Waldemar Michalski (ur. 1938, Włodzimierz Wołyński) opowiada o dzieciństwie spędzonym we Włodzimierzu Wołyńskim. Wspomina, jak wraz z rodziną uniknął śmierci z rąk ukraińskich nacjonalistów w nocy z 10 na 11 lipca 1943.
[00:00:39] Boh. urodzony we Włodzimierzu Wołyńskim.
[00:01:10] Boh. ukończył polonistykę, ma talent do pisania. Debiutował reportażami z Wołynia i Lwowa. Pisząc reportaż jedzie na Wołyń
[00:02:57] Wołyń lat 50 tych. Rozliczenia kultu stalinowskiego. Włodzimierz, w nim domy prawie nie naruszone.
[00:05:10] 1957, boh. konfrontował wspomnienie z dzieciństwa z tym, co zastał w domu rodzinnym. Domy zostały, ale bliskich ludzi nie ma.
[00:07:15] Dziadkowie boh. mieszali na Wołyniu „od zawsze”, dziadek sprowadzał maszyny rolnicze z Poznania. Boh. w latach 90-tych przyjechał na Wołyń z żoną i synem, napotkał kobietę i spytał o swoją rodzinę – okazało się, że kobieta znała rodzinę bohatera.
[00:13:13] Poeta Józef Czechowicz, nauczyciel zastępczy we Włodzimierzu.
[00:15:40] Wiosna 1943, rodzice postanawiają wyjechać na polską wieś. Mówiło się, że Ukraińcy szykują napaść na Włodzimierz. Pan Biesiadowski zaprasza rodzinę do Marianówki. Wywozi rzeczy rodziny na miejsce, tam dopadają go Ukraińcy i mordują. Zmasowana akcja banderowców.
[00:20:14] Ojciec boh. działa w konspiracji. Jest zatrudniony jako magazynier na stacji.
[00:21:10] 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK.
[00:21:40] Rodzina udaje się do znajomego młynarza p. Mecha do Bielina. Samoobrona Bielina.
[00:23:00] Nad Bielinem pojawia się wywiadowczy niemiecki samolot, tzw. „rama”. Sąsiad buduje schron. Na drugi dzień dochodzi do bombardowania przez Niemców.
[00:25:20] Ucieczka do lasu. Las jest dla bohatera ostoją i ochroną. Wędrowanie z sąsiadami przez lasy. Nocują w lesie, bohater śpi w kocu w krzakach leszczynowych. Matka chce nabrać wody po drodze – w studni widzi zwłoki ludzkie. Idą dalej, trafiają na bagna, mężczyżni rąbią z drewna tor, aby wozy nie ugrzęzły. Z becika na kępę bagienną wypada brat boh., na szczęście nic mu się nie dzieje. [++]
[00:31:38] Trafiają do czeskiej wsi Kupiczów. Miejscowa rodzina dołącza do nich. Matka dostaje od Czeszki mąkę, zbiera koniczynę i gotuję zupę.
[00:33:12] Słychać zbliżającą się Armię Czerwoną. Dzieci bawią się, w cmentarzyki ze słomy stawiają krzyżyki.
[00:35:00] Czołgi sowieckie. Żołnierze pieką sobie chleb. Bohater z kolegami dostają po chlebie.
[00:36:36] Nocą rodzice wyruszają w stronę Bugu, docierają pod Horodło, następnego dnia do Hrubieszowa.
[00:38:45] NKWD wyłapuje mężczyzn. Ojciec boh. trzy razy zatrzymywany, zawsze szczęśliwie wraca do domu. Aresztowanie mężczyzn wychodzących z kościoła, w tym ojca boh. Babcia zabiera kilka butelek samogonu i wykupuje ojca. Rodzina przenosi się do Chełma.
[00:43:40] Ojciec jako dawny akowiec nie może w Chełmie znaleźć pracy.
[00:44:20] Spółdzielnia kominiarzy stworzona przez akowców w Chełmie.
[00:45:50] Partyzanckie piosenki, bohater pierwszy raz słyszy „My pierwsza brygada”.
[00:40:28] Bohater pierwszy raz tańczy rock and rolla z mamą.
[00:47:20] Zdarzenie podczas tułaczki po lasach: trzech podejrzanych mężczyzn zatrzymuje ich, ojciec nie chce oddać marynarki, w której ma zaszyte 3 monety. Ukrainiec zabiera go do dowódcy, ojciec bierze ze sobą butelkę wódki, wraca z marynarką. Rodzina szybko ewakuuje się z miejsca.
[00:50:25] 1943 rok - pop z Owadna przysyła córkę z informacją, żeby uciekali.
[00:52:40] Dziadkowie bohatera.
[00:54:20] Matka chciała, aby boh. był leśnikiem bądź księdzem. Jemu marzyło się dziennikarstwo, takie studia rozpoczyna.
[00:56:53] Teksty bohatera w „Monitorze Wołyńskim”.
[00:57:40] Wiersz bohatera.
[00:50:19] Bestialskie mordowanie przez Ukraińców a współczesność.
[01:01:15] Budowanie przyszłości polsko-ukraińskiej jest możliwe.
[01:09:45] Na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim organizowana co roku letnia szkoła kultury i języka polskiego. Bohater zaprasza dzieci znajomych z Włodzimierza.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.