Dionizy Lechowicz ps. „Torpeda” (ur. 1927, Kielce), żołnierz Armii Krajowej, więzień obozów koncentracyjnych w Auschwitz, Mauthausen i Gusen. Jako nastolatek wstąpił do AK w Kielcach, przydzielono go do Kedywu. Brał udział w zamachu na kieleckiego konfidenta gestapo Czesława [Henryka] Daszkiewicza, jednak akcja nie udała się ze względu na przestarzałą amunicję i Dionizy Lechowicz został aresztowany przez Gestapo. Po ciężkich przesłuchaniach trafił do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Został tam oznaczony symbolem IL z czerwoną kropką, który oznaczał więźnia niebezpiecznego i planującego ucieczkę. Dzięki pomocy pisarza obozowego, który zmienił w dokumentach jego datę urodzenia, udało mu się przetrwać tam 22 miesiące. Następnie został przewieziony do KL Mauthausen-Gusen w Austrii, gdzie doczekał wyzwolenia 5 maja 1945 r. Przez Kłodzko wrócił do domu w Kielcach. Matka nie poznała go, tak był wyniszczony po ponad dwóch latach w obozach koncentracyjnych. W Polsce Ludowej spotkał się z represjami ze względu na swoją przeszłość w Armii Krajowej. Pracował w Rejonowej Centrali Aprowizacji, potem w Kieleckich Zakładach Przemysłu Terenowego. Mieszka w Kielcach.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1927 r. w Kielcach.
[00:00:18] Po nieudanych zamachu na konfidenta gestapo Czesława Daszkiewicza boh. trafił do obozu. Boh. chodził do klasy z bratem konfidenta.
[00:00:47] W 1939 r. boh. zdał do gimnazjum, ale nie mógł podjąć nauki, bo wybuchła wojna. Rodzinie odebrano dom i boh. podjął pracę w fabryce „Hasag”. W 1943 złożył przysięgę w AK, działał w Kedywie – wyznaczenie do zamachu na konfidenta Daszkiewicza, który pracował na rzecz gestapo i współpracował z innym konfidentem Franzem Wittkiem. Zamach na Daszkiewicza nie udał się, boh. został rozpoznany, aresztowany i trafił do Oświęcimia.
[00:04:26] Boh. miał 16 lat, gdy trafił do obozu – zmiana daty urodzenia na 1917, ponieważ młodociani byli w obozie likwidowani. Przysięgę w AK odebrał od boh. pracownik Hasagu pan Sekunda.
[00:05:50] Boh. pracował w fabryce „Hasag” do chwili aresztowania przez gestapo. Przez miesiąc był poddawany brutalnemu śledztwu – przypalanie cygarem, bicie. Przesłuchanie w tzw. sali tańca – zachowanie gestapowca. Transport więźniów z Kielc trafił do Brzezinki. [+]
[00:09:38] Przejazd do obozu nocą: odwszenie, mycie, strzyżenie i tatuowanie więźniów. Boh. został oznaczony symbolem „IL” oraz czerwoną kropką, dowiedział się, że trafi do karnej kompanii. Choroba i pobyt w szpitalu. [+]
[00:11:54] W obozie boh. pomagał pan Brzozowski i ksiądz Dzięcioł z Kielc – modlitwy z kolegą Antonim Kominkiem, który tuż przed wyzwoleniem popełnił samobójstwo.
[00:13:02] Z Oświęcimia boh. przewieziono do Mauthausen – pobyt na kwarantannie. W Gusen doczekał do wyzwolenia.
[00:14:50] Zabijanie więźniów, którzy próbowali uciekać z obozu. Po wyzwoleniu obozu boh. wrócił do domu – spotkanie z matką, która go nie poznała.
[00:16:26] Sny o pobycie w obozie. Ukraiński strażnik zastrzelił znajomego boh., pana Stanisława, za rzekomą próbę ucieczki. Strażnik został nagrodzony urlopem. [+]
[00:17:35] Boh. po wojnie podjął naukę w szkole wieczorowej. W zamachu [na Daszkiewicza] brało udział trzech akowców, każdy miał broń: jeden z kolegów krótki kawaleryjski karabinek, boh. pistolet Browning, a „Kajtek” Visa. Zamach się nie udał, bo amunicja była przestarzała. Boh. został rozpoznany i aresztowano go w pracy – przewiezienie do więzienia.
[00:19:56] Boh. jeździł w 1981 r. do Hamburga i był przesłuchiwany w sprawie zbrodniarza wojennego Essiga. Razem z nim był mężczyzna z Michniowa, którego Niemcy zmusili do wrzucenia ciał rodziców do płonącego domu. Sprawa boh. została połączona ze sprawą pacyfikacji Michniowa. Koledzy Essiga, gestapowcy, przychodzili na rozprawy.
[00:23:05] Boh. uczestniczył w zamachu na Daszkiewicza, w którym brał także udział Firlej ps. „Kajtek” oraz Żurowski – przebieg zdarzenia, ucieczka po nieudanym zamachu. Żurowski i Firlej byli o kilka lat starsi od boh., który miał 16 lat. Obydwaj uciekli z Kielc do partyzantki. „Kajtek” przeżył wojnę, boh. spotkał go w latach 80.
[00:28:45] Boh. po wojnie pracował w Rejonowej Centrali Aprowizacji, potem w Kieleckich Zakładach Przemysłu Terenowego – szykany ze strony władz. W latach 60. chciał wyjechać z Polski – przesłuchanie przez UB, namawianie do składania donosów. Spotkanie ubeka na cmentarzu podczas Wszystkich Świętych.
[00:32:11] Boh. urodził się w 1927 r., naukę w szkole powszechnej rozpoczął od trzeciej klasy. Po wojnie ukończył liceum im. Śniadeckiego.
[00:33:00] W obozie w Oświęcimiu boh. zawsze trzymał się z tyłu, ostrzeżenie przed karną kompanią. Więźniowie pracowali przy regulacji Soły. Pisarz obozowy zmienił boh. datę urodzenia na 1917 r. i uratował mu życie. Młodych ludzi zabierano do cięższej pracy, wywożono ich do innych obozów.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..