Daniela Ogińska z d. Trębska (ur. 1928, Warszawa) podczas okupacji była uczennicą tajnych kompletów w gimnazjum im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, które przekształcono w I Miejską Szkołę Zawodową Żeńską. Tu wstąpiła do harcerstwa, brała udział w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka 7. Pułku Piechoty Legionów „Garłuch”. Po wojnie kontynuowała działalność w harcerstwie. Maturę zdała w liceum im. Staszica, studiowała farmację. Mieszka w Warszawie.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Warszawie.
[00:00:20] Bombardowania 1 września 1939. Boh. należała do Szarych Szeregów i Armii Krajowej – zaprzysiężenie przez komendantkę Ilonę Pankiewicz. Zbiórka 1 sierpnia 1944 – wymarsz z plutonową Marią Fandri na obrzeża lotniska Okęcie. Eugeniusz Ogiński, późniejszy mąż, również walczył w okolicach Okęcia. Z powodu silnego ostrzału sanitariuszki nie mogły dotrzeć do rannych – rozkaz wycofania się.
[00:02:50] Boh. należy do harcerstwa – spotkania z młodzieżą szkolną. Warunki życia podczas okupacji – handel starymi ubraniami, ich przerabianie.
[00:04:40] Po ukończeniu szkoły powszechnej boh. uczyła się w gimnazjum im. Hoffmanowej, które podczas okupacji było szkołą zawodową, gdzie uczono m.in. gotowania, dziergania, gorseciarstwa.
[00:07:20] Trudności w dostaniu się do konspiracji – cechy przyjmowanych osób. Rola woźnej w szkole. Nauczycielem muzyki był prof. Lachman, założyciel Towarzystwa Śpiewaczego Harfa. Boh., uczennica pierwszej klasy, idąc po kredę usłyszała dziewczyny śpiewające „Warszawiankę” – pytanie o harcerstwo – zgoda ojca na wstąpienie do organizacji. Przysięga w lipcu 1944 złożona na ręce druhny Jadwigi Lindner.
[00:11:52] Po odwołaniu z Okęcia boh. pomagała osobom zatrzymanym w obozie przejściowym w Ursusie – wyprowadzanie rannych i kierowanie ich do doktora Włoczewskiego i jego żony, którzy prowadzili szpital. W 1942 r. boh. założyła zastęp harcerski, który istniał do 1945 r. i potem przekształcił się w drużynę działającą do 1949 r. Organizacja pomocy dla rannych uratowanych przed wywózką na roboty – pomoc folksdojcza, który dostarczał dokumenty o zameldowaniu w Ursusie.
[00:14:25] Boh. razem z koleżanką Urszulą Wróblewską przenosiły broń z Warszawy do Ursusa – kwestia zaufania. Zadania po upadku powstania – gromadzenie żywności, którą wrzucano do pociągów wywożących ludzi z obozów. [+]
[00:18:47] Głód podczas okupacji – szmugiel jedzenia do Warszawy. Omijanie kontyngentów.
[00:21:50] 1 sierpnia 1944 wczesnym rankiem boh. wyszła z Ursusa do Warszawy po materiały opatrunkowe z alianckich zrzutów – odebranie ich w Śródmieściu. Materiały złożono w domu państwa Wróblewskich w Ursusie – zbiórka przed wyruszeniem na pozycje. Wymarsz na Okęcie – zachowanie Niemców. Sytuacja po dotarciu na lotnisko – silny ostrzał niemiecki. W ataku zginął przyjaciel męża, Dawid Reisman ps. „Karlik”, Żyd ukrywający się w Warszawie – spotkanie po latach z jego bratem. Eugeniusz Ogiński i Ryszard Wierzbicki rozdawali broń powstańcom i wtedy mąż boh. ostatni raz widział Dawida Reismana. Powstańcy, którzy przeżyli atak na lotnisko, trafili potem w szeregi pułku „Baszta”. Mąż wszedł do kanału w Parku Dreszera i wyszedł przy ul. Wilczej. Przy wyjściu z kanału zginął stryj boh., który opiekował się nią po śmierci ojca w 1943 r. [+]
[00:32:55] Ojciec został zabity w lipcu 1943 r. przez komunistyczną bandę. Matka została z czwórką dzieci – rabunki i szantaż ze strony bandytów, którzy domagali się pieniędzy. Zostawienie listu na cmentarzu w Gołąbkach. [+]
[00:35:47] Rodzice mieli duże gospodarstwo i pomagali druhowi Edmundowi Pokrzywie. Po śmierci ojca zaopiekował się boh., która założyła zastęp harcerski w Ursusie. Druh Pokrzywa i stryj Leon Trębki działali w Radzie Głównej Opiekuńczej – zadania organizacji, pomoc osobom wysiedlonym z terenów Rzeszy. Po upadku powstania harcerki szukały mieszkań dla ludzi wyrzuconych z Warszawy.
