Tadeusz Kiełbowski (ur. 1925, Będzin) po walkach o Wilno w lipcu 1944 w celu uniknięcia represji ze strony sowietów zgłosił się do polskiego wojska. Rekrutów wywieziono na poligon do Siemielowa koło Wiaźmy, gdzie zostali przydzieleni do 73 Zapasowego Białoruskiego Pułku Piechoty Armii Czerwonej. W wyniku buntu Polaków władze sowieckie zdecydowały o przewiezieniu żołnierzy w okolice Siedlec. Pan Tadeusz otrzymał przydział do 37 Pułku Artylerii Lekkiej 8 Dywizji Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego. W pułku pełnił funkcję pisarza i tłumacza, przeszedł przeszkolenie na sanitariusza.
[00:00:09] Krótka zapowiedź tematyki. Komendant harcerskiej drużyny, Stanisław Kiejdo, działał równocześnie w AK w oddziale Krzyżanowskiego „Wilka”, gdzie miał pseudonim „Jurek”. Konspiracja w Wilnie – sposoby porozumiewania się.
[00:04:12] Euforia po wyzwoleniu Wilna 13 czerwca [lipca] 1944 r. – oczekiwanie na Stanisława Kiejdo. Ojciec dowiedział się o poborze do armii – plakaty w mieście. Msza dla poborowych w kościele św. Ducha – boh. dostał medalik z Matką Boską Ostrobramską.
[00:09:20] Matka kolegi przyniosła wiadomość o aresztowaniach i wywózkach akowców. Wieczorek pożegnalny przygotowany przez Janinę Tuchanowską, siostrę kolegi, który też szedł do wojska.
[00:12:07] Podczas poboru boh. dostał kartonik na długim sznurku, na kartoniku był wypisany numer – przypuszczenia co do ewentualnego wykorzystania sznurka. Poborowych przewieziono do pociągu stojącego na bocznicy – warunki w wagonie. Wyjazd za Wilno, gdzie pociąg został zatrzymany w lesie – przyjazd grupy cywili i milicji. Przemówienie Justasa Paleckisa, przewodniczącego Rady Najwyższej Republiki Litewskiej, wygłaszane początkowo po litewsku – wiadomość, że poborowi, mimo obietnic służby w polskim wojsku, trafią do Armii Czerwonej. [+]
[00:22:10] Wybór reprezentantów wagonów, którzy dostali opaski na rękaw. Reakcja poborowych podczas przejazdu przez dawną granicę Polski i Związku Radzieckiego. Nastroje w wagonie – wykład kolegi, nauczyciela historii. Przyjazd w okolice Smoleńska – kąpiel w Dnieprze i odwszenie ubrań, po którym przydał się otrzymany w Wilnie sznurek. Odśpiewanie akowskiej piosenki. [+]
[00:33:21] Przejazd na poligon Siemielowo koło Smoleńska – kwatery w ziemiankach krytych słomą – koce z amerykańskich darów. [+]
[00:37:00] Rytm szkolenia, którym dowodzili oficerowie Armii Czerwonej. Wygląd polowych mundurów. Ćwiczenia rekrutów: czołganie się z karabinem pod drutem kolczastym, pływanie w jeziorze, strzelanie z różnych rodzajów broni – za wyniki strzeleckie boh. został kapralem. Spotkanie z kolegą-harcerzem i jego rada. [+]
[00:46:00] Sprzeczne rozkazy oficerów podczas szkolenia. Przygotowanie na przyjazd lekarzy – golenie i mycie środkiem dezynfekującym. Ćwiczenia walki na bagnety. Przyjazd lekarzy, którzy sprawdzali, czy rekruci nie są chorzy wenerycznie. [+]
[00:58:15] Rozmowa z rosyjskim oficerem – kwestie nowych granic i traktowania Polaków na Litwie i Białorusi. Wiadomość o tym, że Polacy pojadą do swojego wojska.
[01:05:30] Wyżywienie na poligonie – amerykańskie konserwy, chleb z domieszką kory brzozowej. Głód w Związku Radzieckim – do kuchni przychodziła dziewczynka, która prosiła o rybie ości. [+]
[01:09:10] Podczas ćwiczeń nad jeziorem żołnierze spotkali pracownika muzeum, który pilnował skarbu zatopionego w jeziorze.
[01:11:25] Boh. został wysłany na wiec w Smoleńsku – rozmowa z ludźmi na ulicy.
[01:14:25] Wyjazd do jednostki – droga z poligonu na dworzec w Smoleńsku, pożegnanie przez orkiestrę. Na stacji w Griazowcu pociąg stanął i przepuszczał transporty wojskowe – świadomość bliskości Katynia. Gazeta w Wilnie drukowała nekrologi zamordowanych oficerów. Zdziwienie strażników, że Polakom nie pozwolono wyjść z wagonów. [+]
[01:21:00] W Armii Czerwonej służyli żołnierze z różnych stron, niektórzy nie znali rosyjskiego – zdarzenie po wojnie w Świnoujściu.
[01:22:22] Przyjazd do miejscowości na terenie Polski – nocleg w stodołach. Formowanie 2 Armii Wojska Polskiego – tłum oczekujący na komisję poborową. Boh. znalazł kawałek kartki i zaczął rysować – rozmowa z radzieckim oficerem, który pytał o życie w Polsce przed wojną, i jej konsekwencje. Przydział do artylerii, do baterii sztabowej. [+]
[01:33:15] Boh. trafił do wsi Pruszyn koło Siedlec, gdzie stacjonowało dowództwo 37 Pułku Artylerii Lekkiej. Przydział w jednostce – boh. został pomocnikiem lekarza pułkowego, pomagał też w sprawach dotyczących rosyjskich oficerów.
[01:39:50] Kwatera w wiejskiej chałupie – boh. mieszkał z Mikołajem Emiljańczykiem, Stanisławem Szawłowskim i Leonem Dobrowolskim. Szkolenie sanitarne w Siedlcach i szkolenie wojskowe – zajęcia z bronią, obawy związane z noszeniem granatów.
[01:45:10] Wspomnienie zupy z karaluchami zjedzonej w Pruszynie. Święta Bożego Narodzenia – do kościoła zaproszono oficerów, także Rosjan – ich wrażenia. Wspólna Wigilia. Relacje między oficerami w sztabie. Za finanse pułku odpowiadał kapitan, rosyjski Żyd. Próbny alarm w Sylwestra – zwijanie obozu. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Foksal 17, 00-372 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Foksal 17 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..