Edward Demski (ur. 1934, Dubno), syn kolejarza. Jego ojciec w 1943 zorganizował dla 13 rodzin polskich ucieczkę z terenów zagrożonych przez ukraińskich nacjonalistów. Zamieszkali we Lwowie i raz na jakiś czas wychodzili w rodzinne strony po żywność. Podczas jednej z takich wypraw matka, Maria Demska, wraz z towarzyszami podróży wpadła w ręce Ukraińców i wszyscy zostali zamordowani w bestialski sposób. Edward Demski wspomina też dobrych Ukraińców, którzy ostrzegali ich przed czystkami – jeden z nich został zamordowany, ponieważ nie chciał wstąpić do UPA.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1934 r. w Dubnie.
[00:00:20] Przedstawienie rodziców: Marii i Karola, oraz trójki rodzeństwa. Ojciec był kolejarzem, matka krawcową.
[00:02:05] Rodzina mieszkała w Dubnie do 1943 r., kiedy to ojciec zorganizował ucieczkę kilkunastu rodzin do Lwowa – krótki pobyt uciekinierów w Brodach, znalezienie mieszkania we Lwowie.
[00:04:10] Podczas bombardowania Dubna rodzina musiała opuścić mieszkanie przy stacji kolejowej – pobyt w schronie u sąsiadów.
[00:05:25] Przed wojną w Dubnie mieszkali Żydzi, Ukraińcy, Holendrzy i inne narodowości. Sytuacja w mieście po wkroczeniu Armii Czerwonej. Egzekucje dokonywane przez Niemców. Boh. widział Żyda, który uciekł przez Niemcami na drzewo i został zastrzelony.
[00:10:10] Ukraiński nacjonalizm przyczyną rzezi na Wołyniu. 15 maja matka wyszła ze Lwowa z grupą kilkunastu osób po żywność i nie wróciła – odnalezienie jej ciała w lesie. Ojciec pojechał po zwłoki i przywiózł wszystkie na podwórko rodzinnego domu matki. Stan zwłok – bestialstwo zabójców. Jedna osoba uratowała się i została zawieziona do szpitala. [+]
[00:17:48] Po przyjeździe do Brzegu ojciec pracował na kolei. 3 października 1951 r. został zamordowany podczas nocnej zmiany – boh. niósł jego ciało do szpitalnej kostnicy.
[00:19:03] Chrzestna mieszkająca we wsi Strakłów Czeski została zamordowana przez bandę UPA – boh. widział ciała przed domem.
[00:20:28] Matka została zamordowana 15 maja 1945 r. Powody, dla których boh. tego dnia nie poszedł z nią na wieś.
[00:21:55] Wyjazd ojca po zwłoki do lasu – przywiezienie ciał i ułożenie ich na podwórku rodziny Olechów. Pogrzeb matki w Lipnikach. Większość ludności stanowili Polacy. Rozważania na temat hitleryzmu i stalinizmu.
[00:27:45] Bestialstwo zabójców matki. Różne postawy Ukraińców – sąsiadka ostrzegła matkę, by nie szła do Sannik. Jej mąż Benedykt nie chciał przystąpić do bandy i został zamordowany.
[00:31:08] Stan zwłok przywiezionych z lasu. Wieloletnie objawy przeżytej traumy. Boh. pokazuje przedwojenną fotografię Michała Chwalińskiego, który był jedną z ofiar mordu w Lesie Sannickim. Po wojnie cmentarz, na którym pochowano ofiary, został zniszczony przez Rosjan.
[00:37:15] Boh. spełnił się w pracy zawodowej.
[00:40:15] Stan zdrowia boh. Powód, dla którego matka wyszła ze Lwowa. Ojciec pracował na Dworcu Głównym we Lwowie – boh. nosił mu obiady. Ojciec został zamordowany w Brzegu w 1951 r. – pismo od prokuratora. W okolicy mieszkało wielu przyjezdnych Ukraińców – podejrzenia boh.
[00:46:06] Współczesne przyjazdy Ukraińców do Polski. Rozważania na temat wybaczenia i ulicy Bandery we Lwowie.
[00:49:53] Ojciec ożenił się z siostrą matki w 1947 r. – wyjazd do Polski.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.