[00:39:30] Aliancka pomoc dla powstania w sierpniu 1944 – zrzut zasobników z samolotów, które przyleciały z Włoch – zestrzeliwanie spadochronów przez Niemców. Ze znalezionych spadochronów szyto bluzki. Wiele zasobników trafiło w ręce Ukraińców w służbie niemieckiej, którzy stacjonowali wokół Warszawy. Wejście Armii Czerwonej – wygląd żołnierek, które ciągnęły karabiny maszynowe na wózkach. Ostrzał stolicy z „Grubej Berty”, znajdującej się na terenie fabryki w Ursusie. Okoliczności poznania żołnierza wcielonego do polskiego wojska koło Warszawy – podarowanie orzełka, którego ojciec przywiózł z wojny 1920 r. Działalność komunistycznej bandy. [+]
[00:47:28] Upadek powstania – wywózki mieszkańców stolicy. Postępowanie Niemców wobec rannych. Pochodzenie pseudonimu boh.
[00:52:10] Napad bandytów na dom, śmierć ojca. Porównanie postępowania podczas powstania Niemców oraz Rosjan i Ukraińców z formacji kolaboracyjnych.
[00:54:28] Prof. Lachman, nauczyciel śpiewu, utworzył w szkole chór, który śpiewał w kościele Zbawiciela. Nauka tanga. Boh. widziała ludzi wiezionych na egzekucję 28 stycznia 1944.
[00:56:40] Okupacyjne piosenki. Przechodzenie żydowskich dzieci przez otwory rynsztoków w murze getta – matka widziała zastrzelenie dziecka przez Niemca. Działalność oddziału RONA – pijaństwo żołnierzy. Przetrzymywanie ludzi w obozie na Zieleniaku – gwałcenie kobiet. Porównanie zachowania Niemców i Ukraińców. Losy żołnierzy z formacji kolaboracyjnych na terenie zajętym przez aliantów. Zachowanie czerwonoarmistów – kradzieże zegarków i rowerów.
[01:04:28] Radzieccy oficerowie kwaterowali w domu boh. i okradli lekarza, który też tam mieszkał – efekt złożonej skargi. [+]
[01:05:30] W 1948 r. zaczęły się aresztowania wśród działaczy harcerskich, dawnych powstańców. Jedna z koleżanek została aresztowana po zabójstwie prowadzącego audycję „Fala 49” [Stefan Martyka].
[01:08:38] Opinia na temat Powstania Warszawskiego – jego celowości. Atmosfera w mieście po wykonaniu wyroku na Kutscherze.
[01:11:28] Ludzka solidarność w okresie okupacji. Po wyzwoleniu boh. brała udział w kursie dla drużynowych harcerstwa – wyjazd do Radziejowic w lipcu 1945. Reakcja na widok trawy rosnącej na gruzach. Przy ulicy Świętojańskiej mieszkała starsza kobieta, która karmiła gołębie. Wysiedlanie ludności z Warszawy pod koniec powstania – rabowanie i podpalanie przez Niemców opuszczonych domów. Współczesne odzyskiwanie zrabowanych dóbr kultury.
[01:20:05] Boh., z domu Trębska, rozmawiała z wnuczką twórcy harcerstwa Aleksandra Małkowskiego, który urodził się w Trębkach, majątku jej pradziadków.
[01:21:50] Losy członków rodziny Trębskich, wywodzącej się z majątku Trębki koło Gostynina. Trzej synowie: Hilary, Ludwik i Jan zamieszkali w Warszawie. Dziadek Hilary kupił ziemię w Ursusie i tu mieszkała rodzina boh.
[01:24:35] Przedstawienie ojca: Antoniego. Rodowód Trębskich, losy dziadka Hilarego. Przedstawienie rodzeństwa: brata i dwóch sióstr. Antoni Trębski prowadził gospodarstwo rolne, był sołtysem i znał język niemiecki. W domu było radio, zarekwirowane w 1939 r. Poziom życia przed wojną.
[01:27:50] Matka, Marianna Trębska, nauczyła córkę szycia na maszynie. Rodzice chcieli, by dzieci się kształciły. We wrześniu 1939 r. Niemcy nie zbombardowali fabryki w Ursusie – wyjazd rodziny do Pęcic. Widok pierwszych Niemców. Wyłapywanie wojskowych koni, które rozpuścili polscy ułani – trudności z wykorzystywaniem kawaleryjskich koni do pracy w polu.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.