Ludmiła Jędrzejewska z d. Kwiatkowska (ur. 1938, Toruń), córka zawodowego wojskowego, który w 1939 r. walczył w obronie Lwowa, a podczas okupacji niemieckiej prowadził firmę transportową w Ostrowi Mazowieckiej. Aresztowany przez Niemców trafił do Oświęcimia, skąd został wykupiony przez żonę. W roku 1948 rodzina przeprowadziła się do Warszawy, gdzie ojciec pracował w Samopomocy Chłopskiej. Ludmiła Jędrzejewska ukończyła stomatologię na Akademii Medycznej w Warszawie. Po studiach pracowała we wsi Drygały koło Pisza, po ślubie zamieszkała z mężem w Olszynie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1938 r. w Toruniu.
[00:00:22] Rodzina mieszkała w Ostrowi Mazowieckiej – sytuacja podczas niemieckiej okupacji. Boh. przyjaźniła się z Mirą Fiodor, córką sędziego.
[00:02:10] Ojciec boh. pochodził z Gródka koło Mołodeczna. Służył w wojsku w Komorowie koło Ostrowi Maz., uprawiał sport. Po ślubie został przeniesiony do Torunia, boh. miała starszą siostrę Ewę. Matka pochodziła z Ostrowi, dziadek Żelazny pracował w sądzie, z zamiłowania był pszczelarzem.
[00:05:05] W 1939 r. rodzina została ewakuowana z Torunia – droga do Ostrowi Mazowieckiej. Ojciec brał udział w obronie Lwowa, po wkroczeniu Armii Czerwonej na Kresy uniknął niewoli i przyjechał do Ostrowi.
[00:08:08] Ojciec przyjechał do Torunia zobaczyć, co się dzieje z mieszkaniem. Dozorca pozwolił mu zabrać rzeczy, które ojciec przewiózł do Ostrowi – perypetie podczas drogi, spotkanie z niemieckim patrolem, którego dowódca startował z ojcem w zawodach narciarskich. [+]
[00:11:08] Ojciec założył w Ostrowi firmę transportową, zatrudniał furmana, potem kupił samochód. Został aresztowany, gdy w samochodzie znaleziono ulotki. Zarekwirowane konie przejął niemiecki komendant miasta. Po powrocie z obozu ojciec ponownie uruchomił firmę, jego pomocnikiem był Jan Matuszewicz, z którego ojcem siedział w Oświęcimiu.
[00:14:30] Wygląd ojca po powrocie z obozu. Po aresztowaniu ojciec przebywał w więzieniu na Pawiaku, potem przewieziono go do obozu w Oświęcimiu. Po powrocie do domu rodzice nie rozmawiali przy dzieciach o jego obozowych przeżyciach. Ojciec przysłał z obozu adresy osób, które nie dostawały paczek i matka chrzestna boh., Helena Lipińska, wysyłała paczki do Oświęcimia.
[00:18:46] Ojciec był w obozie przez półtora roku, został zwolniony dzięki staraniom rodziny i wysokiej łapówce. Pieniądze były schowane w ulu dziadka.
[00:21:50] Po powrocie ojciec ponownie uruchomił firmę transportową – pomoc kobietom, które same wychowywały dzieci. Postawy mieszkańców miasta.
[00:23:40] Boh. znała Wandę Wujcik. Ojciec był kolegą rotmistrza Pileckiego, po wojnie był w kontakcie z Marią Pilecką. Po powrocie z obozu działał w konspiracji, ale boh. niewiele o tym wiedziała.
[00:26:28] Ojcu amputowano nogę i po wojnie władze dały mu spokój. Boh. chodziła na lekcje rytmiki, córka nauczycielki miała chłopaka, Darka. Ciężarówka, którą ojciec wracał z Warszawy została zatrzymana przez partyzantów, którzy wyprowadzili mężczyzn do lasu – dowódcą partyzantów okazał się Darek, jego zachowanie. Partyzanci zostali otoczeni koło Długosiodła i Darek wysadził się granatem.
