Maleńka Józefa
Józefa Maleńka (ur.1939, Domażyr) urodziła się w mieszanej polsko-ukraińskiej rodzinie, zamieszkałej niedaleko Lwowa. Jej matka była Polką, ojciec Ukraińcem. Po wojnie ojciec został oskarżony o zabicie spadochroniarza i skazany na 15 lat łagru – wrócił z Workuty po śmierci Stalina. Brat zginął podczas napadu banderowców. Józefa Maleńka po ukończeniu szkoły podstawowej pracowała w kołchozie.
więcej...
mniej
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1939 r. we wsi Domażyr. Matka była Polką, ojciec Ukraińcem.
[00:40:00] Boh. miała dwójkę rodzeństwa. Gdy miała 6 lat, ojciec został zabrany do łagru. Brat, urodzony w 1931 r., został zabity. Boh. po skończeniu podstawówki poszła do pracy.
[00:02:50] Brat pracował przy koszeniu trawy – okoliczności jego śmierci podczas walki z banderowcami. Po wojnie jedna z sąsiadek pomagała banderowcom, niektórzy z nich wyjechali do Polski, o czym opowiadała sąsiadka Dylukowa. Wnuczka sąsiadki pomagającej banderowcom zginęła w wypadku.
[00:06:38] Boh. przyjmowała mleko dostarczane przez mieszkańców wsi, przewodniczącym kołchozu był komunista – problemy w pracy. Ojciec wrócił z łagru, gdy boh. wyszła za mąż. Przed wojną w domu mieszkali księża, w czasie wojny Niemcy, po wojnie nauczyciele – warunki w jakich żyła dziewięcioosobowa rodzina, ciężka praca matki.
[00:09:54] Ojciec był sądzony jako „polityczny”. W lesie zawisł na drzewie ukraiński spadochroniarz, sąsiad go zastrzelił, a ojciec został za to aresztowany i skazany na 15 lat łagru, do czego przyczyniły się fałszywe zeznania sąsiadów. Wypuszczono go po śmierci Stalina. Przebywał w Workucie, przesyłał pieniądze rodzinie, część z nich zatrzymywał naczelnik poczty. Powrót ojca do domu, praca w fabryce we Lwowie. Po roku okazało się, że więźniowie polityczni nie mogą mieszkać w okolicach Lwowa – wyjazd ojca do Chersonia. [+]
[00:17:36] Po aresztowaniu ojca rodzinie zabrano krowę – babcia prosiła komunistę, by ją zostawił – jego zachowanie. Dzięki przewodniczącemu sielrady krowę odzyskano. [+]
[00:19:10] Przed założeniem kołchozu pracowano u Breitera, potem powstał kołchoz – zapłata w ziarnie, mleku – ciężkie warunki życia.
[00:20:10] Podczas walk na froncie ludzie chowali się w schronach, tylko dziadek został w domu. Boh. uczyła się niemieckiego – zachowanie niemieckich żołnierzy. Cała rodzina matki wyjechała po wojnie do Polski.
[00:23:26] Siostra matki mieszkała we wsi Jamelna, podczas rzezi zabito ją oraz dwójkę dzieci. Opowieść matki o tym, co widziała we wsi po napadzie. [+]
[00:25:11] Kwestia mieszanych małżeństw. Boh. była świadkiem próby zabicia komunisty Petra Michajłowicza Hadko – sąd nad sprawcą. Powody, dla których matka nie wyjechała do Polski. O śmierci brata nie zawiadomiono ojca – jego praca w kopalni.
[00:31:25] We wsi Jamelna zginęło 98 osób. Współczesny stan cmentarza. Wiele osób z Domażyr wyjechało do Polski, zostało tylko dziesięć mieszanych małżeństw. W Żarniskach zabito osadnika, Niemca.
[00:35:30] Groby na cmentarzu w Jamelni. Współcześnie w okolicy nie ma żadnych banderowców ani ich potomków. Dziadkowie i matka rozmawiali w domu po polsku, sąsiadka Polka wchodziła na podwórko śpiewając polski hymn – reakcja matki.
[00:38:20] W Domażyrach było wiele mieszanych małżeństw i banderowcy nie napadli na wieś. Ze strachu przed banderowcami ludzie nie nocowali w domach. Podczas okupacji ojciec matki wyjechał z braćmi na roboty i zaginął – wyjaśnienie rodzinnej tajemnicy.
więcej...
mniej