Eugeniusz Bądzyński (ur. 1928, Wilno) – jego ojciec był wileńskim adwokatem, w 1940 roku rodzina wyjechała z Wilna do podwarszawskiej Zielonki. Eugeniusz Bądzyński podjął naukę w Miejskiej Szkole Drogowej w Warszawie, mieszkał w internacie Rady Głównej Opiekuńczej przy ul. Siennej, naukę przerwał wybuch Powstania Warszawskiego. 5 września 1944 roku został złapany w Zielonce przez Niemców i wywieziony do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau. W sierpniu 1945 wrócił do Polski. Ukończył gimnazjum i liceum im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku. W latach 1947-51 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. W roku 1969 uzyskał dyplom magistra inżyniera, w 1977 ukończył studium podyplomowe Projektowanie i Budowa Mostów. Pracował w kolejnictwie, m. in. przy budowie Centralnej Magistrali Kolejowej. Mieszka w Zielonce.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1928 r. w Wilnie. Prezentacja rodziców: Marii i Władysława Bądzyńskich.
[00:00:25] Boh. przed wojną chodził do szkoły powszechnej, w 1938 r. był u Pierwszej Komunii. Po wybuchu wojny Wilno zostało zajęte przez sowietów, a ojca, adwokata, aresztowano – odmawianie nowenny do św. Antoniego w intencji jego powrotu do domu. Przebieg przesłuchania – zwolnienie ojca.
[00:04:25] Po oddaniu Wilna Litwinom boh. chodził do litewskiej szkoły. Okoliczności wyjazdu rodziny z Wilna [boh. czyta swój wiersz o ucieczce rodziny z Wileńszczyzny]. W Zielonce mieszkała babcia Trembińska – podróż z Wilna – w Olsztynku rodzina wysiadła z pociągu i trafiła do obozu przejściowego we wsi Sudwa na dwumiesięczną kwarantannę. Przyjazd do domu babci w Zielonce.
[00:11:00] Boh. ucząc się w szkole średniej mieszkał w internacie Rady Głównej Opiekuńczej. Ojciec zmarł w 1941 r. Sytuacja w podwarszawskich miejscowościach podczas powstania. 5 września 1944 boh. został wysiedlony do obozu przejściowego w Pruszkowie. [Boh. czyta swój wiersz, w którym opisuje przejście kolumny wysiedlonych z Zielonki na Dworzec Zachodni i selekcję w pruszkowskim obozie, skąd trafił do Dachau]. Opinia na temat wysiedlenia z Zielonki.
[00:20:25] Po podróży, która trwała trzy doby, transport przyjechał do obozu koncentracyjnego w Dachau. Nadanie numeru obozowego, wyżywienie [boh. odczytuje swój wiersz na ten temat]. Śmiertelność w obozie.
[00:23:48] Po dwóch tygodniach zrobiono selekcję wśród nowych więźniów. Wielu, m. in. Stanisław Bernat, Tadeusz i Janusz Kaczorowscy, pochodziło z Zielonki. Boh. znalazł się na liście osób do wyjazdu, ale sąsiad Kulczycki zabronił mu wyjeżdżać – sposób załatwienia sprawy z pisarzem obozowym. Po wywiezionych ślad zaginął, prawdopodobnie zostali przez Niemców zamordowani. [+]
[00:28:58] Boh. pracował w obozie przy uprawie ziół i warzyw. Plantacje były oddalone o 5 km od obozu – wczesne rozpoczynanie pracy, wyżywienie.
[00:31:50] Stosunek strażników do więźniów. Apel na koniec dnia, liczenie więźniów. Próby ucieczki podczas drogi z plantacji. Kary za ucieczki. Kary za przewinienia: bicie gumową pałką, wieszanie za ręce na słupku, skazanie na śmierć głodową. [+]
[00:37:22] Rozważania na temat konsekwencji ucieczki z Wilna. Boh. zachorował w obozie na tyfus. Pan Kulczycki zawiózł go taczką do szpitala – boh. był nieprzytomny, gdy odzyskał świadomość koledzy kazali mu zejść z dolnej pryczy na górną. Zabieranie ciężko chorych do krematorium. [+]
[00:41:12] 22 kwietnia 1945, gdy Niemcy wycofywali się z Dachau, polscy księża zaczęli odmawiać nowennę do św. Józefa w intencji powrotu do domów. 29 kwietnia oddziały amerykańskie były blisko obozu [przerwanie wątku].
[00:42:42] Polscy księżą modlili się o wyzwolenie. Niemcy planowali likwidację obozu w niedzielę 29 kwietnia – gotowość załóg wież strażniczych. Amerykanie podchodząc do obozu natknęli się na wagony towarowe pełne trupów – akcja w obozie, zabijanie załóg wież strażniczych. Zajęcie obozu przez Amerykanów – wysłanie przez Niemców „komanda śmierci”, które miało odbić obóz. Walka Niemców z Amerykanami – wyzwolenie Dachau.
[00:54:30] Wyżywienie po wyzwoleniu obozu – śmierć z przejedzenia. Organizacja obozu – piętrowe prycze w barakach. Pod koniec wojny do Dachau przywożono więźniów z innych obozów. W kaliskim kościele św. Józefa obchodzi się rocznicę wyzwolenia obozu w Dachau. Boh. był jednym z najmłodszych więźniów, ale było jeszcze dwóch dwunastolatków z Powstania Warszawskiego.
[00:59:00] W obozie pomagał boh. sąsiad z Zielonki, pan Kulczycki. Boh. przyjechał do Słupska i ukończył liceum, po maturze wrócił do Zielonki i studiował budownictwo na Politechnice Warszawskiej. W Słupsku poznał przyszłą żonę Janinę, która potem studiowała farmację w Poznaniu, a po studiach dostała nakaz pracy do Dąbrowy Górniczej – wyjazd na Śląsk – spotkanie z przyszłą żoną. Listowne oświadczyny – przeprowadzka po ślubie do Zielonki, gdzie żona została kierowniczką apteki. Boh. budował stacje kolejowe, m. in. Częstochowa Mirów, Warszawa Wschodnia – projekt przebudowy węzła kolejowego.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.