[00:29:35] Wejście Rosjan w 1944 r. – rodzina została wyrzucona z domu, który zamieniono na stołówkę dla oficerów. W domu był album z galerii Tretiakowskiej, radziecki oficer poradził ojcu, by nikomu go nie pokazywał. Dorośli nie rozmawiali przy dzieciach, boh. nie była świadkiem pobicia ojca Rosjan – jej lęki, strach przed NKWD.
[00:34:20] Ojciec jechał motocyklem i został potrącony przez pijanych czerwonoarmistów, w wyniku wypadku stracił nogę. Mundek Sobieszczański zawiózł rannego ojca ciężarówką do szpitala w Warszawie – amputacja nogi, zastosowanie penicyliny sprowadzonej z Lublina. [+]
[00:37:07] [przerwa techniczna] [00:38:31] Boh. pamięta Wandę Wujcik. Jadwiga Długoborska została aresztowana za ukrywanie Żydów i zamordowana.
[00:39:50] W 1948 r. rodzina przeniosła się do Warszawy. Kolega ojca Bolesław Sokół załatwił mu pracę kierownika w Samopomocy Chłopskiej. Boh. chodziła do piątej klasy w Warszawie, warunki mieszkaniowe. Zmiana sytuacji politycznej po zjednoczeniu partii w 1948 r., ojciec został prezesem związków zawodowych. Po ukończeniu studiów pracował w Instytucie Grzegorzewskiej, prowadził lektorat z języka rosyjskiego na Akademii Medycznej.
[00:44:15] Ruiny Warszawy, okolice placu Starynkiewicza. Po ukończeniu stomatologii na Akademii Medycznej w Warszawie boh. pracowała we wsi Drygały za Piszem. Po trzech latach wyjechała w okolice Sochaczewa, potem przeprowadziła się z mężem do Olsztyna.
[00:46:05] Po przyjeździe do Warszawy boh. tęskniła do dziadków. Wychowawczyni w szkole przy ul. Raszyńskiej straciła w powstaniu trzynastoletnią córkę i dużo opowiadała dzieciom o powstaniu. Wspomnienie przyjaciółki Miry Fiodor, która również została lekarką.
[00:49:10] Boh. nie pamięta końca wojny. Jako dziecko bała się saperów, którzy rozminowywali okolice Ostrowi. Wojna dla boh. skończyła się, gdy Rosjanie wyprowadzili się z domu. Dezerterzy z Armii Czerwonej byli po wojnie wyłapywani i wywożeni na Syberię – tak wywieziono sąsiada dziadka, który zostawił w Ostrowi żonę i dzieci.
[00:50:55] Wojenna trauma – strach przed pukaniem w okiennice. Nocne wizyty partyzantów, którzy przychodzili po jedzenie. Dziadek dostawał żywność za miód.
[00:52:36] Reakcja na fajerwerki i wybuchy. Wygląd ojca po powrocie z obozu. Współczucie ojca dla radzieckich żołnierzy.
[00:55:12] Ojciec był sportowcem, był na kursie w Centralnym Instytucie Wojskowym. Znał Feliksa Stamma, w domu bywał ojciec Jacka Gmocha.
[00:56:57] Jerzy Laudański wracając z Oświęcimia zatrzymał się u dziadków boh. w Ostrowi. Gdy matka była z ojcem w szpitalu w Warszawie, zajmował się boh. i jej siostrą. Jerzy Laudański ożenił się z dziewczyną z Ostrowi – relacje w rodzinie Laudańskich. Ojciec Jerzego obarczył go czynnym udziałem w zbrodni w Jedwabnem. Jerzy Laudański był więźniem Oświęcimia, po wojnie sądzono go za sprawę Jedwabnego. Opinia boh. na jego temat.
[01:01:48] Przez dziury w ogrodzeniu boh. widziała Żydów pędzonych ulicą na miejsce straceń – reakcja dziadka. Matka miała koleżankę Żydówkę, Romę Kachan, jej rodzice byli właścicielami apteki w Ostrowi. Roma jako jedyna z rodziny przeżyła okupację i mieszkała w Warszawie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..