Tadeusz Styczyński (ur. 1930, Warszawa) – jego ojciec był stolarzem i pracował przed wojną w sklepie meblowym. W 1940 r. rodzina przeprowadziła się do Anielina koło Pionek. W sąsiedniej wsi Brzustów, u ciotki Koneckiej, ukrywał się Żyd. Po wojnie rodzina zamieszkała w Łodzi, gdzie Tadeusz Styczyński ukończył szkołę zawodową i do emerytury pracował jako krawiec.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Warszawie.
[00:00:35] Przedstawienie rodziców: Józefa i Józefy z d. Miękus. Boh. miał dwie siostry: Natalię i Genowefę oraz brata Zenona. Boh. urodził się w grudniu 1929, ale został zapisany w styczniu 1930.
[00:05:52] Przed wojną matka zajmowała się domem i dziećmi, ojciec był stolarzem w sklepie meblowym, którego właścicielem był Żyd Temkin. W domu mieszkało kilku żydowskich rzemieślników, m.in. fryzjer, piekarz, sklepikarz. Stosunki między Żydami a Polakami.
[00:11:26] Naloty na Warszawę we wrześniu 1939 – śmierć kolegi i jego rodziny. Podczas okupacji matka zajmowała się handlem. Ojciec nie oddał radia, które ukrył pod łóżkiem – przeszukanie mieszkania przez Niemców, potem zakopał je i radio się zepsuło.
[00:15:05] Po zajęciu Warszawy przez Niemców ojciec nie miał pracy. W 1940 r. rodzina wyjechała ze stolicy – rejs do Dęblina, droga przez Garbatkę do Anielina. Tu rodzina mieszkała do 1947 r. Boh. zajmował się pasaniem krów. Sąsiadem był dzierżawca Kwaśnik.
[00:21:32] Ciotka Magdalena Milde przyjechała z Warszawy z mężem Niemcem oraz Żydem, który został ukryty u jej siostry, Koneckiej, w Brzustowie. Konecka była wdową, Żyd pracował w gospodarstwie. Boh. dopiero po wojnie dowiedział się od matki, że mężczyzna zatrudniony u ciotki Koneckiej był Żydem. Po wojnie ocalony mężczyzna postawił Koneckiej dom. Magdalena Milde, przywożąc wraz z mężem Żyda, zatrzymała się w Anielinie w domu boh. [+]
[00:33:00] Żyd przyjechał do Brzustowa, gdy w Warszawie powstawało getto i ukrywał się do wyzwolenia. Magdalena Milde pracowała w Warszawie u dwóch lekarek, podczas okupacji przyjechała na wieś.
[00:36:00] Matka przyjęła Magdalenę Milde w Anielinie. Boh. nosił ukrywającemu się Żydowi kartki pisane przez matkę. Działalność partyzantki w okolicy. Przed wojną ojciec przez 10 lat pracował w sklepie u Temkina, po wojnie odnalazł pracodawcę, który przeżył okupację.
[00:42:35] Niemcy bali się przyjeżdżać do wsi, w której często bywali partyzanci. Bieda w domu – warunki życia, z Warszawy nie zabrano mebli.
[00:45:28] Radość po wkroczeniu Armii Czerwonej, witanie żołnierzy kwiatami. Na drodze z Garbatki do Policznej partyzanci zatrzymali dwóch żandarmów: Jordana i Bergera. Niemcy z samolotu rozrzucali ulotki wzywające partyzantów do oddania funkcjonariuszy, których partyzanci rozstrzelali. Niemcy w odwecie zabili w Pionkach dziesięciu więźniów z radomskiego więzienia.
[00:48:35] Boh. jechał rowerem po mleko w czasie, gdy Niemcy wycofywali się znad Wisły. Na drodze spotkał grupę Niemców, którzy pozwolili mu przejechać. Zwłoki zabitych Niemców odzierano z odzieży. [+]
[00:51:40] Milde chorował i zmarł w domu w Anielinie, po jego śmierci ciotka wyjechała. Boh. po ukończeniu siódmej klasy przyjechał z rodzicami do Łodzi.
[00:52:30] Motywy pomocy udzielonej Żydowi. Boh. podczas okupacji chodził na lekcje religii.
[00:53:55] Głód podczas okupacji – niemieckie kartki na chleb. Jednemu z biednych gospodarzy zabrano konia, rzekomo zostawionego przez polskie wojsko. Niemiec, który zabrał konia przyjeżdżał potem, by orać w polu. Raz pozwolił się boh. przejechać konno. [+]
[00:56:15] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:57:13] Dopóki ksiądz nie został aresztowany, boh. chodził na religię do kościoła w Policznej, pobliski pałac zajmowali Niemcy. Boh. nie miał butów, chodził boso albo w drewniakach.
[01:00:06] Wspomnienie kolegi, który wraz z rodziną zginął podczas bombardowania Warszawy w 1939 r. Przeżył tylko starszy brat kolegi i ojciec, który był na wojnie.
[01:02:06] Boh. chodził do szkoły zawodowej przy ul. Rybnej – reakcja po śmierci Stalina. Jeden z kolegów zabronił zapisywania się do ZMP. [Zza kadru opowieść żony o okolicznościach poznania się i lalce, która stoi na półce meblościanki] Żona poszła do pracy po śmierci matki, mając szesnaście lat.
[01:06:38] Boh. w dzieciństwie pilnował czasem córki krawca, Żyda, który mieszkał po sąsiedzku – opinia na temat Żydów.
[01:09:38] Anegdota o Piłsudskim, jego wyjściu z więzienia w Magdeburgu i przyjeździe Żydów do Polski. Po wojnie Rosjanie wywieźli Żydów ze Związku Radzieckiego do Polski – partyzanci zatrzymali pociąg z Żydami i chcieli go zawrócić.
[01:12:08] Ojciec zmarł w 1968 r., matka w 1975.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.