Eugeniusz Bądzyński (ur. 1928, Wilno) – jego ojciec był wileńskim adwokatem, w 1940 roku rodzina wyjechała z Wilna do podwarszawskiej Zielonki. Eugeniusz Bądzyński podjął naukę w Miejskiej Szkole Drogowej w Warszawie, mieszkał w internacie Rady Głównej Opiekuńczej przy ul. Siennej, naukę przerwał wybuch Powstania Warszawskiego. 5 września 1944 roku został złapany w Zielonce przez Niemców i wywieziony do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau. W sierpniu 1945 wrócił do Polski. Ukończył gimnazjum i liceum im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku. W latach 1947-51 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. W roku 1969 uzyskał dyplom magistra inżyniera, w 1977 ukończył studium podyplomowe Projektowanie i Budowa Mostów. Pracował w kolejnictwie, m. in. przy budowie Centralnej Magistrali Kolejowej. Mieszka w Zielonce.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1928 r. w Wilnie. Prezentacja rodziców: Marii i Władysława Bądzyńskich.
[00:00:25] Boh. przed wojną chodził do szkoły powszechnej, w 1938 r. był u Pierwszej Komunii. Po wybuchu wojny Wilno zostało zajęte przez sowietów, a ojca, adwokata, aresztowano – odmawianie nowenny do św. Antoniego w intencji jego powrotu do domu. Przebieg przesłuchania – zwolnienie ojca.
[00:04:25] Po oddaniu Wilna Litwinom boh. chodził do litewskiej szkoły. Okoliczności wyjazdu rodziny z Wilna [boh. czyta swój wiersz o ucieczce rodziny z Wileńszczyzny]. W Zielonce mieszkała babcia Trembińska – podróż z Wilna – w Olsztynku rodzina wysiadła z pociągu i trafiła do obozu przejściowego we wsi Sudwa na dwumiesięczną kwarantannę. Przyjazd do domu babci w Zielonce.
[00:11:00] Boh. ucząc się w szkole średniej mieszkał w internacie Rady Głównej Opiekuńczej. Ojciec zmarł w 1941 r. Sytuacja w podwarszawskich miejscowościach podczas powstania. 5 września 1944 boh. został wysiedlony do obozu przejściowego w Pruszkowie. [Boh. czyta swój wiersz, w którym opisuje przejście kolumny wysiedlonych z Zielonki na Dworzec Zachodni i selekcję w pruszkowskim obozie, skąd trafił do Dachau]. Opinia na temat wysiedlenia z Zielonki.
[00:20:25] Po podróży, która trwała trzy doby, transport przyjechał do obozu koncentracyjnego w Dachau. Nadanie numeru obozowego, wyżywienie [boh. odczytuje swój wiersz na ten temat]. Śmiertelność w obozie.
[00:23:48] Po dwóch tygodniach zrobiono selekcję wśród nowych więźniów. Wielu, m. in. Stanisław Bernat, Tadeusz i Janusz Kaczorowscy, pochodziło z Zielonki. Boh. znalazł się na liście osób do wyjazdu, ale sąsiad Kulczycki zabronił mu wyjeżdżać – sposób załatwienia sprawy z pisarzem obozowym. Po wywiezionych ślad zaginął, prawdopodobnie zostali przez Niemców zamordowani. [+]
[00:28:58] Boh. pracował w obozie przy uprawie ziół i warzyw. Plantacje były oddalone o 5 km od obozu – wczesne rozpoczynanie pracy, wyżywienie.
[00:31:50] Stosunek strażników do więźniów. Apel na koniec dnia, liczenie więźniów. Próby ucieczki podczas drogi z plantacji. Kary za ucieczki. Kary za przewinienia: bicie gumową pałką, wieszanie za ręce na słupku, skazanie na śmierć głodową. [+]
[00:37:22] Rozważania na temat konsekwencji ucieczki z Wilna. Boh. zachorował w obozie na tyfus. Pan Kulczycki zawiózł go taczką do szpitala – boh. był nieprzytomny, gdy odzyskał świadomość koledzy kazali mu zejść z dolnej pryczy na górną. Zabieranie ciężko chorych do krematorium. [+]
[00:41:12] 22 kwietnia 1945, gdy Niemcy wycofywali się z Dachau, polscy księża zaczęli odmawiać nowennę do św. Józefa w intencji powrotu do domów. 29 kwietnia oddziały amerykańskie były blisko obozu [przerwanie wątku].
[00:42:42] Polscy księżą modlili się o wyzwolenie. Niemcy planowali likwidację obozu w niedzielę 29 kwietnia – gotowość załóg wież strażniczych. Amerykanie podchodząc do obozu natknęli się na wagony towarowe pełne trupów – akcja w obozie, zabijanie załóg wież strażniczych. Zajęcie obozu przez Amerykanów – wysłanie przez Niemców „komanda śmierci”, które miało odbić obóz. Walka Niemców z Amerykanami – wyzwolenie Dachau.
[00:54:30] Wyżywienie po wyzwoleniu obozu – śmierć z przejedzenia. Organizacja obozu – piętrowe prycze w barakach. Pod koniec wojny do Dachau przywożono więźniów z innych obozów. W kaliskim kościele św. Józefa obchodzi się rocznicę wyzwolenia obozu w Dachau. Boh. był jednym z najmłodszych więźniów, ale było jeszcze dwóch dwunastolatków z Powstania Warszawskiego.
[00:59:00] W obozie pomagał boh. sąsiad z Zielonki, pan Kulczycki. Boh. przyjechał do Słupska i ukończył liceum, po maturze wrócił do Zielonki i studiował budownictwo na Politechnice Warszawskiej. W Słupsku poznał przyszłą żonę Janinę, która potem studiowała farmację w Poznaniu, a po studiach dostała nakaz pracy do Dąbrowy Górniczej – wyjazd na Śląsk – spotkanie z przyszłą żoną. Listowne oświadczyny – przeprowadzka po ślubie do Zielonki, gdzie żona została kierowniczką apteki. Boh. budował stacje kolejowe, m. in. Częstochowa Mirów, Warszawa Wschodnia – projekt przebudowy węzła kolejowego.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.