską – sposoby poruszania się w ruinach. Odpieranie ataków niemieckich czołgów. W początkach września boh. wracał z Poznańskiej i dowiedział się, że ojciec wrócił – spotkanie. Wygląd ojca. [+]
[00:39:17] Boh. i ojciec zostali ranni 15 września podczas wybuchu pocisku ciężkiego moździeża Karla – chwile po eksplozji, stan boh., który został zaniesiony do szpitala. Ojciec był ranny w nogi, ale zrobił kule i próbował chodzić. Ojciec podczas przepustki przynosił jedzenie – głód podczas powstania. [+]
[00:47:53] Wyjście z Warszawy razem z ludnością cywilną w początkach października. Na Dworcu Zachodnim nie podstawiono pociągów – droga na piechotę do Pruszkowa, pokusa pomidorów na mijanych działkach, zdarzenie z niemieckim strażnikiem, który dał boh. jabłko. [+]
[00:54:48] Na jednej ze stacji zapakowano ludzi do wagonów, które dojechały do Pruszkowa – wozy z chlebem na terenie obozu. Warunki w obozie, rada i pomoc folksdojcza – selekcja ludzi. Rodzina znalazła się w wagonie, na sąsiednim torze stał pociąg wiozący powstańców. Przyjazd do Krakowa – jedzenie wrzucane do wagonu. Pociąg dojechał do Oświęcimia, ale został cofnięty i rodzina dotarła do Starachowic – pomoc RGO. Boh. trafił do szpitala, gdzie zmieniono mu opatrunki. Wyjazd do Prędocina. [+]
[01:05:44] Odwszenie i mycie. Rodzina zamieszkała u sołtysa Jana Kurka – pomoc mieszkańców wsi. Pod koniec października w Prędocinie stanęli Niemcy, tylko ojciec znał niemiecki, więc pomagał sołtysowi – aprowizacja niemieckiej jednostki. Partyzantka w okolicach Iłży. Niemcy urządzali nocne łapanki i złapanych wywozili na roboty – w Prędocinie złapano tylko jednego mężczyznę – ostrzeżenia niemieckiego dowódcy. [+]
[01:11:05] W domu sołtysa kwaterowali Niemcy – ich pomoc, gdy inna jednostka dokonała rekwizycji we wsi. Boże Narodzenie 1944 – w Wigilii uczestniczyli niemieccy oficerowie. W połowie stycznia Niemcy zaczęli się wycofywać – pożegnanie przez mieszkańców wsi, wyroby miejscowej gorzelni. [+]
[01:15:53] Oczekiwanie na Rosjan – widok pierwszych żołnierzy, ich odzież i buty ze słomy. Posiłek u sołtysa, gdzie zatrzymała się sowiecka pani pułkownik. Na podwórku siedzieli niemieccy jeńcy złapani w Iłży, boh. nosił im wodę. Podczas wyprowadzania kolumny jeńców jeden z nich został pobity przez czerwonoarmistę – interwencja pułkownik, która zastrzeliła swojego podkomendnego. Niedługo potem jeńcy niemieccy zostali rozstrzelani. [+]
[01:21:45] Po wyzwoleniu ojciec pojechał do Warszawy, wrócił z kartką, którą w ruinach Marszałkowskiej 31 zostawił wuj, żołnierz 1 Armii WP. Ojciec brał udział w parcelacji majątku Prędocinek, potem pojechał na Ziemie Odzyskane. W czerwcu 1945 rodzina zamieszkała w Czaplinku – szabrowanie przez Rosjan. Potem ojciec został komendantem milicji w Szczecinku. Tu boh. kontynuował edukację, potem dostał się na Politechnikę w Szczecinie. Na drugim roku studiów prof. Radyski zaproponował mu asystenturę. Sekretarka ostrzegła boh., że ma w aktach wpis „niepewny politycznie” – odejście ze studiów. Studiując zaocznie boh. trafił do Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu. Potem służył w lotnictwie myśliwskim jako specjalista od urządzeń radiowych i radiolokacyjnych. Po powrocie do Szczecina pracował w biurze projektów budownictwa wodnego. W 1995 r. odszedł na emeryturę.
[01:30:48] W 1981 r. przy Zarządzie ZBOWiD powstał Klub Powstańców Warszawskich – boh. zajął się pisaniem kroniki.
[01:33:20] Boh. był kierownikiem robót budownictwa wodnego, potem został dyrektorem biura projektów – okoliczności zmiany pracy. Specyfika pracy na pogłębiarce. Wróżba Cyganki.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..